شهرستان کاشان در تولید برخی از محصولات کشاورزی سرآمد است، محصولاتی که به دلیل کیفیت مطلوبشان در بازار مصرف طرفداران بسیار زیادی دارد. شاتوت برزک کاشان یکی از آن محصولات است که به دلیل مرغوبیت زیاد، طرفداران بسیار زیادی دارد.
بخش برزک در ۵۰ کیلومتری کاشان، قطب تولید شاتوت در کشور شناخته می‌شود. شیوه‌های تکثیر و برداشت این محصول نامدار باغ‌های برزک به عنوان با کیفیت‌ترین شاتوت کشور در خرداد امسال به فهرست آثار ناملموس ملی اضافه شده است.
تکثیر و برداشت شاتوت برزک در فهرست آثار ناملموس ملی
مهران سرمدیان رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کاشان با اشاره به اینکه تاکنون ۳۴ اثر میراث ناملموس شهرستان کاشان در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است گفت: تکثیر و برداشت شاتوت برزک در اداره کل ثبت آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور با شماره ۲۳۵۹ به عنوان اثر ناملموس ثبت رسید.
او با بیان اینکه شاتوت از میوه‌های سردرختی در اقتصاد برزک است ادامه داد: به طور معمول در کنار جوی‌های آب باغ‌ها و معابر درخت شاتوت (توت سیاه) کاشته می‌شود که یکی از منابع درآمد باغداران است.
رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کاشان افزود: در پی افزایش این درآمد، باغداران اقدام به تکثیر نهال و کاشت شاتوت در سطح وسیعی کرده اند.
سرمدیان گفت: به طور معمول باغداران و کشاورزان برزک درخت شاتوت را به چند روش تکثیر می‌کنند که مهمترین روش آن، پیوند شاخه شاتوت به درختان توت سفید است.
دلیل کیفیت بالای شاتوت برزک چیست؟
عباس تراب زاده مسئول تدوین پرونده‌های ثبتی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان گفت: منحصر به فرد‌ترین و فراوان‌ترین محصول باغ‌های برزک کاشان، شاتوت است که به لحاظ کیفیت و طعم، در کشور حرف اول را می‌زند.
او ادامه داد: بر اساس سنجش کیفیت اسانسی که از شاتوت باغ‌های سراسر کشور گرفته شده، اسانس شاتوت برزک کاشان دارای بهترین کیفت شناخته شده است.
این کارشناس مردم شناسی گفت: یکی از نکات مهم در برتری کیفیت شاتوت برزک مهارت و دانشی است که در پیوند درخت شاتوت بکار گرفته می‌شود در حقیقت برای برداشت بهتر شاتوت آن را به درخت توت سفید پیوند می‌زنند.
تراب زاده افزود: اصلی‌ترین روش پیوند شاتوت در باغ‌های برزک به سه روش پیوند لوله ای، پیوند اسکنه‌ای و نشاندن قلمه است.
او تاکید کرد: از دیگر خصوصیات شاتوت برزک می‌توان به طعم منحصر به فرد آن اشاره کرد، چون باغ‌های برزک کاشان به لحاظ بهرمند بودن از خاک مرغوب و آب گوارا، طعم بسیار متفاوتی نسبت به شاتوت برداشت شده در کل کشور دارند و همین موارد سبب شده شاتوت برزک کاشان در کشور نمونه و در فهرست میراث ناملموس ملی ثبت شود.
برداشت شاتوت بسیار سخت و زمان بر است
کارشناس مردم شناسی اظهار کرد: یکی از نکات مهم، شیوه برداشت شاتوت است که آن را از سایر میوه‌ها متمایز می‌کند، برای برداشت شاتوت نمی‌توان درخت را تکان داد، چون میوه به طور کلی از بین می‌رود.
تراب زاده افزود: در حقیقت برداشت شاتوت مشقت خاصی دارد؛ شاتوت باید دانه دانه بدون هیچ ابزاری برداشت شود و به هیچ عنوان دست با میوه برخوردی نداشته باشد. برای برداشت، شاتوت را با روش خاصی از ته میوه می‌چرخانند و می‌چینند تا به میوه آسیبی وارد نشود.
او ادامه داد: همه خصوصیات گفته شده درباره این محصول پرطرفدار سبب شد مطالعه درباره آن بیشتر شود که مستندات را آن را به استان و سپس به سازمان میراث فرهنگی کشور برای بررسی فرستادیم و در نهایت این محصول پرطرفدار در فهرست میراث ناملموس ملی به ثبت رسید.
۸۰ هکتار، وسعت باغ‌های شاتوت کاشان
رضا مظلومی مدیر جهاد کشاورزی شهرستان کاشان در گفتگو با خبرنگار ما گفت:کیفیت منحصر به فرد شاتوت برزک سبب شده اکثر باغداران برزک به پرورش شاتوت روی بیاورند و تقریبا در همه کوچه باغ‌های برزک، درختان شاتوت به چشم می‌خورد.
او با اشاره به اینکه ابتدای تیر تا پایان شهریور، فصل برداشت شاتوت در برزک کاشان است گفت: درخت شاتوت در پنج سال اول محصولی نمی‌دهد، بعد از آن ۱۰ تا ۲۰ کیلوگرم باردهی دارد و درختان کهنسال نیز تا ۲۰۰ کیلوگرم محصول می‌دهند.
مدیر جهاد کشاورزی کاشان افزود: شاتوت طی ۴ تا ۶ مرحله برداشت می‌شود و از هر اصله درخت به طور متوسط ۸۰ تا ۱۵۰ کیلوگرم شاتوت به دست می‌آید و روانه بازار‌های کشور به ویژه در تهران، اصفهان و قم می‌شود.
مظلومی با اشاره به اینکه بیش از ۶۵ هکتار از باغ‌های شاه توت شهرستان کاشان در بخش برزک قرار دارد بیان کرد: سطح زیرکشت شاتوت در شهرستان کاشان بیش از ۸۰ هکتار و برداشت محصول به شیوه دستی است.
او تاکید کرد: کیفیت شاتوت برزک به دلیل شرایط آب و هوایی و تبحر باغداران در رسیدگی، بسیار بالا است و در کشور حرف اول را می‌زند.
افزایش اشتها، رفع زخم‌های روده، تقویت حافظه، رفع درد‌های مفاصل، کنترل ضربان قلب و فشارخون، درمان کم خونی، تصفیه‌کننده خون و ضد سرطان، شادابی و طراوت پوست، استحکام دیواره رگ‌ها و جلوگیری از خونریزی و کنترل بیماری واریس به ویژه در بانوان از جمله خواص شاتوت است.
سرویس خبری : کشاورزی و باغبانی
