سامانه پنجره واحد مدیریت زمین، یکی از ۲۳ پروژه اولویت‌دار دولت الکترونیک محسوب می شود که به منظور ایجاد سهولت در ارائه خدمات و مجوزهای زمین محور و مدیریت و پایش بهینه اراضی ایجاد و راه‌اندازی شده است.
از مهم‌ترین اهداف این سامانه می‌توان به ثبت و صدور مجوزهای مرتبط با ساخت و ساز در اراضی و املاک خصوصی و استعلامات مربوطه، ثبت و واگذاری بهره‌برداری از اراضی و املاک ملی، دولتی و وقفی، ثبت و پیگیری گزارش‌های مردمی زمین خواری و نظارت بر اجرای قوانین مرتبط با حوزه زمین اشاره کرد.
با اتصال به این سامانه دستگاه‌های مرتبط در کمترین زمان ممکن می‌توانند به کار متقاضی رسیدگی کرده و پاسخ استعلامات را در کمترین زمان ممکن بدهند. بنابراین تسریع و تسهیل در کار متقاضیان از مزایای این طرح به حساب می آید و اگر درست عمل نیاز به حضور ارباب رجوع در دستگاه های اجرایی به حداقل می رسد.
سامانه زمین دارای دو زیرسامانه با عنوان درگاه متقاضیان و پایش اراضی است و هم اکنون به نشانی https://iraneland.ir قابل دسترس و استفاده برای کاربران است. سامانه پایش اراضی به عنوان یکی از دو بخش اصلی سامانه «پنجره واحد مدیریت زمین» با رصد کردن استان‌های اصفهان، البرز، قزوین و زنجان شروع به کار کرده است و ماموریت ویژه جلوگیری از تخریب اراضی کشاورزی و حفظ جنگل‌ها و مراتع را دنبال می‌کند.
ذینفعان سامانه پایش اراضی را طیف قابل توجهی از دستگاه‌هایی تشکیل می‌دهند که به نوعی تکلیف قانونی برای حفظ، نگهداری و مدیریت اراضی کشور به عهده آنها گذاشته شده است که در این خصوص می‌توان به وزارت راه و شهرسازی، سازمان محیط زیست، سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای، سازمان امور اراضی، سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور اشاره کرد.
در همین رابطه محمد خوانساری – معاون وزیر ارتباطات و رئیس سازمان فناوری اطلاعات ایران- اخیرا درباره این سامانه و آخرین وضعیت آن توضیح داد: سامانه پنجره واحد مدیریت زمین نیز خدمات متعددی ارائه می‌کند که تعیین حدود اراضی روستایی، تغییر کاربری اراضی زراعی و باغی، تعیین نوعیت اراضی، استعلام اراضی(گواهی ملی مستثنیات)، واگذاری اراضی ملی و دولتی برای طرح‌های کشاورزی و صنعتی، صدور مجوز تاسیس و توسعه شهرک‌های صنعتی غیردولتی از جمله آنهاست.
وی گفت: تعداد کل درخواست‌های ثبت شده در این سامانه حدود ۸۲۷ هزار مورد بوده که از این میان به بیش از ۷۶۴ هزار مورد پاسخ داده شده و تعداد کل استعلام‌های اخذ شده در این حوزه نیز حدود یک میلیون و ۶۰۰ هزار مورد است.
خوانساری گفت: بدین ترتیب با استقرار این سازمانه شاهد کاهش میانگین زمان صدور مجوز تغییر کاربری اراضی در کل کشور از حدود ۲۵۳ روز به ۱۶۳ روز (کاهش حدود ۹۰ روزه – حدود ۳۶ درصد بهبود) با اخذ ۱۸ استعلام از دستگاه های اجرایی مختلف بوده‌ایم و از سوی دیگر این سامانه کاهش ۳.۲ میلیون مراجعه حضوری به دستگاه‌های اجرایی را به همراه داشته و به وسیله آن بیش از یک هزار میلیارد تومان کاهش هزینه‌های ثبت درخواست متقاضیان تغییر کاربری ایجاد شده است.
گفتنی است پیش از این مسئولان اعلام کردند با راه اندازی سامانه پنجره واحد مدیریت زمین در ۱۵ استان کشور و پیگیری معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری تهران در سال ۱۴۰۲ شاهدکاهش ورودی پرونده‌های تغییر غیر مجاز کاربری اراضی زراعی و باغ‌ها در شهر تهران بودند.
