یک دانه گیاهی که سال‌ها در آشپزی و طب سنتی استفاده می‌شده، در یک کارآزمایی بالینی جدید امید تازه‌ای برای کاهش کلسترول خون نشان داده است.
پژوهشگران بر اساس آزمایش‌های سلولی معتقدند این دانه ممکن است حتی از تشکیل سلول‌های چربی بالغ جلوگیری کند.
زیره سیاه (Nigella sativa) گیاهی گلدار است که در غرب آسیا و شرق اروپا رشد می‌کند و دانه‌های آن به‌طور رایج در غذاهای مختلف، به‌ویژه کاری‌ها و روی سبزیجات، به‌عنوان ادویه مصرف می‌شود.
مطالعات باستان‌شناسی نشان می‌دهد انسان‌ها هزاران سال است که از زیره استفاده می‌کنند. این گیاه در طب سنتی نیز به‌صورت روغن، خمیر، پودر یا عصاره به‌کار می‌رود.
علم پزشکی غربی تنها در سال‌های اخیر توجه بیشتری به زیره سیاه نشان داده است. هرچند شواهد هنوز محدود است، اما نتایج اولیه(عمدتاً از مطالعات حیوانی و سلولی) نشان می‌دهد این ادویه ممکن است فواید سلامتی کمترشناخته‌شده‌ای داشته باشد؛ از جمله خواص آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی.
در یک کارآزمایی بالینی تازه به رهبری پژوهشگران دانشگاه متروپولیتن اوساکا در ژاپن، ۲۲ شرکت‌کننده که روزانه ۵ گرم پودر زیره سیاه مصرف کردند، پس از ۸ هفته کاهش کلسترول بد (LDL) و افزایش کلسترول خوب (HDL) را نشان دادند. در گروه کنترل با ۲۰ نفر شرکت‌کننده هیچ تغییری گزارش نشد.
به گفته پژوهشگران، همین مقدار، تقریباً یک قاشق چای‌خوری پودر زیره سیاه در روز، می‌تواند بهبود قابل‌توجهی در سلامت قلب ایجاد کرده و خطر مشکلات قلبی را در آینده کاهش دهد.
دانشمند علوم غذایی، آکیکو کوجیما-یواسا، می‌گوید:«این مطالعه نشان می‌دهد که زیره سیاه می‌تواند به‌عنوان یک غذای عملکردی در پیشگیری از چاقی و بیماری‌های مرتبط با سبک زندگی بسیار مفید باشد.»
او اضافه می‌کند:«دیدن اثر واقعی و قابل‌اندازه‌گیری زیره بر کاهش چربی خون در یک مطالعه انسانی واقعاً رضایت‌بخش بود.»
این یافته‌ها در کنار چند کارآزمایی کوچک دیگر قرار می‌گیرند که نشان می‌دهند زیره سیاه ممکن است در کاهش وزن و بهبود پروفایل چربی خون مؤثر باشد.
البته همه نتایج یکسان نیستند و برخی از مطالعات گذشته نیز مورد بحث و تردید قرار گرفته‌اند.
برای مثال، در سال ۲۰۱5 مطالعه‌ای ادعا کرد که مصرف روزانه کپسول زیره می‌تواند اثراتی مشابه برخی داروهای کاهش کلسترول مانند ارلیستات داشته باشد. اما مجله علمی منتشرکننده مقاله، بعداً به دلیل نگرانی در مورد یافته‌ها یا احتمال خطا، آن را با «بیان نگرانی» علامت‌گذاری کرد.
بااین‌حال، چند کارآزمایی اخیر نیز کاهش خفیف تا متوسط کلسترول را پس از مصرف زیره سیاه گزارش کرده‌اند.
مطالعه جدید کوجیما-یواسا و همکارانش نشان می‌دهد زیره سیاه احتمالاً از طریق تأثیر بر تنظیم‌کننده‌های ژنتیکی متابولیسم، تشکیل سلول‌های چربی را مهار می‌کند. البته پژوهش بیشتری برای اثبات این سازوکارها لازم است.
پژوهشگران می‌گویند:«امیدواریم کارآزمایی‌های بلندمدت و گسترده‌تری انجام دهیم تا اثرات زیره سیاه بر متابولیسم را بهتر بررسی کنیم.»«به‌ویژه قصد داریم تأثیر آن بر مقاومت به انسولین در دیابت و شاخص‌های التهابی را مطالعه کنیم.»
منبع:سلامت نیوز
