گیاهان بزرگترین میراث از دوره پیش از تاریخ تاکنون برای بشر بوده و هستند. امروزه مطالعات گیاه باستان شناسی با هدف بازسازی پوشش گیاهی گذشته و شناخت و درک شیوه اقتصاد معیشتی مردمان گذشته، می تواند به تجزیه و تحلیل های منطقی و محکم تری در جهت مدیریت بهتر مجموعه گونه های گیاهی و نظریه های مربوط به ریشه های تعامل انسان، حیوان و گیاه بپردازد. علم گیاه باستان شناسی و کاربردهای آن امروزه از ضروریات کاوش های باستان شناسی است. بقایای گیاهی بدست آمده از بافت های باستانی مانند زغال چوب، دانه، میوه، و گرده، می تواند اطلاعات جامع و مفیدی را درباره منابع طبیعی و زیست محیطی منطقه در اختیار ما قرار بدهد.
شواهد گیاه باستان شناسی نشان دهنده این است که کشاورزی در اوایل دوره هولوسن یعنی حدود ده هزار سال پیش پدید آمده است. در طول زمان، تغییر از شیوه جمع آوری غذا به سمت تولید غذا، نیازمند و مستلزم اهلی کردن و پرورش گیاهان بوده است. این فرآیند با تغییرات مورفولوژیکی آنها همراه می باشد. تکنولوژی استفاده از بهره وری گیاهان و اقتصاد مبتنی بر کشاورزی، شامل یک سری از فن آوری ها مانند انتخاب گونه، مدیریت کشت، تغییر ژنتیکی همراه با انتخاب آگاهانه و یا ناآگاهانه، و ابداع شیوه های جدید همچون گرده افشانی، تربیت و هرس هر محصول می باشد که بشر به ارمغان آورده است. در دوره نوسنگی بشر اقدام به اهلی کردن و پرورش گیاهان نمود و این امر بتدریج موجب پیدایش کشاورزی گردید. در عصر برنز نیز کشاورزی به معنای گسترده تری رشد و رونق یافت. بنابراین روند تکاملی گیاهان کشت شده توسط بشر پیش از تاریخ، برای باستان شناسان، گیاه باستان شناسان و متخصصان کشاورزی دارای اهمیت زیادی می باشد.
کشاورزی، دانش، هنر و یا پیشه تولید مواد غذایی و یا به معنی دیگر هنر کاشت، داشت یا برداشت گیاهان است. این بخش مهم شامل طیف وسیعی از تخصص‌ها و فنون دیگر، از جمله راه هایی برای گسترش زمین های مناسب برای زراعت گیاه، حفر کانال ها و فرم های مختلف آبیاری می‌باشد.
در طول تاریخ با افزایش جمعیت، کشاورزی هم به موازات آن و با نیاز بشر به غذا رشد کرده است. به تدریج کشت های سالیانه یا فصلی، جای خود را به کشت های فشرده دادند. با این روند در واقع می توان گفت که کشاورزی منجر به شکل گیری تمدن ها و شهر نشینی بشر شد.
در طول تاریخ، کشاورزی به موازات افزایش جمعیت و مطابق با نیاز بشر به غذا رشد کرده است. به تدریج کشت های سالیانه یا فصلی، جای خود را به کشت های فشرده دادند. با این روند در واقع می توان گفت که کشاورزی منجر به شکل گیری تمدن ها و شهر نشینی بشر شد.
برای درک جوامع باستان، ما نیاز به دانستن گیاه شناسی و محیط زیست آن محوطه ها نیز داریم. در ایران تجزیه و تحلیل گرده، زغال بذر و چوب و پس ماند های ارگانیک و اطلاعات قوم باستان شناسی از تکنیک های مفید و روش های پی بردن در مورد رابطه بین مردم و گیاهان در گذشته را ارائه می دهند.
امروزه بر مبنای شواهد گیاه باستان شناسی، ایران، یکی از مناطق اصلی پیدایش و توسعه کشاورزی در دنیا می باشد. اهمیت این نوع مطالعات به ما در جهت شناخت پراکندگی منابع ژنتیک گیاهی و روند تکاملی کشاورزی، بازسازی مناطق با پتانسیل کشت که در طول زمان از بین رفته است کمک به سزایی می کند. لزوم بررسی این روند در شناسایی گیاهان فراموش شده و تاریخ کشاورزی منطقه ای بیش از پیش محسوس است.
این کتاب در پنج فصل تنظیم شده است. فصل اول به پیدایش و گسترش کشاورزی می پردازد. فصل دوم به منابع ژنتیکی و پوشش گیاهی آن در ایران اختصاص یافته است. فصل سوم به بررسی مفهوم گیاه باستان شناسی اختصاص دارد. فصل چهارم به تاریخچه مطالعات گیاه باستان شناسی در ایران و بررسی نتایج آن در محوطه های باستانی ایران می پردازد. نهایتا در فصل پنجم به بررسی روند تکاملی کشاورزی پرداخته شده است.
