سید مجتبی خیام نکویی، معاون وزیر و رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی درباره اینکه وضعیت حضور شرکت‌های دانش بنیان در بخش کشاورزی به چه صورت است، گفت: در حال حاضر تعداد شرکت‌های دانش بنیان بخش کشاورزی حدود ۴۵۰ عدد هستند که حدود ۶ درصد از کل شرکت‌های دانش بنیان کشور را شامل می‌شوند. البته این تعداد شرکت کم است و باید افزایش یابند، ضمن اینکه شرکت‌های دانش بنیان موجود نیز باید بیشتر حمایت شوند.
معاون وزیر جهاد کشاورزی با بیان اینکه اشتغال آفرینی و دانش بنیان، دو مؤلفه مهم تولید ملی هستند، افزود: بررسی آمارهای اشتغال کشور نشان دهنده این است که بخش عمده مشکل کشور در زمینه اشتغال فارغ‌التحصیلان دانشگاهی بوده و هر چه مقاطع تحصیلی بالاتر می‌رود، متأسفانه نرخ عدم اشتغال هم بیشتر می‌شود، به خصوص در حال حاضر که در کشورهای پیشرفته تقاضای خوبی برای نیروی انسانی تحصیل‌کرده و جوان وجود دارد.
در حال حاضر تعداد شرکت‌های دانش بنیان بخش کشاورزی حدود ۴۵۰ عدد هستند که حدود ۶ درصد از کل شرکت‌های دانش بنیان کشور را شامل می‌شوند
رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی اضافه کرد: در خصوص وظیفه مراکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان‌ها در تحقق اهداف رسیدن به کشاورزی دانش بنیان و شعار سال ۱۴۰۱ باید عنوان کرد که ایجاد شبکه تجمیع نیازمندی‌های فناورانه صنعت کشاورزی و صنایع مرتبط در مراکز رشد واحدهای فناور کشاورزی و مراکز و کارخانه‌های نوآوری با محوریت بخش خصوصی و مبتنی بر نوآوری باز بر اساس اولویت‌های استانی، راه اندازی شبکه ارائه خدمات به شرکت‌های دانش بنیان کشاورزی و صنایع مرتبط در شهرستان‌های استان (زمین، کارگاه، اعتبارات و …)، ایجاد تالار گفت‌وگو فناورانه کشاورزی مستقر در سازمانهای جهاد کشاورزی استان‌ها، ایجاد فرایند عملیاتی با ارائه برنامه در صندوق توسعه کشاورزی استانی جهت حمایت از شرکت‌های که در شرف دانش بنیان شدن هستند، مشاوره در راه اندازی اتاق‌های رشد مستقر در شهرستان‌های استان‌ها، آموزش همکاران سازمانی و بهره برداران پیشرو در نحوه جذب و ارائه خدمات به واحدهای فناورانه به خصوص شرکت‌های حمایتی و خدماتی و راه اندازی واحدهای ارزیابی و تشخیص شرکت‌های دانش بنیان در کشاورزی از جمله وظایفی است که مراکز تحقیقاتی کشاورزی استانی در راستای تحقق آنها تلاش کنند.
خیام نکویی با بیان اینکه کیفی‌سازی و دانش‌بنیان شدن فناوری‌های بخش کشاورزی حلقه مفقوده بخش تولیدات کشاورزی و منابع طبیعی است، ادامه داد: اگر حضور شرکت‌های دانش‌بنیان همراه با رشد منطقی آنها در کنار صنایع بزرگ و کوچک نهادینه شود، بسیاری از معضلات بخش کشاورزی در حوزه‌ی بهره‌وری، کیفیت و بازاریابی قابل حل است همچنین اگر با دید تقاضامحوری به شرکت‌های دانش‌بنیان نگاه کنیم، این شرکت‌ها باید بتوانند توانمندی‌های خود را به فعالان حوزه کشاورزی عرضه کنند و در مقابل متقاضی و بخش خصوصی هم به استفاده از این توانمندی‌ها احساس نیاز و تقاضا داشته باشند.
این مقام مسئول اضافه کرد: با توجه به اهمیت بی بدیل بخش کشاورزی در تأمین امنیت پایدار غذایی و سلامت و کاهش وابستگی به خارج از کشور، استفاده از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور و نخبگان در رونق این بخش می‌تواند بسیار تأثیر گذار باشد، البته باید از ظرفیت فناوری نوین نیز برای توسعه این بخش استفاده کرد.
چرا تمایل شرکت‌های دانش بنیان به حضور در بخش کشاورزی کم است؟
این مقام مسئول درباره اینکه چرا شرکت‌های دانش بنیان به حضور در بخش کشاورزی تمایل کمتری نشان می‌دهند؟، اضافه کرد: دلایل متعددی در تمایل کم ایجاد شرکت‌های دانش بنیان کشاورزی وجود دارد که مهمترین آنها عدم تمکن مالی و توانایی بهره برداران (کشاورزان و دامداران) برای استفاده از فناوری‌های نوین در مزارع و باغات و دامداری‌ها است.
وی گفت: عمده کشاورزان کشور از نوع خرده پا و معیشتی بوده و لذا قدرت ریسک پذیری برای فناوری‌ها و موضوعات دانش بنیان جدید با توجه به هزینه‌های اولیه بالای آنها را ندارند.
خیام نکویی گفت: لذا شرکت‌های دانش بنیان این بخش با مشتریان کمی مواجه می‌شوند. موضوع دیگر عدم حمایت کامل دولت‌ها در طی دهه‌های گذشته از بخش کشاورزی بوده به نحوی که حمایت توسعه‌ای از بخش‌های دیگر صنعتی بسیار بالاتر از بخش کشاورزی بوده است. مشکل دیگر ریسک بالاتر سرمایه گذاری در بخش کشاورزی به دلیل وابستگی شدید بخش کشاورزی به اقلیم و آب و هوا است که این موضوع باعث می‌شود که سرمایه گذاران کمتر رغبت داشته باشند به این بخش ورود کنند.
معاون وزیر جهاد کشاورزی درباره اینکه در چه حوزه‌های می‌توانیم از دانش بنیان‌ها در کشاورزی بهره ببریم؟، افزود: مهمترین زمینه‌های مناسب برای ورود شرکت‌های دانش بنیان در بخش کشاورزی شامل تولید بذور هیبرید و ارقام جدید متناسب با اقلیم کشور (متحمل به خشکی و شوری و… و.)، طراحی و ساخت ماشین‌های پیشرفته کشاورزی، تولید افزودنی‌ها، دارو، واکسن و مکمل‌های خوراک دام، طیور و آبزیان (شامل خوراک طراحی شده، پروبیوتیک ها، اسیدهای آمینه، آنزیم‌ها، توکسین بایندرها، ویتامین هاو…)، کودهای زیستی، سموم زیستی کنترل آفات و بیماری‌های گیاهی، نژادها و لاین‌های جدید دام و طیور و آبزیان، افزودنی‌های صنایع غذایی (استارترها، پروبیوتیک ها، اسانس‌ها، استابیلایزرها، و…) است.
وی ادامه داد: همچنین در زمینه هوشمندسازی کشاورزی، کاربردهای بیوتکنولوژی و نانوتکنولوژی در کشاورزی، کشاورزی عمودی و شهری نیز می‌توان از دانش بنیان‌ها بهره برد.
در زمینه هوشمندسازی کشاورزی، کاربردهای بیوتکنولوژی و نانوتکنولوژی در کشاورزی، کشاورزی عمودی و شهری نیز می‌توان از دانش بنیان‌ها بهره برد
خیام نکویی در بخش دیگری از سخنان خود درباره برنامه‌های وزارت جهادکشاورزی برای تولید دانش بنیان نیز گفت: با توجه به نام‌گذاری سال ۱۴۰۱ توسط مقام معظم رهبری مدظله العالی به نام «تولید، دانش‌بنیان و اشتغال آفرینی» در خصوص حوزه تولید و اشتغال و خودکفایی در کشاورزی و امنیت غذایی کشور بدون شک برای وزارت جهادکشاورزی در گام دوم انقلاب اسلامی حکم «منشور راهبردی تحول بنیادین کشاورزی» را دارد که به تأمین امنیت غذایی پایدار و در نهایت اقتدار غذایی کشور، خلق ثروت، اشتغال‌زایی، افزایش بهره‌وری، ارتقای درآمد و رشد اقتصادی کشور منجر خواهد شد و شتاب مضاعف به موارد می‌بخشد.
وی اضافه کرد: وزارت جهادکشاورزی بویژه سازمان تات در سال ۱۴۰۱ عملیاتی‌سازی این فرمان را وظیفه راهبردی خود می‌داند و با تأسی به شعار جهاد همه با هم تمام ظرفیت‌های موجود کشاورزی به ویژه ظرفیت سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی (تات) در کنار توانمندی فعالین، نخبگان، دانشگاهیان، نهادها، اتحادیه‌ها، تشکل‌های بخش را با مدیریتی جهادی به میدان خواهد آورد تا فرایند دانش‌بنیان‌سازی بخش کشاورزی شتاب بیشتری یابد.
خیام نکویی افزود: در این راستا با ایجاد «قرارگاه کشاورزی دانش‌بنیان»، ضمن تدوین «بسته سیاستی حمایت از تولید دانش‌بنیان بخش کشاورزی» با راه‌اندازی «جهاد کارآفرینی کشاورزی» بر حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان بخش با مشارکت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در طول زنجیره تأمین کشاورزی اقدام و در جهت ایجاد اشتغال‌آفرینی حداکثری مبتنی بر دانش گام برداشته خواهد شد.
معاون وزیر جهاد کشاورزی گفت: امید است در سال ۱۴۰۱ با پیگیری این فرمان، حرکت به سمت کشاورزی علمی، با نفوذ فناوری و انتقال دانش به بخش کشاورزی از طریق ترویج به روش‌های نوین به سطح مطلوب و تحول آفرین برسد تا در سایه آن با رشد تولید داخل و اشتغال‌زایی، ضمن تأمین خودکفایی و پایداری، امنیت غذایی کشور محقق شود و با حرکت به سمت کشاورزی تجاری ضمن افزایش درآمد کشاورزان زمینه حضور بیشتر محصولات استراتژیک کشاورزی ایران در بازارهای جهانی فراهم شود.
