بعد از ماجرای کسادی بازار سیب‌زمینی، پیاز، هندوانه و گوجه‌فرنگی طی سال‌های اخیر درهرمزگان این بار نوبت به بادمجان شرق استان بویژه شهرستان رودان ومیناب بوده که به جای صادرات و انتقال به دیگر استان‌ها و صنایع تبدیلی؛ خوراک دام شده و یا در جاده‌های استان رها می‌شود.
محصول بادمجان درهرمزگان امسال به خاطر افزایش کشت خارج از ظرفیت و بدون برنامه ریزی شده بادمجان کاران، کاهش صادرات و محدودیت تقاضا در بازار داخل و از همه مهم‌تر ارزان خریدن دلالان و واسطه‌ها موجب وارد آمدن خسارت مالی به بادمجان کاران و هدر رفت منابع ارزشمند آبی وخاکی شده است.
اکنون بادمجان کاران هرمزگانی نتیجه ماه‌ها زحمت‌شان را درپی افت شدید قیمت این محصول و نبود مشتری؛ درکنار جاده‌ها ریخته که زیرچرخ خودروهای عبوری لِه شده و یا خوراک دام‌ها می‌شود؛ بعضاً هم دیده شده که در رودخانه‌ها و جوی آب رها می‌کنند.
پارسال ویدئوی ساختگی بارش بادمجان از آسمان تهران بازتاب گسترده‌ای درفضای مجازی پیدا کرد که دستمایه سوژه طنز بسیاری از کاربران شبکه‌های اجتماعی شد اما این روزها به صورت واقعی در جاده‌های شرق هرمزگان و سر مرزعه شاهد پرتاب بادمجان و ریختن این محصول درگوشه وکنار خیابان‌ها بودیم.
کشاورزان رودانی و مینابی هفته گذشته بود که با تخلیه بادمجان‌های خود در مقابل گله‌ای از شترها و همچنین پاره کردن کیسه‌های حاوی این محصول و ریختن آن در کف خیابان‌ها و رودخانه‌ها اعتراض خود را اعلام کردند تا شاید بتوانند مسؤولان را به این موضوع حساس کنند.
گلایه بادمجان کاران هرمزگانی از مسؤولان و سایه سنگین دلالان
برخی از بادمجان کاران هرمزگانی امسال به دلیل وضعیت نامناسب بازار، هزینه بالای قیمت تمام شده، نبود حمایت و بی‌مهری مسؤولان بویژه سازمان جهادکشاورزی ونبود مشتری و سایه سنگین دلالان و واسطه‌ها، می‌نالند.
کشاورزان بادمجان کار به ایرنا اعلام کردند: در زمان کاشت، داشت وبرداشت هزینه و خرج زیادی صرف این محصول (از آبیاری وکود وسم گرفته تا پول کارگر، صندوق، باربری و غیره) کرده اما اکنون که وقت فروش و سرخوشی‌مان است کسی نیست که محصول‌مان را به قیمت مناسب بخرد.
درحال حاضر که بادمجان در سطح شهرها به قیمت ۶۰ تا ۷۰ هزار ریال به دست مصرف کننده می‌رسد؛ می‌گویند دلالان و واسطه‌ها این محصول را سر مزرعه کیلویی سه هزار ریال از ما خریداری می‌کنند. این درصورتی است که قیمت تمام شده بادمجان ۱۰ تا ۲۰ هزار ریال است.
کشاورزان برای هرهکتار بادمجان به طور تخمینی بالغ بر ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیون ریال به امید فروش مناسب هزینه می‌کنند و امسال که هنوز به نقطه اوج تولید وبرداشت این محصول نرسیده اگر با این وضع پیش برود کشاورزان حتی نمی‌توانند نفس بکشند.
درحال حاضر دستمزد روزانه برداشت محصول از سطح مزارع کشاورزی هرمزگان برای هر کارگر نیز بین ۶۰۰ تا ۸۰۰ هزار ریال است؛ این درحالی است که در یک حساب سرانگشتی برای کشاورز که هزینه‌های فراوانی پرداخت کرده این قیمت مقرون به صرفه نیست.
مشکل کجاست؟ چاره چست؟
بادمجان از زمره محصولاتی است که کشت آن در هرمزگان بویژه در شهرستان‌های رودان، بندرعباس و میناب در سطح وسیعی رواج دارد و هرساله به استان‌های تهران، فارس، خوزستان و کشورهای عراق، افغانستان و حوزه کشورهای خلیج‌فارس ارسال می‌شد اما امسال با وجود زحمات بسیاری که برای این محصول کشیده شده کشاورزان را در فروش دسترنج شأن با مشکل مواجه کرده است.
این مسائل و مشکلات از یک سو و نداشتن حامی برای خرید محصول تضمینی به همراه واحدهای صنعتی برای فرآوری و تبدیل از سوی دیگر راه را برای کشاورزان بسته تا جایی که محصولی که ماه‌ها هزینه صرف کاشت، داشت و برداشت آن می‌شود در انظار عمومی رها می‌کنند.
درشرایطی که استان هرمزگان با کمبود آب مواجه بوده و هرساله آب سفره‌های زیرزمینی و چشمه‌ها کاهش پیدا می‌کند، کشاورزان با این وضعیت سخت کم آبی و هزینه‌های فراوان سعی در تولید محصولات صیفی می‌کنند؛ غافل از اینکه دراین زمینه هیچ گونه تدبیری برای کشت محصولات ازسوی جهاد کشاورزی صورت نمی‌گیرد.
کشاورزان که شرایط بازاریابی و فروش محصولات خود را ندارند، به طور معمول دراین شرایط بسیار ضرر می‌کنند و حتی نمی‌توانند داد خود را به جایی برسانند لذا با سوزاندن محصول خود، خوراک دام کردن، در آب ریختن و رهاسازی در سرمزرعه و خیابان به عنوان اعتراض به نداشتن حامی اقدام می‌کنند.
متأسفانه بیشتر مواقع وقتی صدای اعتراض کشاورزان درآمده تازه مسؤولان به فکر چاره اندیشی می‌افتند؛ درحالی‌که سازمان‌هایی همچون جهادکشاورزی که متولی بخش کشاورزی و تولید هستند چرا باید بعد از یک حادثه به دنبال راه و چاره باشند.
قصه پرغصه کشاورزان هرمزگان در این فصل از سال تا اردیبهشت سال آینده ادامه دارد؛ این درصورتی است که می‌توان از شهریورماه که کشت محصولات صورت می‌گیرد علاوه بر آموزش وترویج، کشاورزان را به کشت‌های مرغوب و گسترده یک محصول و هدایت آنها به کشت‌های سایر محصولات ترغیب کرد.
کشاورزی یکی از مشاغلی است که کمترین هزینه را برای دولت دارد و کشاورزان با استفاده از زمین‌های خود و با سرمایه‌ای که در اختیار دارند اقدام به کاشت می‌کنند و ضروری است که در برخی موارد همچون فروش محصول دولت یار و همراه آنها باشد.
همچنین طرح الگوی کشت که از سال‌ها قبل توسط وزارت جهاد کشاورزی در استان‌ها به اجرا درآمده تا به طور مشخص اعلام شود در هر منطقه‌ای باتوجه به نوع آب و هوا و میزان آب بری محصول بهتر است، اتفاقی است که درصورت تحقق آن، موجب توازن کشت شده و کشاورزان با کمبود یا تولید بیش از نیاز بازار در محصولاتی همچون بادمجان مواجه نمی‌شوند.
کشت همزمان بادمجان دراستان‌های کشور باعث افت قیمت شده است
باتوجه به اینکه بادمجان در این فصل از سال در ۶ استان کشور از جمله خوزستان، بوشهر، جنوب فارس، جنوب کرمان، سیستان وبلوچستان و هرمزگان به صورت همزمان کشت می‌شود لذا این موضوع باعث افت قیمت این محصول و اشباع بازار در شهرستان رودان شده است.
مدیرجهاد کشاورزی شهرستان رودان دراین رابطه گفت: همچنین کشاورزان می‌دانند اگر دیرهنگام به میدان تره بار مراجعه کنند، مشتری برای خرید محصول وجود ندارد و کشاورز مجبور می‌شود آن را به دلالان و واسطه‌ها آن هم به قیمت ارزان بفروشد.
ضیاالدین صامتی افزود: فیلمی که از رهاکردن بادمجان برکف خیابان و یا رودخانه در فضای مجازی منتشر شد، طبق بررسی مشخص شد این اقدام از سوی یک یا ۲ تن از کشاورزان صورت گرفته و بقیه کشاورزان هیچ محصول مازادی ندارند.
وی بیان داشت: حتی اواخر هفته گذشته همراه مسؤولان اداره تعاون روستایی رودان، نماینده فرماندار و تعدادی از کشاورزان به مرکز تره‌بار این شهرستان مراجعه کرده که مشخص شد تمام محصولات به فروش رفته است و آن‌طور که شاهدان به ما گفتند یکی از کشاورزان ۲ وانت محصول را برای فروش به میدان آورده بود اما چون هم محصول کیفیت مناسب نداشته و هم آخر وقت مراجعه کرده موفق به فروش نشده و از روی عصبانیت این کار را انجام داده است.
مدیرجهاد کشاورزی رودان اظهارداشت: بادمجان‌های این کشاورز به دلیل کیفیت نامناسب و دیر رسیدن به میدان تره بار در خیابان رها کرده که در هفته گذشته نیز شاهد نابودسازی این محصول توسط کشاورزان بودیم و نظیر این حادثه سال گذشته نیز بارها در این استان اتفاق افتاده است.
نبود صادرات بزرگترین مشکل محصولات کشاورزان است
بزرگترین مشکل کشاورزان هرمزگانی درحال حاضر باتوجه به شرایط کرونایی حاکم برجهان نبود صادرات محصولات کشاورزی از جمله بادمجان به خارج از کشور است.
سخنگوی سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان گفت: بخشی از محصولات کشاورزی استان نیاز داخل کشور و مابقی نیز به سایر کشورها صادر می‌شد که درحال حاضر به علت شیوع کرونا کشورعراق، واردات ۲۹ قلم کالا به کشورش را ممنوع کرده و در این شرایط صادرات محصولات صیفی با مشکل مواجه شده است.
علی اصغر خلیلی درخصوص فیلم منتشر شده بادمجان‌های رها شده کشاورزان که مورداستفاده خوراک دام قرار گرفته، تصریح کرد: سال گذشته با افزایش قیمت محصول بادمجان در بازار، بسیاری از کشاورزان ترغیب به کشت این محصول شدند وجهاد کشاورزی الگوی کشت را مشخص کرده و تنها باید رعایت این الگو توسط تشکل‌های بخش کشاورزی بین کشاورزان به صورت تشویقی فرهنگ‌سازی شود.
وی همچنین افزود: درپی شیوع ویروس کرونا و به تبع آن اتخاذ سیاست‌ها و تدابیر پیشگیرانه از سوی جامعه بین الملل و کشورهای همسایه با اختلال در روند صادرات محصولات کشاورزی کشور به دلیل بسته شدن مرزها از یکسو ونیز وقوع بارندگی‌های شدید غرب کشور (که باعث بروز اختلال در تردد کامیون‌های حمل بار گردید) از سوی دیگر، منجر به انباشت محصول در سطح بازار و در نتیجه افت قیمت محصولات کشاورزی شده است.
این مسؤول با بیان اینکه دربحث صادرات، درنظر گرفتن بازارهای هدف و رقبای محصولات در کشورهای هدف نیز بسیار ضروری است، اظهارداشت: تقویت و ایجاد واحدهای فراوری محصولات از دیگر موضوع‌های مهمی است که در شرایط فعلی که محصولات روی دست کشاورزان مانده می‌تواند به کمک شأن بیاید.
بنابه اظهاروی، براین اساس اقداماتی همچون مکاتبه با تشکل‌ها و دستگاه‌های مرتبط سایر استان‌ها برای بازاریابی محصولات تولیدی هرمزگان، رایزنی و نشست با تشکل‌های غیردولتی استانی برای شناساندن محصولات استان، بازاریابی و برگزاری نشست‌های متعدد با صنایع تبدیلی و تکمیلی موجود درسطح کشور که فراتر از حوزه اختیارات قانونی جهاد کشاورزی بوده، توسط این سازمان درحال انجام است.
سخنگوی سازمان جهادکشاورزی هرمزگان تاکید کرد: تشکل‌های کشاورزی غیردولتی همچون نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی و خانه کشاورز با داشتن پشتوانه نیروی انسانی فعال به عنوان یک نهاد مردمی باید با انجام فعالیت‌های اقتصادی گسترده و برنامه ریزی شده، قبل از آغاز فصل کشت، اقدام به بازاریابی محصولات تولیدی اعضا و برنامه ریزی برای کشت براساس آن و نیزنظارت بر رعایت الگوی کشت تعریف شده از سوی وزارت جهاد کشاورزی، با هدف ممانعت از انباشت محصول و در نتیجه افت قیمت در زمان برداشت نمایند.
وی خاطرنشان کرد: جهادکشاورزی به عنوان حامی کشاورزان و تولیدکنندگان، ضمن اهتمام به پیگیری سیاست‌های کلان دولت سعی کرده، دوشادوش آنها با انجام ارائه خدمات فنی و مشاوره‌ای، همواره حامی منافع کشاورز ی استان و اقتصاد خانوار روستایی باشد.
درحال رایزنی برای صادرات بادمجان مازاد مصرفی هرمزگان هستیم
سخنگوی سازمان جهادکشاورزی هرمزگان گفت: برای صادرات محصول بادمجان مازاد مصرفی استان به خارج از کشور درحال رایزنی هستیم و درهمین راستا این اقدام توسط مدیریت توسعه بازرگانی سازمان جهادکشاورزی و سازمان تعاون روستایی استان از طریق استانداری با رایزن امور خارجه ایران درحال انجام است.
خلیلی افزود: در حال حاضر رایزن امور خارجه ایران با سفارتخانه‌های هند، پاکستان، افغانستان و ارمنستان درخصوص بازاریابی برای محصول بادمجان مذاکره کرده است.
وی اظهارداشت: شرایط آب وهوایی مناسب و همچنین استفاده از بذر هیبرید در مزرعه‌های کشاورزی باعث افزایش تولید و عرضه محصول بادمجان درهرمزگان نسبت به سال‌های گذشته شده اما به دلیل شرایط کرونایی و محدودیت‌های ناشی از آن و همچنین تعطیلی بسیاری از رستوران‌ها تقاضای بازار داخلی کاهش یافته است.
این مسؤول با بیان اینکه سیاست وزارت جهادکشاورزی همواره با رویکرد صادرات و تولید محصول صادراتی بوده است، تصریح کرد: براین اساس نیز درسال‌های گذشته توفیق چشمگیری حاصل شده به نحوی که براساس آمار و ارقام موجود و رتبه بندی صورت گرفته درسطح دستگاه‌های اجرایی توسط سازمان صنعت، معدن وتجارت در زمینه صادرات غیرنفتی، جهادکشاورزی استان حائز رتبه برتر استانی شده است.
تعاون روستایی ۱۵۰ تن بادمجان از کشاورزان هرمزگان خریداری کرد
تعاون روستایی هرمزگان در راستای حمایت از کشاورزان هرمزگانی، از نیمه آذرماه امسال تاکنون بیش از ۱۵۰ تن بادمجان به صورت توافقی برای نخستین بار از بادمجاران استان خریداری و به سایر استان‌ها ارسال کرده است.
مدیر تعاون روستایی هرمزگان در این زمینه اظهارکرد: خرید توافقی بادمجان از نیمه آذرماه توسط اتحادیه تعاون روستایی خلیج فارس این استان آغاز شده و همچنان ادامه دارد.
سیروس اسدپور به توافق بین کشاورز و تشکل تعاون روستایی برای خرید بادمجان اشاره کرد و بیان داشت: در قالب این طرح، قیمت تمام شده و سپس هزینه انجام شده برآورد می‌شود و درصدی هم سود برای کشاورز درنظر گرفته شده است.
وی ادامه داد: درحال حاضر بادمجان دلمه‌ای هر کیلوگرم پنج هزار ریال و بادمجان قلمی هر کیلوگرم هشت هزار ریال در مزرعه از کشاورزان هرمزگانی خریداری می‌شود.
بیشتر بدانید:۱۰۰ تن بادمجان از کشاورزان هرمزگان خریداری شد
مدیرتعاون روستایی هرمزگان یادآورشد: باتوجه به مشکلات بادمجان کاران هرمزگان در فروش محصولاتشان، به همراه کارشناسان تعاون روستایی به مراکز برداشت محصول بادمجان در شهرستان‌های میناب، بندرعباس و رودان سفر کرده و از نزدیک نظاره‌گر این وضعیت بودیم.
اسدپور گفت: کشاورزان برای فروش محصول خود می‌توانند به مراکز تعاون روستایی در شهرستان‌های محل سکونت خود مراجعه و سپس میزان بادمجان موجود خود و رقم فروش را اعلام کنند تا در گام بعدی کارشناسان جهت خرید اقدام کنند.
این مسؤول ادامه داد: در این راستا باید منابع و تسهیلات ارزان قیمت در اختیار تعاون روستایی قرار گیرد تا تشکل‌ها بتوانند کار خرید توافقی بادمجان را از کشاورزان ادامه دهند.
وی با بیان اینکه ورود تعاون روستایی تأثیر خوبی در افزایش قیمت بادمجان داشته است، تصریح کرد: حضور همکاران ما در مزارع بادمجان به نسبت مؤثر بوده و با این رویه قیمت خرید این محصول رو به افزایش است.
مدیر تعاون روستایی هرمزگان یکی از دلایل اصلی مشکلات کشاورزان استان را نبود توازن در عرضه و تقاضا دانست و افزود: صادرات کمتر این محصول و محدودیت تقاضا در بازار داخل سبب بروز مشکلاتی برای فروش بادمجان توسط کشاورزان استان شده است.
پیش بینی برداشت بیش از ۴۷۵ هزار تن بادمجان از مزارع کشاورزی هرمزگان
۹ هزار و ۵۰۰ هکتار از مزارع کشاورزی هرمزگان به زیرکشت بادمجان رفته که امسال طبق اعلام مدیر زراعت جهادکشاورزی هرمزگان پیش بینی می‌شود بیش ۴۷۶ هزار و ۲۵۰ تن از این محصول در استان برداشت.
سیدرضا امیری زاده اظهار کرد: برداشت بادمجان از اوایل آبان‌ماه آغاز شده و تا اردیبهشت ماه سال آینده ادامه خواهد داشت.
وی بیان داشت: شهرستان‌های بندرعباس، میناب و رودان ازجمله نقاط مهم تولید بادمجان در استان هرمزگان هستند.
مدیرزراعت جهاد کشاورزی هرمزگان اظهارداشت: شهرستان بندرعباس با سطح زیرکشت چهار هزار و ۲۰۰ هکتار و میناب با سطح زیرکشت سه هزار و ۸۶۵ هکتار بیشترین میزان کشت بادمجان هرمزگان را به خود اختصاص داده است.
امیری زاده با بیان اینکه بادمجان در مردادماه در مزارع کشاورزی هرمزگان کشت شده است، گفت: عملکرد تولید این محصول در هر هکتار ۵۵ تن می‌باشد.
ضرورت اقدام جدی برای حل مشکل بادمجان کاران هرمزگانی
استان هرمزگان با سطح زیرکشت ۱۵۶ هزارهکتار محصولات صیفی وباغی از قطب‌های مهم کشاورزی کشور در زمینه تولید محصولات خارج فصل بویژه بادمجان است.
هرمزگان هرساله بخش بزرگی از نیاز بادمجان سایر استان‌ها را در آذرماه و فصل زمستان تامین می‌کند که می‌طلبد مسوولان بویژه جهادکشاورزی، تشکل‌های کشاورزی و تعاون روستایی برای کمک به تولیدکنندگان و کشاورزان اقدام به ساماندهی به تولید و صادرات این محصول کنند و این چرخه معیوب در تولید، توزیع و صادرات را از بین ببرند.
سیستم توزیع معیوب محصولات کشاورزی، نبود برنامه‌ریزی درست برای صادرات و از همه مهم‌تر نبود صنایع تبدیلی مناسب در نزدیکی مراکز تولید محصولات کشاورزی از مشکلاتی است که سالیان سال در بخش کشاورزی وجود دارد.
فیلم‌هایی که به سرعت در فضای مجازی از دور ریختن محصولات کشاورزی یا برداشت نکردن آنها به خاطر صرفه نداشتن اقتصادی و قیمت پایین آن در بازار تبدیل بازنشر می‌شود، حسرت کشاورزان و تاسف بینندگان را برای بی‌حاصلی رنج کشاورز و تباه شدن هزینه‌ها برمی‌انگیزد.
باید باور کنیم که با برنامه‌ریزی درست و پای کار بودن می‌توانیم به کشاورزان کمک کنیم تا محصول خود را مستقیم به دست مردم برساند و حلقه‌های واسطه را حذف کرد و شاید به این ترتیب شاهد حسرت کشاورزان نباشیم.
