گسترش مصرف لبنیات غیرپاستوریزه موجب شده تا بیماری تب مالت دوباره بیدار شود و حتی گاهی با هشدارهایی همراه بوده است. دکترمحمدرضا شیرزادی، رئیس گروه مدیریت بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان وزارت بهداشت در این رابطه می‌گوید: «طی سال گذشته متاسفانه بروز موارد تب مالت با افزایش مواجه بود و بخش زیادی از ابتلا به این بیماری نیز به‌دلیل استفاده از فرآورده‌های لبنی غیرپاستوریزه بوده و مهم است که مردم در مصرف این فرآورده‌ها دقت کنند.» طبق تاکید وی متاسفانه قسمت اعظم ابتلا به تب مالت به‌دلیل استفاده از فرآورده‌های لبنی غیرپاستوریزه است و این موضوع مهم است که مردم در مصرف این فرآورده‌ها دقت کنند.
تب مالت چیست؟
تب مالت یا به‌عبارت دیگر بروسلوز بیماری عفونی است که توسط باکتری بروسلا ایجاد می‌شود. این باکتری از طریق مصرف محصولات دامی آلوده مانند شیر غیرپاستوریزه و گوشت آلوده به انسان منتقل می‌شود. علاوه بر انسان، برخی حیوانات ازجمله گاو، بز، گوسفند و سگ نیز می‌توانند به این عفونت مبتلا شوند.
این بیماری را در حیوانات با نام‌های مختلفی ازجمله تب مواج، تب دیوانه و تب مدیترانه‌ای می‌شناسند اما در انسان‌ها بیشتر به تب مالت مرسوم است. تب مالت ازجمله شایع‌ترین بیماری‌های عفونی در ایران، خاورمیانه و نواحی وسیعی از جهان است. دکتر شیرزادی با اشاره به قابل انتقال بودن بیماری بین انسان و حیوان می‌گوید: «معمولا عفونت در انسان به تماس مستقیم با حیوانات آلوده یا فرآورده‌های آنها وابسته است. تماس با حیوانات دچار سقط جنین و مصرف شیر آلوده یا فرآورده‌های آن، مخاطرات اصلی در تب مالت است.»
راه انتقال بیماری تب مالت
راه‌های انتقال تب مالت یکی از مهم‌ترین موضوعاتی است که دانستن آنها موجب می‌شود از این بیماری در امان باشیم. آن‌طور که دکتر شیرزادی توضیح می‌دهد انتقال این بیماری از سه طریق اتفاق می‌افتد؛ راه اول از طریق تماس مستقیم از راه ملتحمه چشم(کونژنکتیو) یا از طریق تماس خراش‌ها و جراحات پوست با ترشحات، مواد دفعی یا بافت‌های حیوانات آلوده یا اشیای آغشته به ترشحات عفونی است. راه دوم نیز از طریق مصـرف بافت‌ها، مواد غذایی یا مایعات حـاوی باکتری بروسلا مانند شیرخام و فرآورده‌های لبنی آلوده خصوصا پنیر تازه، خامه و سرشیر است. راه سوم انتقال بیماری نیز به شکل تنفسی و از طریق استنشاق ذرات عفونی معلق در آغل، اصطبل و آزمایشگاه است.
درمان خانگی بیماری تب مالت
در حال حاضر هیچ واکسن مؤثری برای انسان در دسترس نیست. جوشاندن شیر قبل از مصرف یا قبل از استفاده از آن برای تولید سایر لبنیات، از انتقال از طریق بلع محافظت می‌کند. از زمان‌های قدیم گیاه سیر به‌عنوان یک داروی گیاهی برای درمان بسیاری از بیماری‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفت. همچنین مصرف برخی از مواد غذایی مانند ماهی کباب شده، پیاز، انگور، گشنیز و کدو می‌تواند به درمان بیماری تب مالت کمک کند.
به‌منظور بهبود و درمان این بیماری بهتر است هر روز یک قاشق چای‌خوری پودر نعنا را به همراه دو لیوان آب‌جوش دم کرده و طی دو نوبت مصرف کنید. استفاده از دانه عناب می‌تواند برای بهبود این بیماری،مؤثر واقع شود. در نوع مزمن بیماری هم غالبا علائم بعد از یک دوره تب‌دار برای سال‌ها باقی می‌ماند.
در نوع موضعی نیز باکتری‌های بروسلوز می‌توانند در اعضای مختلف بدن ایجاد عفونت موضعی کند که شایع‌ترین اعضای مبتلا شامل استخوان‌ها، مفاصل، سیستم اعصاب مرکزی، قلب، ریه، طحال، بیضه‌ها، کبد، کیسه‌صفرا، کلیه‌ها، پروستات و پوست است. ممکن است عفونت موضعی به‌طور همزمان در چند محل نیز ایجاد شود؛ این شکل بیماری در اغلب موارد در ارتباط با نوع مزمن بیماری است.
علائم بروز بیماری چیست؟
از لحظه تماس فرد با منبع عفونت تا هنگام بروز علائم را دوره نهفتگی می‌نامند که اغلب اوقات بین یک تا سه هفته به طول می‌انجامد. در شرایط مختلف این دوره می‌تواند تا شش ماه نیز به طول بینجامد. بعد از بروز علائم، براساس میزان شدت، بیماری به سه مرحله حاد، تحت حاد و مزمن نشان داده می‌شود. آن‌طور که رئیس گروه مدیریت بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان وزارت بهداشت می‌گوید به‌طور کلی بیماری به صورت حاد یا موذیانه شروع شده و با تب مداوم یا منظم با دوره‌های متناوب، تعریق فراوان به‌خصوص در شب، خستگی، بی‌اشتهایی و کاهش وزن، سردرد، درد عضلانی و درد عمومی بدن تظاهر می‌کند.
طبق توضیحات وی البته علائم بیماری تا حد زیاد وابسته به نوع بروسلا است و براساس شدت بیماری به اشکال حاد، تحت حاد، مزمن و موضعی ایجاد می‌شود. در نوع حاد بیمار گرفتار لرز ناگهانی، درد عمومی بدن به‌خصوص درد پشت بوده و عرق شدید دارد. بیمار اشتهای خود را از دست داده و از ضعف و سستی شکایت می‌کند. در نوع تحت حاد نیز اغلب اوقات حالت تب‌دار اولیه وجود نداشته و آغاز آن بی‌سروصداست، ولی گاهی به دنبال مرحله تب‌دار حاد شروع می‌شود و شکایت اصلی بیمار از ضعف و خستگی است.
سرویس خبری : علمی – تغذیه و سلامت
