رادیو سلامت در برنامه به زندگی سلام کن با حسین زینعلی مدیرکل گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی گفتگو کرده است.
مجری: وزارت جهاد کشاورزی چه اقداماتی در جهت افزایش صادرات گیاهان دارویی انجام داده است؟
آقای حسین زینعلی مدیرکل گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی: صادرات گیاهان دارویی بر این محور استوار است که محصولات با کیفیتی تولید کنیم، برای همین در این راستا وزارت جهاد کشاورزی تلاش کرده که برای اولین بار در کشور یک سندی را تدوین کند به نام سند استراتژی صادرات گیاهان دارویی که در این سند مقرر شده هم افزایش سطح زیرکشت انجام شود و هم این که محصولاتی تولید شود که هم ارگانیک باشند و هم این که دارای کیفیت لازم باشند، در این راستا وزارت جهاد کشاورزی اقداماتی که انجام داده در طی برنامه اول که برنامه ششم توسعه بوده، حدود صد هزار هکتار سطح زیرکشت گیاهان دارویی را افزایش داده و در حال حاضر برنامه داریم که بارانداز گیاهان دارویی را استارت بزنیم و در طی این چند سال هم چندین پالایشگاه گیاهان دارویی و صنایع فرآوری را تکمیل کردیم.
مجری: عمده گیاهان دارویی که ما الان تولید می‌کنیم و فرمودید که سطح زیر کشتش را افزایش دادیم کدام گیاهان دارویی هستند؟
آقای حسین زینعلی مدیرکل گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی: زعفران، گل محمدی، گل گاوزبان، حنا، گشنیز، زیره سبز، زیره سیاه و موسیر هستند.
مجری: بیشترین حجم را کدام یک از این گیاهان الان دارند؟
آقای حسین زینعلی مدیرکل گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی: بیشترین حجم را گیاه گل محمدی دارد و بیشترین ارزش را زعفران دارد.
مجری: زعفران و گل محمدی و زیره و بقیه مواردی که مثال زدید سال‌ها است که کشاورز ما کشت می‌کند و عمدتا خودش هم بازارش را پیدا کرده است، ما در مورد بقیه گیاهان دارویی درزمینه مکانیزه شدن چه کاری وزارت جهاد کشاورزی انجام داده است؟
آقای حسین زینعلی مدیرکل گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی: قبل از برنامه ششم، ما نه مکانیزه گیاهان را کشت می‌کردیم و نه برداشت می‌کردیم همه چیز به صورت سنتی بود، با توجه به این که رویکرد دولت و سیاست‌های دولت بر محور گیاهان دارویی قرار گرفته، در حال حاضر در چند سال اخیر دستگاه‌های کاشت گیاه زعفران، زیره سبز، زیره سیاه، موسیر و بسیاری از گیاهان دارویی با استفاده از تغییراتی که روی دستگاه‌ها انجام شده این کار اتفاق افتاده است.
مجری: بیشتر کشاورزان می‌گویند ما مرحله کاشت را داریم به صورت مکانیزه انجام می‌دهیم، بحث مکانیزاسیون یک زنجیره یا یک فرآیند است یعنی از تولید بذر است تا فرآوری شدن، ولی ما در بعضی موارد حتی بذر اصلاح شده نداریم، وزارت جهاد کشاورزی برای این موارد چه فکری کرده است؟
آقای حسین زینعلی مدیرکل گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی: یکی از مشکلات اساسی ما برای توسعه گیاهان دارویی و رقابت در بازار‌های جهانی تولید بذر است که ما برای تولید بذر هم یک پروسه ۱۰-۱۵ ساله نیاز داریم، چون بسیاری از گیاهان دارویی که در دنیا رقابت پذیر هستند گیاهان بومی کشور ما هستند.
مجری: پس دنیا چه کار کرده است؟ ما هنوز ۱۰-۱۵ سال دیگر هم باید منتظر باشیم، الان سهم ما از صادرات جهانی خیلی کم است. چرا ما بازار جهانی نداریم؟ عدد ۲ دهم درصد حالا خوشبینانه‌ترین را بگوییم یک درصد، فکر می‌کنم ۴۵۰ میلیون دلار باشد اگر اشتباه نکنم، در مقابل آن سهمی که دنیا دارد، چه مشکلاتی شما در حوزه توسعه دارید برای ما بفرمائید.
آقای حسین زینعلی مدیرکل گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی: یکی از مشکلات اساسی ما پراکنده کاری است یعنی اگر هم دانشگاهی ما تحقیق کرده روی گیاه دارویی، فرآینده خاصی نداشته برای تولید مقاله بیشتر کار کردند یعنی دقیقا من می‌خواهم بگویم که میزان اعتباری که برای تحقیقات گیاهان دارویی در کشور پرداخته شده همین برابر با اپسیلونی است که به سایر گیاهان پرداخت شده است.
پرداخت اعتبارات یا برای یک هدف خاص در حوزه گیاهان دارویی بسیار بسیار کم است و ما باید در حوزه گیاهان دارویی اگر می‌خواهیم بازار‌ها را تسخیر کنیم و در بازار‌های جهانی به اهداف موردنظر برسیم این است که به تحقیقاتمان اهمیت دهیم چرا که در حوزه تولید بذر، در حوزه تولید فن ایجاد ماشین آلات کشاورزی و در زمینه تنوع بخشی و همه این‌ها مشکل داریم.
مجری: من برداشتم از صحبت هایتان این است که یکی از مشکلاتتان این است که ردیف اعتباری ندارید درست است؟
آقای حسین زینعلی مدیرکل گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی: بله دقیقا، ما نه ردیف اعتباری مشخصی داریم در حوزه گیاهان دارویی و نه اعتبار خاصی داریم.
مجری: این مشکلات را چه کسی باید پیگیری کند؟ وزارت جهاد کشاورزی یا کشاورز؟ کشاورز که عرض کردم که بحث زعفران و گل محمدی یا زیره را مطرح کردید که این‌ها کشاورزانی هستند که خودشان حتی بازارشان را هم پیدا کرده اند و در بحث مکانیزاسیون می‌بینیم که یک بخشی از کاشت ما مکانیزه شده، در بقیه موارد هم که بیشتر برداشت هایمان دارد از عرصه انجام می‌شود انتظار دارید که ما مثلا بذر داشته باشیم یا این که بتوانیم بخشی از بازار‌های جهانی را داشته باشیم، وزارت کشاورزی نباید این موارد را خودش پیگیری کند؟ چقدر ماشین آلات در اختیار کشاورز قرار دادید؟ چقدر توسعه کشت را به صورت قراردادی توسعه دادید؟ این کاری نیست که کشاورز انجام دهد؟ تولید یک فرآیند هم زمان بر است هم این که هزینه بر است، وزارت جهاد کشاورزی چه اقداماتی انجام داده و می‌خواهد انجام دهد که سهم ما از این بازار افزایش پیدا کند؟
آقای حسین زینعلی مدیرکل گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی: ما در حوزه تولید بذر با موسسه جنگل‌ها و مراتع کشاورزی کار‌های خوبی انجام دادیم، ولی برای این که به نتیجه نهایی برسد چند سال دیگر طول خواهد کشید در حوزه بذر ما به یک سری اقداماتی به عنوان واردات گیاهان دارویی هم که نیاز کشور توسط بخش خصوصی و توسط بخش دولتی انجام شده، در حوزه تجارت هم اگر می‌خواهیم سهممان را افزایش بدهیم بهتر این است که روند صادرات را بهتر کنیم. یعنی باید کیفیت محصول و فرآوری محصول را کار کنیم.
مجری: روند صادرات را چه کسی باید بهتر کند؟ مسئولیتش با کدام ارگان است؟
آقای حسین زینعلی مدیرکل گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی: بیشتر مربوط به وزارت جهاد کشاورزی است و اقداماتی هم انجام شده است.
مجری: اگر انجام شده است چرا سهم ما در این بازار این قدر اندک است؟
آقای حسین زینعلی مدیرکل گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی: درست است، اصلا چیزی که اصلا کار نشده و بگوییم در دهه گذشته اکثر این گیاهان وحشی بودند و الان زراعی شدند این مدت می‌طلبد، بنابراین نیاز است الان زیرساخت‌ها دارد آماده می‌شود.
مجری: اگر هم زراعی شدند این را کشاورز خودمان به شکل سنتی انجام داده یعنی وزارت جهاد کشاورزی عملا اقدامی انجام نداده است. کمی واقع بینانه به این موضوع نگاه کنیم آقای زینعلی خیلی از مسائلی که فرمودید این که اقداماتش را چه کسی و چه ارگانی انجام دهد مسئولیتش برعهده وزارت جهاد کشاورزی است و کشاورز ما عملا سنتی کار می‌کند.
آقای حسین زینعلی مدیرکل گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی: در چند سال پیش اصلا پالایشگاه گیاهان دارویی وجود نداشت و در این چندساله ایجاد شده مثلا در زمینه تولید بذر
مجری: بله اقداماتی انجام شده، ولی عملا ما هنوز خیلی با مکانیزه شدن فاصله داریم و همین خودش می‌تواند یک عامل مهم باشد. ممنون از شما.
