در بحث مربوط به مدیریت یا درمان درد مزمن بخصوص وقتی انواع داروها اثری نداشته است، بسیاری از مردم به تغییر در سبک زندگی روی می‌آورند با این امید که چنین مداخلاتی ممکن است بتواند برخی نشانه‌های درد را کاهش دهد.
توجه به این مساله مهم است که هر چند هیچ برنامه غذایی مشخصی نمیتواند درد مزمن را درمان کند، اما غذا میتواند بر مکانیسم‌های بیولوژیک تاثیرگذار باشد یعنی مکانیسم‌هایی که در بسیاری از افراد در درد مزمن نقش دارند.
مدیکال نیوز در این خصوص با دو کارشناس صحبت کرده و همچنین برنامه غذایی بر اساس «دی ان ای» را آزمایش کرده تا ببیند آیا کاهش درد از طریق تغییرات رژیم غذایی ممکن است یا نه.
ارتباط درد، التهاب و رژیم غذایی
«کلسی کاستا» مشاور تغذیه در موسسه «ائتلاف ملی سلامت» می‌گوید که هرچند تغییرات غذایی به تنهایی نمیتواند درد مزمن را «درمان کند»، اما میتواند بر عوامل زیربنایی منجر به درد تاثیر داشته باشد.
از این لحاظ، در پیش گرفتن یک رژیم ضدالتهابی مانند رژیم مدیترانه‌ای که مصرف ماهی و میوه و سبزیجات را تشویق می‌کند، ممکن است برای برخی افراد مفید باشد.
هر چند هیچ تعریفی برای یک رژیم ضدالتهابی وجود ندارد، توصیه کلی این است که این رژیمی است که از غذاهای ایجاد کننده التهاب در بدن مانند کربوهیدرات‌های تصفیه شده و شکر افزوده و روغن‌های ترانس پرهیز می‌کند.
کاستا خاطرنشان کرد: درد مزمن اغلب ناشی از التهاب مداوم در بدن است و التهاب با انتخاب‌های غذایی تشدید می‌شود یا کاهش پیدا می‌کند. غذاهای با قند بالا، چربی‌های ناسالم و افزودنی‌های خاص می‌توانند پاسخ‌های التهابی ایجاد کنند و درد مزمن را بدتر کنند.
برعکس، داشتن یک برنامه غذایی ضدالتهابی غنی از غذاهای کامل و چربی‌های سالم میتواند به کاهش التهاب کمک کند.
کدام غذاها ضدالتهابی هستند؟
بخش اصلی برنامه غذایی ضدالتهابی غذاهایی هستند که غنی از آنتی‌اکسیدان و فیتونیوتراینت (phytonutrients) هستند که ارتباط آن‌ها با سطح پایین‌تر التهاب در بدن مشخص شده است. برای مثال، غذاهای غنی از اسیدهای چرب امگا-۳ مانند ماهی و غنی از آنتی‌اکسیدان می‌توانند به کاهش التهاب کمک کنند.
وی خاطرنشان کرد که، چون بدن هر فرد واکنش متفاوتی به چنین تغییرات غذایی می‌دهد، مهم است که از رویکرد مناسب پیروی کنیم.
آیا برنامه‌های غذایی مبتنی بر «دی ان ای» کار می‌کنند؟
برنامه غذایی مبتنی بر دی ان‌ای مفهومی است که در سال‌های اخیر با توجه بیشتری رو به رو شده است. اما این علم هنوز خیلی جدید است. بیشتر کارشناسان به توان بالقوه چنین رویکردهای تغذیه‌ای شخصی شده‌ای باور دارند، اما درباره کاربردی بودن عمومی آن پیچیدگی این علم تردید دارند.
کاستا در این زمینه با توضیح اپی‌ژنتیک شروع کرد که عبارت است از مطالعه اینکه چگونه سلول‌ها و ترکیبات شیمیایی کار ژن‌ها را کنترل می‌کنند بدون اینکه زنجیره دی ان‌ای را تغییر دهند.
وی خاطرنشان کرد که این علم هنوز در حال تکمیل است و هنوز به مرحله‌ای نرسیده است که بتوان برنامه‌های غذایی کاملا شخصی شده را برای افراد بر اساس ترکیب ژنتیکی آن‌ها ایجاد کرد.
کاستا در عین حال گفت که تغذیه بر اساس دی ان‌ای ظرفیت (برای کار) دارد و میتواند نتایج ملموسی برای افراد داشته باشد.
آیا بهبود سلامت دل و روده (gut) میتواند درد را کاهش دهد؟
تحقیقات درباره نقش میکروبیوم دل و روده در مدیریت و درمان درد مزمن رو به افزایش بوده است و بسیاری از مطالعات ارتباط مکانیستی (mechanistic) ظریفی بین این دو آشکار کرده اند.
مطالعات قبلی روی موش‌ها نشان داده است که یک رژیم غذایی غنی از چربی میتواند بر میکروبیوم دل و روده تاثیر داشته و از طریق فعال‌سازی دریافت‌کننده TL-۴ التهاب را افزایش دهد.
دکتر «اومر الما» استادیار فیزیوتراپی در دانشگاه «بورنموث» خاطرنشان کرد افرادی که درد مزمن را تجربه می‌کنند اغلب همچنین اختلال در میکروبیوم دل و روده را نیز تجربه می‌کنند.
کاستا نیز خاطرنشان کرد که عدم توازن در ریزجانداران (میکروبیاتا) دل و روده با وخیم‌شدن اختلالات درد مزمن از قبیل درد التهابی، میگرن و فیبرومیالژیا (fibromyalgia) مرتبط است.
وی تاکید کرد که برنامه‌هایی برای تقویت تنوع و توازن میکروبیاتا دل و روده میتواند به کاهش دردهای مزمن یاری برساند.
دکتر الما در خصوص مدیریت درد مزمن توجه را به ماهیت چند وجهی درد مزمن جلب کرد و خاطرنشان کرد که عوامل زیادی می‌توانند بر شدت و تناوب این دردها تاثیر داشته باشند. وی رژیم غذایی را به عنوان یک سبک زندگی قابل تغییر مورد توجه قرار دارد که میتواند بر درد تاثیر داشته باشد.
وی همچنین در خصوص رژیم غذایی مبتنی بر دی ان‌ای هم خاطرنشان کرد: که هر چند شناخت ما از ارتباط بین ژنتیک و تغذیه رو به افزایش است، اما تحقیقات در خصوص مداخلات مبتنی بر دی ان‌ای هنوز در حال تکمیل است.
الما تاکید کرد: در مجموع بر این اعتقادم که ترکیب تحولات در داده‌های مصنوعی و افزایش دسترسی به فناوری‌های جدید میتواند موجب استفاده موثر از برنامه‌های مبتنی بر دی ان‌ای در مورد افراد مبتلا به دردهای مزمن بشود.
آزمایش علم: تجربه شخصی برنامه تغذیه مبتنی بر دی ان‌ای
در همین ارتباط یکی از دبیران خبری مدیکال‌نیوز برای آزمایش برنامه غذایی مبتنی بر دی ان‌ای از یک سرویس موجود در انگلستان موسوم به «ریوایو» (Revive) استفاده کرد که راه حل‌های فردی شده برای سلامتی ارائه می‌دهد.
این دبیر مدیکال نیوز در پاسخ به این سوال که آیا این برنامه درد مزمن او را درمان کرده است، بطور خلاصه پاسخ می‌دهد که «خیر»، اما خاطرنشان می‌کند که برنامه ریوایو هم مدعی درمان درد مزمن نبوده است.
وی همچنین می‌گوید که به لطف عادت‌های تغذیه و سبک زندگی جدید موفق شده که دز داروهای ضد روماتیسمی مورد استفاده را کاهش بدهد و دوره‌های درد کمتری با تجربه کند.
