دکتر رضا غفارزادگان ، ضمن تشریح فعالیت‌های این پژوهشکده در سال ۹۹ گفت: از زمان آغاز مسئولیت (به عنوان رییس پژوهشکده) در آذرماه ۱۳۹۸، نخستین هدفی که با جدیت پیگیری کرده‌ام، ارتقاء جایگاه پژوهشکده گیاهان دارویی در کشور و انجام پروژه‌هایی است که نیازی از جامعه و مردم را مرتفع کنند. در این راستا چهار بُعد فعالیت‌های پژوهشکده شامل پژوهشی، آموزشی، فناورانه و فرهنگی است و در هر یک از این ابعاد، فعالیت‌هایی را آغاز کرده‌ایم.
وی افزود: پژوهش‌هایی که در سال‌های قبل و چند سال اخیر در پژوهشکده گیاهان دارویی انجام شده بودند، اغلب پژوهش‌های بنیادی و پایه‌ای بودند که بیشتر با هدف رفع نیازهای پژوهشکده، کار علمی و تولید مقاله انجام شده بودند. با توجه به شرایط کشور و محدود بودن منابع، تلاش کردیم پژوهش‌ها را به سمت کاربردی شدن، کارفرمامحوری و رفع نیازهای مردم و کشور سوق دهیم.
رییس پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی تأکید کرد: با توجه به نیاز کشور، طرح‌های فناورانه را شناسایی کردیم و با هماهنگی دفتر مرکزی جهاد دانشگاهی، اکنون ۳ طرح فناورانه برای تولید ۵ داروی آنتی‌بیوتیک دامی بر پایه گیاهان دارویی، آفت‌کش گیاهی برای گیاهان گلخانه‌ای و مزرعه‌ای، ۴ مکمل ورزشی با پایه گیاهی در پژوهشکده درحال انجام هستند. این طرح‌های کارفرمایی جزء طرح‌های کلان جهاد دانشگاهی محسوب می شوند و کشور از مزایای آن بهره‌مند خواهد شد.
تولید مکمل‌های ورزشی با پایه گیاهی، تضمین سلامت ورزشکاران
دکتر غفارزادگان تأکید کرد: مکمل‌های ورزشی اغلب وارداتی هستند و تقلب‌های زیادی در این حوزه صورت می‌گیرد. استفاده از مکمل‌های تقلبی باعث بروز بیماری‌های مختلف و حتی مرگ و میر ورزشکاران می‌شود. تولید ۴ مکمل ورزشی با پایه گیاهی، علاوه بر کمک به حفظ سلامت ورزشکاران، از ورود مکمل‌های تقلبی و خروج ارز جلوگیری می‌کند.
آفت‌کش‌های گیاهی، جایگزین طبیعی سموم کشاورزی
رییس پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی با اشاره به مشکلات و عوارض خطرناک استفاده از سموم کشاورزی گفت: آفت‌کش‌های شیمیایی که در مزارع و گلخانه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند، بسیار آسیب‌زا بوده و مشکلاتی مانند نازایی، سقط جنین، سرطان‌های مختلف، بیماری‌های گوارشی، صعب‌العلاج و پوستی به همراه دارند. بهترین جایگزین برای این سموم، جایگزینی برگرفته از طبیعت است. در پژوهش‌های خود به یک سری آفت‌کش‌های طبیعی رسیدیم که قادر به دور کردن آفت‌ها و حشرات گیاهان هستند.
دکتر غفارزادگان خاطر نشان کرد: در مرحله آزمایش این آفت‌کش‌های طبیعی در گلخانه هستیم و تاکنون نتایج خوبی حاصل شده و در مرحله اخذ مجوز از سازمان حفظ نباتات کشور هستیم. اگر این آفت‌کش‌های طبیعی گیاهی به صورت رسمی در کشور تولید شوند، بخشی از نیاز کشور برطرف شده و از ورود سموم شیمیایی به کشور جلوگیری می‌شود؛ در عین حال، استفاده از آفت‌کش‌های طبیعی گیاهی بسیار ساده بوده و مشکلات آفت‌کش‌های شیمیایی را نیز نخواهد داشت.
تقویت سیستم ایمنی طیور با آنتی‌بیوتیک گیاهی
دکتر غفارزادگان در خصوص طرح تولید ۵ داروی آنتی‌بیوتیک دامی بر پایه گیاهان دارویی،گفت: در زمینه تولید آنتی‌بیوتیک دامی در کشور با مشکلات زیادی روبرو هستیم و میزان ارزبری این بخش بسیار بالا است. از سوی دیگر استفاده از آنتی‌بیوتیک در دام‌ها به‌خصوص طیور از جمله مرغ برای پیشگیری از آنفلوانزا و سایر ویروس‌ها بسیار بالا است که این مساله باعث تجمع آنتی‌بیوتیک در بدن مرغ ها می‌شود و نگرانی‌های زیادی را برای مردم ایجاد کرده است.
وی تأکید کرد: بهترین راهکار، تقویت سیستم ایمنی با استفاده از جایگزین گیاهی است. پژوهشگران پژوهشکده گیاهان دارویی به فرمول ۵ آنتی‌بیوتیک گیاهی دست پیدا کرده‌اند و با همکاری دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران، کارآزمایی بالینی این آنتی‌بیوتیک انجام و نتایج خوبی حاصل شده است. درحال نوشتن پرونده دارویی این آنتی‌بیوتیک‌های گیاهی و اخذ مجوزهای لازم از سازمان دامپزشکی هستیم که در صورت موفقیت در تولید می‌تواند جایگزین آنتی‌بیوتیک‌های شیمیایی شده و کمک بزرگی در رفع نگرانی مردم در این حوزه کند.
تولید استانداردهای دارویی، مواد استراتژیک در صنعت داروسازی
رییس پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی گفت: علاوه بر طرح‌های فناورانه، پروژه‌های خاص دیگری را نیز در پژوهشکده پیگیری می‌کنیم. یکی از پروژه‌های مهم پژوهشکده، تولید استانداردهای دارویی است که مواد بسیار استراتژیک در صنعت داروسازی محسوب می‌شوند. این استانداردهای دارویی از چند شرکت دارویی آلمانی، فرانسوی و آمریکایی وارد کشور می‌شوند و در این زمینه در کشور با مشکل جدی مواجه هستیم.
وی خاطر نشان کرد: به دست آوردن ماده استاندارد و خالص‌سازی آن، فرآیند بسیار پیچیده و زمان‌بری بوده و نیازمند فناوری پیشرفته‌ای است. در عین حال، این مواد بسیار گران‌قیمت هستند و یک گرم این مواد گاهی بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ دلار قیمت دارد. برای حل این مشکل گروهی از پژوهشگران پژوهشکده، تحقیقات خود را در این زمینه آغاز کردند و در نهایت، موفق به تولید ۵ استاندارد دارویی شدیم و برای نخستین‌بار، از سازمان غذا و دارو و آزمایشگاه‌های مرجع این سازمان، مجوز تولید دریافت کردیم تا این مواد برای استانداردسازی داروها در اختیار شرکت‌های دانش‌بنیان قرار گیرند.
دکتر غفارزادگان با اشاره به دیگر طرح‌های پژوهشی پژوهشکده افزود: به‌صورت کارفرمایی طرحی را با شهرستان اسفراین با هدف جایگزینی کشت دیم با کشت آبی در زمینه گیاهان دارویی انجام دادیم. همچنین طرحی را در زمینه کشت‌بافت گیاهان درحال انقراض مانند گیاه عناب و ثعلب در دست اجرا داریم.
سوق دادن آموزش‌ها به سمت اشتغال‌محور و تخصصی
رییس پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی با اشاره به فعالیت‌های گسترده این پژوهشکده در حوزه آموزش گفت: با توجه به همه‌گیری کرونا، آموزش‌های مجازی را در چند ماه پایانی سال ۹۹ آغاز کرده‌ایم. با هدف توسعه آموزش گیاهان دارویی را در سراسر کشور، با سایر واحدهای جهاد دانشگاهی در سراسر کشور همکاری می‌کنیم. در این راستا درحال تعریف یک دوره آموزشی برای هر گیاه هستیم.
وی تأکید کرد: تلاش کرده‌ایم آموزش‌ها را با رویکرد کارآفرینانه به سمت تخصصی و اشتغال‌محور سوق دهیم. مخاطبان این دوره‌ها، عموم مردم و متخصصان هستند. همچنین مجوز مرکز ملی مهارت را برای بخش آموزش نیز دریافت کرده‌ایم و درحال پیگیری بحث بازآموزی پزشکان و داروسازان هستیم و برای این گروه، هر هفته دوره‌های تخصصی به صورت وبینار برگزار می‌شود.
ثبت یک برند بین‌المللی به نام پژوهشکده / تولید دمنوش‌های هرمی با کنترل کیفی بسیار بالا
دکتر غفارزادگان گفت: در حوزه تولید، اقدام به ثبت برند بین‌المللی ایمپوهرب (Impoherb) کردیم. ایمپوهرب، برند دارویی و برند مادر پژوهشکده محسوب شده و سایر برندها، زیرشاخه این برند خواهند بود. خط تولید دمنوش‌های هرمی ایمپوهرب را از حدود ۴ ماه قبل راه‌اندازی کرده‌ایم که با ظرفیت خوبی درحال تولید هستند. تفاوت عمده این دمنوش، شکل ظاهری بسته‌بندی (شکل هرمی‌شکل) آنها است. دومین ویژگی، کیفیت فیلتر دمنوش است که از جنس ابریشم بوده و هیچ عوارض جانبی ندارد و مواد زائدی در آب آزاد نمی‌کند. سومین ویژگی دمنوش‌های هرمی ایمپوهرب، کنترل کیفی بسیار ویژه این دمنوش‌ها است که از نظر فلزات سنگین، سموم و میکروب‌ها کاملاً آزمایش می‌شوند. مجوز صادرات دمنوش‌های هرمی را نیز دریافت کرده‌ایم تا این دمنوش ها به کشورهای مختلف مانند آمریکا، اتریش، روسیه، بحرین، تاجیکستان و افغانستان و چند کشور دیگر صادر شوند.
رییس پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی در خصوص کمبود داروی لیورسیل در داروخانه‌ها گفت: ماده اولیه داروی لیورسیل وارداتی است. بحث کمبود لیورسیل به‌دلیل کمبود ماده اولیه و همینطور جابجایی شرکت پخش‌کننده است که مشکلات در زمینه توزیع این دارو به‌زودی برطرف خواهد شد و در سال جدید در داروخانه‌ها قابل تهیه خواهد بود. پروژه‌ای تعریف شده است تا ماده استاندارد این دارو را در آینده نزدیک در پژوهشکده تولید کنیم (لیورسیل یک داروی گیاهی است که به عنوان درمان کمکی برای پایین آوردن قند خون و کمک به بهبود علائم بیماری‌های التهابی کبد و کبد چرب مورد استفاده قرار می‌گیرد).
حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان در مرکز رشد پژوهشکده
دکتر غفارزادگان گفت: مرکز رشد یکی از مهمترین قسمت‌های پژوهشکده است. درحال حاضر ۷ شرکت در مرکز رشد پژوهشکده مستقر شده و مورد حمایت قرار گرفته‌اند و مجوز دانش‌بنیان شدن ۲ شرکت را از معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری دریافت کرده‌ایم.
فعالیت‌های پژوهشکده در حوزه فرهنگی
وی افزود: باتوجه به همه‌گیری کرونا، برای نخستین‌بار در کشور همایشی تحت عنوان “جشنواره ملی گیاهان دارویی و ویروس کرونا” را با حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و وزارت بهداشت برگزار کردیم. با توجه به دغدغه مردم در زمینه گیاهان دارویی و بحث بیماری کووید ۱۹ و با هدف تبیین این موضوع برای مردم، از متخصصان این حوزه دعوت کردیم تا طرح‌ها و مقاله‌های خود را به دبیرخانه جشنواره ارسال کنند. در این راستا، در ۳ حوزه ایده، محصول و پژوهش، طرح‌های مختلفی از مراکز مختلف از جمله بیمارستان‌های مسیح دانشوری و بقیه الله و کارخانه‌های داروسازی در زمینه محصول دریافت کردیم. طرح‌های منتخب در مراسم اختتامیه جشنواره مورد تقدیر قرار گرفتند.
دکتر غفارزادگان در پایان خاطر نشان کرد: فرهنگ استفاده از گیاهان دارویی در کشور “مطلوب” نیست. در حوزه فرهنگی تلاش می‌کنیم مردم را هرچه بیشتر با بحث گیاهان دارویی آشنا کنیم. کتاب مرجعی به نام دایره‌المعارف گیاهان دارویی ایران و همچنین نرم‌افزار بانک اطلاعات گیاهی توسط پژوهشگران پژوهشکده تهیه شده است که قابل استفاده توسط عموم مردم و متخصصان است. مقاله‌هایی نیز به صورت منظم توسط اعضای هیأت علمی آماده می‌شوند که از طریق وب‌سایت پژوهشکده، در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌گیرند. همچنین تلاش می‌کنیم از طریق روابط عمومی پژوهشکده، پاسخگوی سؤالات مردم و متخصصان در زمینه گیاهان دارویی باشیم.
سرویس خبری : فناوری غذا و بخش صنعت
