سیستان و بلوچستان با ۱۸۷ هزار کیلومتر مربع وسعت، دومین استان پهناور کشور و بزرگتر از بسیاری از کشور‌های اروپایی است. این وسعت بالا، گستره‌هایی از جاذبه‌های طبیعی و شرایط جغرافیایی متنوع از دشت‌های وسیع، مناطق کویری، کوهستانی و … را با آب و هوای گوناگون رقم زده است.
جمعیت جوان همواره یکی از مظاهر قدرت و نشاط یک جامعه بوده و پویایی آن را موجب می‌شود. طبق آمار سیستان و بلوچستان بالاترین نرخ رشد جمعیت در کشور را دارا می‌باشد و جوان‌ترین استان محسوب می‌گردد.
باد‌های پر قدرت با سرعت متوسط بالای ۱۰.۵ متر بر ثانیه و تداوم آن در طول سال، ثابت بودن جهت وزش باد و بدون تغییرات زیاد، مسطح بودن زمین و…، نواحی شمال استان را به یکی از مناسب‌ترین مکان‌ها در خاورمیانه برای ساخت نیروگاه‌های بادی مبدل نموده است.
تابش ۵.۶ کیلو وات ساعت بر متر مربع در روز در اکثر نقاط استان، این استان را به یکی از سه استان اول در زمینه استفاده از پتانسیل انرژی خورشیدی تبدیل نموده است.
بندر چابهار به عنوان تنها بندر اقیانوسی کشور و خارج از تنگه هرمز نقش مهمی در مبادلات بین المللی کشور خواهد داشت. در دو بندر شهید بهشتی و شهید کلانتری چابهار قابلیت پهلوگیری کشتی‌های پهن پیکر وجود دارد. بندر شهید بهشتی ظرفیت ۸.۵ میلیون تن تخلیه کالا را دارد.
از طرفی از مجموع ۴ گذرراه بین المللی گذرنده از کشور تعداد ۳ گذرگاه شمال-جنوب، گذرراه اکو و گذرراه تریسیکا از این استان عبور می‌کند.
طبق سند ملی آمایش کشور، شش منطقه در استان سیستان و بلوچستان (چابهار، ریمدان، پیشین، کوهک، میرجاوه و میلک) جز مبادی مهم تجاری و ترانزیتی در افق ۱۴۲۴ تشخیص داده شدهاند که در بین سایر استان‌ها بیشترین تعداد مبادی می‌باشد.
خط ریلی در حال احداث چابهار- سرخس نیز می‌تواند امکان اتصال ریلی کشور‌های آسیای میانه، افغانستان و روسیه را به آب‌های آزاد و همچنین شبه قاره هند فراهم نماید و تحولی بنیادین در مسیر ترانزیت کشور ایجاد نماید.
این استان بیشترین مرز زمینی را در کشور با همسایگان خارجی دارد. ۱۱۰۰ کیلومتر مرز خاکی با دو کشور پاکستان و افغانستان و دسترسی به بازار مصرف ۲۶۵ میلیون نفری این دو کشور، موقعیت ممتازی را برای تولیدکنندگان و تجار فراهم آورده است.
ویژگی دیگر این استان وجود ۳۰۰ کیلومتر مرز آبی است که امکان مبادلات بین المللی دریایی را با کشور‌های غرب و شرق جهان فراهم می‌نماید. به طور ویژه دسترسی نزدیک به بازار کشور‌های عمان و حاشیه جنوبی خلیج فارس فراهم است.
وجود مناطق آزاد و ویژه اقتصادی از جمله منطقه آزاد چابهار با مزایا و تخفیفات و نبود تشریفات دست و پاگیر، موقعیت مناسبی برای استقرار فعالیت‌های اقتصادی در استان است. همچنین مناطق ویژه در دست اجرا در استان، همچون منطقه ویژه میرجاوه نیز بهره‌مند از مزایای مختلف میباشند.
برخی مناطق استان به دلیل برخورداری کم، از سوی دولت حمایت می‌شوند و فعالیت‌های اقتصادی که در این مناطق مستقر شوند از مزایایی همچون معافیت‌های مالیاتی بهره‌مند خواهند گردید.
سیستان و بلوچستان از لحاظ سطح زیر کشت خرما در رتبه اول کشور و در زمینه تولید محصول خرما با تولید حدود ۲۰ درصد خرمای کشور جزء دو تولیدکننده بزرگ می‌باشد.
همچنین سیستان و بلوچستان با حدود ۱۲۰۰ گونه گیاهی که حدود ۳۰۰ گونه آن قابلیت مصرف دارویی و صنعتی دارد، دومین استان کشور به لحاظ تنوع گیاهی محسوب می‌شود. در زمینه تولید گیاهان دارویی فضای باز، این استان در جایگاه پنجم کشور قرار دارد.
از سویی طبق آمار حدود ۸۰ درصد کل میوه‌های گرمسیری کشور در این استان تولید می‌شود که در این بین موز بیشترین سهم از تولید و پس از آن میوه انبه جایگاه دوم را دارد. میوه‌های دیگری همچون کنار، چیکو، تمرهندی، نارگیل، گواوا، پاپایا، آناناس و … از جمله این میوه‌ها هستند.
سیستان وبلوچستان همچنین بهترین منطقه برای پرورش شتراست. بیشترین نفرات شتر در سطح کشور یعنی حدود ۳۲ درصد جمعیت شتر کل کشور در این استان وجود دارد و این استان قطب پرورش این دام در ایران محسوب می‌گردد.
سیستان وبلوچستان همچنین پتانسیل ویژه برای صید و صیادی و آبزی پروری دارد. بنادر چابهار و کنارک را می‌توان بهشت آبزی پروری ایران نامید. این شهرستان‌ها با دارا بودن ۸ بندرماهیگیری و ۳ مرکز تخلیه صید، تأمین کننده بیش از ۶۰ درصد ماهیان صنعتی کشور (تن ماهیان) هستند. حدود ۴۰ درصد صید کل کشور سهم این استان است.
همچنین وجود سواحل بکر با جلوه‌های زیبای گردشگری، مناظر کوه‌های مینیاتوری، سواحل صخره ای، اتصال کویر و دریا، سواحل ماسه‌ای و. گوشه‌ای از جلوه‌های زیبای سواحل این استان هستند که امکان انواع تفریحات آبی را فراهم نموده اند.
این ویژگی‌ها سبب شده است تا دولت هم توجه ویژه‌ای برای توسعه هم جانبه از جمله در بخش کشاورزی و آبزی پروری و پرورش دام و تامین پروتئین مورد نیاز کشور در این استان داشته باشد.
در اشاره به بخشی از اقدامات دولت در استان سیستان وبلوچستان به گفته رئیس سازمان جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان، ۱۲۸ طرح بخش کشاورزی از آغازین روزهای هفته دولت تاکنون در این استان به بهره برداری رسیده است.
سید محمدرضا سیدحسینی افزود: سرمایه گذاران بخش خصوصی با بیش از ۴۳۰ میلیارد تومان، ۷۰ درصد طرح‌های هفته دولت امسال در حوزه کشاورزی سیستان وبلوچستان را به خود اختصاص دادند.
سیدحسینی با ابراز رضایتمندی از استقبال کم‌نظیر بخش خصوصی در توسعه بخش کشاورزی سیستان و بلوچستان افزود: از ابتدای دولت سیزدهم تاکنون با همکاری هم مسوولان شرایط مناسبی برای سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی استان فراهم شده و همچنان این روند با شتاب مطلوبی ادامه دارد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان بیان کرد: در مجموع ۲۴۸ طرح بخش کشاورزی در این استان با اعتبار بیش از ۶۲۶ میلیارد و ۲۱۵ میلیون تومان در حال بهره برداری است.
سیدحسینی افزود: طرح‌های بهبود تولیدات دامی، بهبود تولیدات گیاهی، آب و خاک و امور فنی مهندسی، صنایع کشاورزی، منابع طبیعی و آبخیزداری، امور عشایری، شیلات آب‌های داخلی طرح‌های افتتاحیه بخش کشاورزی سیستان و بلوچستان ویژه هفته دولت را تشکیل می‌دهند.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان تصریح کرد: عمده سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در ساخت واحد‌های مرغداری جدید برای دستیابی به خودکفایی در تولید گوشت مرغ، توسعه‌های کشت‌های فشرده با ایجاد گلخانه‌های صنعتی و خانگی، ایجاد صنایع تبدیلی و تکمیلی، پرورش دام سبک و سنگین، اجرای فعالیت‌های آب و خاکی و فعالیت‌های صید و صیادی است.
سیدحسینی گفت: در مرداد امسال بیش از ۲ میلیون و ۵۲ هزار و ۴۶۰ قطعه جوجه ریزی در واحد‌های صنعتی پرورش مرغ گوشتی انجام شده که نسبت مدت مشابه سال قبل ۱۳۵ درصد رشد داشته است
حسینی با بیان اینکه میزان جوجه ریزی در واحد‌های مرغداری سیستان وبلوچستان از ابتدای امسال تاکنون هفت میلیون و ۸۰۰ هزار قطعه بوده است، افزود: این میزان جوجه ریزی نسبت به مدت مشابه سال قبل ۲۱ درصد افزایش دارد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان همچنین از تعیین تکلیف ۱۴۷پارچه آبادی سیستان خبر داد و گفت: از ابتدای دولت سیزدهم تاکنون در راستای تثبیت مالکیت اراضی و اجرای قانون حدنگار با همکاری ویژه مدیرکل ثبت اسناد استان ۸۵فقره به مساحت۴۶ هزار هکتار از اراضی دولتی و اراضی موسوم به ۱۴۷پارچه آبادی سند دارشد.
اواسط خردادماه سال جاری آئین احیا و بهره برداری از کشتارگاه و مراکز بسته بندی گوشت در سیستان وبلوچستان و آغاز طرح تامین پایدار گوشت قرمز با تلاش ستاد اجرایی فرمان امام (ره) در این استان برگزار شد.
حسینی مدیر طرح زنجیره گوشت قرمز ستاد اجرایی در سیستان وبلوچستان در باره ظرفیت کشتار و بسته بندی و میزان اشتغالزایی در این دو مجموعه می‌گوید ستاد اجرایی فرمان حضرت امام به جهت پایدار سازی تامین گوشت قرمز دو ایستگاه کشتارگاه و بسته بندی گوشت قرمز در این استان را احیا و بهره برداری کرده که ظرفیت این دومجموعه ۳۰ هزار راس گوساله و ۱۰ هزار تُن بسته بندی گوشت قرمز در سال است.
حسینی درباره میزان هدف گذاری تامین گوشت قرمز در طرح زنجیره گوشت قرمز سیستان و بلوچستان گفت با توجه به نوسانات گوشت قرمز که اتفاق افتاد طرح تامین پایدار گوشت قرمز در کشور را آغاز کردیم و با هدف توان افزایی دامداران در کشور، چند استان انتخاب شد و در این استان هم هدف این است که تا پایان سال با توجه به کمبود ۳۰۰ هزار راس گوساله، سرمایه در گردش و نقدینگی بخش خصوصی برای پرورش ۵۵ هزار گوساله تامین شود.
مدیر طرح زنجیره گوشت قرمز ستاد اجرایی در سیستان و بلوچستان همچنین گفت با توجه به موقعیت مرزی و وضعیت تجاری این استان که در تامین گوشت قرمز می‌تواند داشته باشد دنبال آن هستیم که خوشه‌ای ایجاد کنیم به عنوان خوشه گوشت قرمز و برای ۱۰ هزار نفر در زنجیره بسته بندی و کشتارگاه‌های استان و زنجیره تولید در مزاکر دامپروری اشتغالزایی ایجاد کنیم.
خیام نکویی معاون وزیر و رئیس سازمان تات نیز ۱۲ خردادماه سال جاری در سفر به استان سیستان و بلوچستان اظهار داشت: این استان در بخش‌های مختلف کشاورزی به ویژه صنایع تبدیلی و مشاغل خانگی دارای ظرفیت‌هایی بی بدیل است که با بهره گیری از آن علاوه بر توسعه اقتصادی منطقه و ایجاد اشتغال می‌توان ارز آوری مناسب برای کشور را به ارمغان آورد. وی با اشاره به ظرفیت‌های بی بدیل کشاورزی استان سیستان و بلوچستان گفت: به زودی در زاهدان دهکده نوآوری کشاورزی راه اندازی می‌شود.
خیام نکویی افزود: این آمادگی وجود دارد که به منظور بهره گیری از ظرفیت‌های بخش کشاورزی سیستان و بلوچستان مجوز احداث دهکده نوآوری کشاورزی داده شود تا پژوهشگران استان با دراختیار داشتن تمام ظرفیت‌ها از این فرصت برای توسعه، بهترین بهره را ببرند.
معاون وزیر جهادکشاورزی بیان داشت: سیمای کشاورزی سیستان و بلوچستان بسیار توانمند و دارای ظرفیت‌های زیادی است، باغبانی، زراعت، شیلات، دامداری، منابع طبیعی و استفاده از صنایع تبدیلی، مهمترین پتانسیل‌های توسعه و رشد کشاورزی و جذب سرمایه گذار در استان است.
در سال ۱۴۰۱ قرارگاه قدس سپاه استان با همکاری استانداری کار آبرسانی به هزار و ۷۵۱ روستای استان را در دست اجرا داشت.
همچنین در خرداد ۱۴۰۱, با توجه به خشکسالی‌های اخیر و در دسترس نبودن آب برای کشاورزان، آستان قدس رضوی با همکاری جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان اقدام به تامین اعتبار و حفر تعداد پنجاه حلقه چاه کشاورزی در شهر‌های شمال سیستان و بلوچستان کرد.
یکی دیگر از اقدامات دولت در استان سیستان وبلوچستان توجه به آبخیزداری در این استان برای جلوگیری از خسارات وقوع سیلاب‌های موسمی است.
عبدالباسط پاکزاد مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری سیستان و بلوچستان با بیان اینکه از ۱۷ میلیون هکتار سطح حوزه آبخیز این استان، تنها در ۷۰۰ هزار هکتار آن طرح‌های آبخیزداری اجرا شده است، اظهار داشت: مطالعه و اجرای طرح‌های آبخیزداری در سیستان و بلوچستان از سال ۱۳۷۰ آغاز شده و تاکنون مطالعات روی یک و نیم میلیون هکتار از عرصه‌های آبخیز انجام شده است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری سیستان و بلوچستان ساخت هزاران بند خاکی، سنگی و ملاتی، خشکه چین و گابیونی را از جمله طرح‌های انجام شده در پروژه‌های آبخیزداری استان برشمرد و افزود: امیدواریم با تخصیص اعتبارات مورد نیاز برای اجرا و تکمیل پروژه‌های آبخیزداری، ضمن به حداقل رساندن آسیب‌های ناشی از تغییرات آب و هوایی، زمینه برای استفاده بهینه از نزولات آسمانی فراهم گردد.
در حوزه آبزی پروری، در خردادماه سال جاری کرمی راد مدیرکل دفتر بازسازی و ذخایر ژنتیکی آبزیان سازمان شیلات گفت: بازسازی ذخایر دریایی یکی از اهداف ملی با قدمتی صد ساله است که از سال ۵۷ در استان‌های گیلان، مازندران، گلستان، خوزستان، سیستان و بلوچستان و آذربایجان غربی کشور دنبال می‌شود.
کرمی راد افزود با راه اندازی مراکز بازسازی ذخایر جنوب در دریای خلیج فارس و دریای عمان، رهاسازی سالانه ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون انواع آبزیان برنامه ریزی شده است.
میکائیل بابایی اصل مدیرکل دفتر حفظ و بهسازی منابع دریایی درباره وضعیت زیستگاه‌های مصنوعی گفت: از آنجا که یکی از وظایف مهم دفتر حفظ و بهسازی منابع دریایی در معاونت صید، وظیفه توسعه و بهسازی زیستگاه‌های آبزیان است لذا یکی از اقدامات این دفتر، ایجاد زیستگاه‌های مصنوعی در آب‌های جنوبی کشوریعنی استان‌های خوزستان، بوشهر، هرمزگان و سیستان و بلوچستان بوده است.
سیدحسین حسینی، معاون وزیر جهاد کشاورزی و رئیس سازمان شیلات ایران نیز در خصوص بازسازی ذخایر آبزی اعلام کرد که بازسازی ذخایر ۵ مرکز مصوب شده که دو مرکز آن در استان سیستان و بلوچستان قرار دارد.
در قالب اجرای طرح کاشت یک میلیارد درخت، توسعه جنگل‌های مانگرو در ۴ استان کشور از جمله سیستان وبلوچستان عملیاتی می‌شود.
در مرداد ماه سال جاری رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور گفت: برای مبارزه با پدیده مخرب گرگرو (فرسایش خندقی خاک) در چابهار و دشتیاری عزم جدی وجود دارد و بزودی شاهد تکمیل بند عورکی خواهیم بود.
عباسعلی نوبخت اظهار کرد: با توجه به گسترش پدیده خطرناک فرسایش خندقی و هدر رفت بسیار شدید خاک در این منطقه یک سوم اعتبارات آبخیزداری کشور به استان سیستان و بلوچستان اختصاص پیدا کرد.
نوبخت تاکید کرد: عملیات خاکی سیل بند عورکی چابهار با حجم بیش از یک میلیون و ۲۰۰ هزار مترمکعب خاکبرداری و خاکریزی به طول ۹ کیلومتر و ۶۰۰ متر با پیشرفت فیزیکی ۹۶ درصد تا پایان شهریور ماه به اتمام می‌رسد.
