آماری که نشان می‌دهد سطح زیر کشت اراضی دیم لرستان به عنوان سرزمین آبشارها حدود 77 درصد است. این یعنی کشاورزان لرستان برای اجرای الگوی کشت ملی که برای هر استان سهمیه‌بندی شده کار دشواری پیش رو دارند و اگر می‌خواهند حداقل به فکر حفظ تولید فعلی باشند باید گام‌هایی منطبق بر علم روز کشاورزی و با برنامه بردارند.
سال گذشته لرستان در قالب اجرای طرح جهش تولید در دیمزارها و با وجود نبود بارندگی‌های مؤثر بیش از ۲ برابر سال قبل از آن گندم تولید کرد.
گندم از اصلی‌ترین محصولات تولیدی لرستان است به‌نحوی که حدود ۲۵۰ هزار هکتار از اراضی کشاورزی لرستان را به خود اختصاص داده که البته از این سطح حدود ۱۹۷ هزار هکتار دیم و مابقی آبی بوده است.
سال گذشته، خشکسالی تولید گندم را به طرز کم سابقه‌ای در استان کاهش داد و مجموع خرید تضمینی این محصول در حالی که سال‌های قبل تا ۳۰۰ هزار تن هم می‌رسید به تنها ۱۲۳ هزار تن کاهش یافت.اما امسال با وجود نبود بارندگی‌های مؤثر، برداشت گندم در استان به حدود ۳۰۰ هزار هکتار هم رسید.
اراضی آبی لرستان پایین‌تر از میانگین کشوری
«سیدعماد شاهرخی» رئیس سازمان جهاد کشاورزی لرستان در گفت‌وگو با «ایران» تصریح کرد: در لرستان از مجموع 800 هزار هکتار اراضی زراعی حدود 600 هزار هکتار به صورت دیم کشت می‌شود. در واقع چشم کشاورزان استان معمولاً به آسمان است تا بلکه بارندگی‌های قابل توجه و البته با وقت مناسب، زمین‌هایشان را سیراب و محصولشان را پربارتر کند.
وی با اشاره به اینکه میانگین اراضی آبی کشور 46 درصد و اراضی دیم 54 درصد است، افزود: در استان لرستان با وجود منابع آبی فراوان این نسبت 23 درصد آبی و 77 درصد دیم است، لذا کشاورزان لرستان برای تثبیت تولید کار سختی پیش رو دارند.وی در خصوص چرایی افزایش تولید گندم لرستان نسبت به سال قبل آن هم در شرایط خشکسالی تصریح کرد: افزایش قیمت خرید تضمینی گندم به 11 هزار و 500 تومان از جمله مهم ترین عواملی است که استقبال کشاورزان را برای کشت گندم به عنوان یک محصول استراتژیک به دنبال داشته است.
در سال زراعی که پشت سر گذاشتیم سعی کردیم ارقام مناسب هر منطقه را در اختیار کشاورز قرار دهیم. تلاش‌های زیادی صورت گرفت و مروجین ما حتی در ایام تعطیلات عید در کنار گندمکاران بودند. در فصل برداشت نیز توصیه‌های لازم به گندمکاران شد و شرایطی رقم خورد که مجموع تصمیمات دولت و مراکز تحقیقاتی موجب شد در مزارعی که طرح جهش تولید در دیمزارها اجرایی شده، ما افزایش تولید 200 کیلوگرم در هکتار داشته باشیم که شکی نیست این میزان برای 5 سالی که قرار است طرح اجرا شود رقم قابل توجهی می‌شود.
شاهرخی افزود: امسال هم با توجه به اینکه الگوی کشت ابلاغ شده ما از دو ماه قبل تمهیدات لازم را انجام داده بودیم و تعهدات لازم انجام شد.
دولت سطح کلی تعهد استان لرستان را برای ما مشخص کرد و ما سهم هر منطقه را روستا به روستا معین کردیم و مشخص شده که در نقطه به نقطه اراضی بهتر است چه چیزی کاشته شود.
سهمیه امسال لرستان کشت 46 هزار هکتار گندم آبی و 192 هزار هکتار دیم است.نکته مهم این است که ما امسال همه سهمیه گندم آبی استان را در قالب کشت قراردادی برده‌ایم و بذر و کود مناسب در اختیار کشاورز قرا گرفته است.این طرح با حمایت‌های ستاد اجرایی فرمان امام از سال گذشته کلید خورده است.
در همین حال «عزت‌الله نباتی» عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات آموزش کشاورزی لرستان در گفت‌وگو با «ایران» تصریح کرد: تجربه جهش تولید در دیمزارها نشان داد ورود علمی و فنی به مزارع تا چه اندازه در افزایش تولید تأثیرگذار بوده است. وی افزود: برنامه تولید متفاوت با گذشته است کشاورزان الان باید ببینند چقدر انرژی مصرف می‌شود و در مقابل چقدر تولید می‌کنند.
نباتی تصریح کرد: برای رسیدن به ثبات تولید محصولات زراعی در چنین شرایطی عامل بذر نقش 50 درصدی دارد که خوشبختانه در این زمینه مشکلی نداریم و پتانسیل لازم در این زمینه موجود است. دومین عامل تأثیرگذار بهزراعی است یعنی اینکه چه تاریخی بکاریم، تغذیه مناسب باشد و آبیاری در زمان مناسب و به اندازه انجام شود.در چنین شرایطی باید تولیدکننده خوب تربیت کنیم.
کاهش 84 درصدی آبدهی رودخانه‌ها در سرزمین رودها و آبشارها
در همین حال «داریوش حسن‌نژاد» مدیر عامل آب منطقه‌ای لرستان در گفت‌وگو با «ایران» تصریح کرد: 59 درصد وسعت استان در حوزه کرخه و 41 درصد در حوزه کارون است.لرستان سرمنشأ دو رودخانه بزرگ بختیاری و سزار در حوزه کارون و دو رودخانه بزرگ سیمره و کشکان در حوزه کرخه است.
این جدا از رودخانه‌های کوچکی است که به این دو رودخانه می‌ریزد در واقع لرستان 9 هزار کیلومتر رودخانه دارد که 4 رودخانه بزرگ هستند.
وی به آماری اشاره کرد که نشان می‌دهد لرستان در سال آبی که پشت‌سر گذاشتیم کاهش شدید بارش‌ها و آورد رودخانه را داشته است.
وی با اشاره به اینکه لرستان در سال آبی جاری هنوز بارشی نداشته است، افزود: در سال آبی گذشته میانگین بارش در لرستان نسبت به میانگین 30 ساله از کاهش معنادار 36 درصدی برخوردار بوده است.
ضمن اینکه با توجه به کاهش بارش‌ها به شکل برف متأسفانه ماندگاری برف بسیار کوتاه بوده که این مسأله تاثیر مستقیم بر آبدهی رودخانه‌ها داشته است.وی با تأکید بر کاهش 84 درصدی آبدهی رودخانه در سال آبی 1401-1400 نسبت به سال آبی 1400- 1399 گفت: در همین حال دبی آب چشمه‌ها نیز در این بازه زمانی 59 درصد کاهش داشته است.
وی تأکید کرد: آب منطقه‌ای استان با توجه به واقعیت‌های منابع آبی استان هشدارها و توصیه‌های خود را به جهاد کشاورزان به عنوان متولی بخش کشاورزی اعلام کرده است.یکی از این هشدارها افزایش کشت برنج در استان لرستان بوده است و این درحالی است که متأسفانه قوانین بازدارنده‌ای در این خصوص نداریم و حتی قوانینی نیست که بگوید وقتی کشاورزی اقدام به کشت برنج در استانی با چنین وضعیت منابع آبی کرده چه کار می‌توان کرد.
مسأله دیگر این است که چند سالی است کشاورزان غیربومی در استان اقدام به کشت محصولات آب‌بری مانند سیب‌زمینی، پیاز و یا چغندر قند می‌کنند و اصلاً برایشان مهم نیست این زمین پس از چند سال فقیر می‌شود یا خیر و سطح آب زیرزمینی پایین می‌رود یا خیر فقط و فقط به فکر افزایش تولید خود هستند.
واقعیت این است که ما نه تنها قوانین بازدارنده در مدیریت منابع آبی نداریم، بلکه تخلفات این بخش جرم‌انگاری نیز نمی‌شود و این در حالی است که شکی نیست حداقل برای حفظ وضعیت منابع آبی موجود و حرکت در مسیر الگوی کشت ابلاغی باید قوانینی داشته باشیم که ضمانت اجرایی داشته باشند ولی شما می‌بینید بیشتر قوانین این بخش مربوط به 30 تا 40 سال گذشته است.
- بیشتر بخوانید:
- خشکسالی تولید محصولات کشاورزی لرستان را ۵۰۰ هزار تن کاهش داد
