پس از هفت ماه دوره مراقبت، عملیات بهداشتی، مبارزه با آفت‌ها، تغذیه، تلقیح، بوجاری، تُنُک کردن و به ثمر نشستن نخیلات؛ گرمای خورشید امیدوارانه به جان میوه‌های نخل ذره ذره رخنه کرده و طعم آنها را از گس تا شیرین به بلوغ رسانده و امروز مهیای چیدن است.
این روزها در میان گرما و شرجی بیش از ۴۰ درجه هر نخلدار بوشهری با همه اعضای خانواده مهیای برداشت محصول می‌شود لوازم مورد نیاز برای برداشت محصول رطب که شامل مُشْتُو، پَروَنْگ، زَنْبیل، مُتکُو، داس و طناب است را آماده می‌کند و با امید به برداشت محصولی با کیفیت به سمت باغ‌های نخل می‌روند.
ظاهر میوه نخل اول گِرد و رنگش سبز و پوستش صاف و تازه دارد در دلش قند آب می‌شود بعد به رنگ زرد روشن، تیره یا صورتی و یا قرمز تغییر رنگ می‌دهد این همان زمان برداشت خارَک (نخستین مرحله میوه و نوبرانه درخت نخل) است و در این مدت میوه مرتب به شیرینی می‌رود.
چین‌های میوه که زیاد می‌شود پوستش شفاف و رنگ آن به قهوه‌ای خیلی تیره تغییر می‌یابد خارک‌های سفت تبدیل به رُطَب‌های شیرین می‌شوند؛ در این مرحله گوشت میوه به طور کامل نرم و طعم گس خارک به شیرینی قند تبدیل می‌شود.
باغداران از ۲۲ تیرماه که گرما به بالاترین درجه رسیده برای چیدن محصول رطب که تا اواخر مرداد تا شهریور ادامه دارد خود را آماده می‌کنند.
برای بالا رفتن و چیدن محصول نخل که به صورت سنتی انجام می‌شود باید چالاک بود هر رطب‌چین پَروَنگ مخصوص به خود را دارد که کمربند بافته شده بزرگی است از برگ‌های نخل که تنها به کمک آن می‌شود از نخل‌های بلند بالا رفت.
هر خرماچین یکی از سرهای پرونگ را به دور نخل می‌چرخاند و دوسر را در پهلوی خود به هم وصل می‌کند؛ خرماچین در دایره محکم پرونگ چشم در چشم نخل می‌ایستد پاهای خود را روی تاپول‌ها که همان برآمدگی‌های تنه درخت است می‌گذارد و بالا می‌رود تا میوه‌ها را در تاج نخل ببیند و خارک‌های تبدیل شده به رطب را از میان خوشه‌ها یا به تعبیر بومیان پَنگ‌ها جدا می‌کنند.
خرماچین در بالای نخل میوه‌ها را به شیوه خاصی از خوشه‌ها و یا پنگ‌ها می‌چیند و در سبد یا ظرفی که به بالای نخل تا زیر تاج آویزان کرده، می‌ریزد و با طنابی آن را به پایین هدایت می‌کند پس از آن در پائین رطب‌ها سبدچین می‌شوند.
استان بوشهر میزبان ۹ درصد کل بهره‌برداران خرمای کشور
استان گرمسیر بوشهر دارای ۶ میلیون اصله نخل در مساحت ۳۴ هزار هکتار است که از این شمار چهار میلیون و ۵۰۰ هزار اصله نخل در سطح ۳۲ هزار هکتار بارور و سالانه به طور میانگین ۱۶۰ تا ۱۷۰ هزار تن محصول برداشت می‌شود؛ این استان با ۱۶ هزار و ۷۰۰ بهره‌بردار ۹ درصد کل بهره‌برداران خرمای کشور را به خود اختصاص می‌دهد و در زمان حاضر به طور میانگین ۸۰ تا ۸۵ هزار نفر در استان به صورت مستقیم و غیر مستقیم زندگی آنها به نخیلات وابسته است.
مهمترین ارقام خارَک استان بوشهر از واریته بِرحی، حاج باقری و بِرِیمی و برداشت رُطَب نیز با رقم زودرس استعمران از منطقه دالکی دشتستان آغاز و پس از آن دیگر ارقام شامل کبکاب، شهابی، برحی و گنطار از مهمترین واریته نخیلات این استان به شمار می‌روند که محصول آنها به صورت رطب قابل عرضه به بازار است.
شیرین کامی بوشهری‌ها با برداشت ۴۰ هزار تن رطب
به گفته مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر کار برداشت محصول رُطَب از منطقه دالکی دشتستان آغاز و پس از آن تنگستان، دشتی، جم و در ارم و بوشکان به پایان می‌رسد.
آنطوری که ابراهیم دانا به خبرنگار می‌گوید: پیش بینی می‌شود امسال ۱۷۵ هزار تن محصول خرما از نخیلات این استان برداشت شود که از این میزان ۱۰هزار تن خارَک، ۴۰ هزار تن رُطَب و ۱۲۵هزار تن خرما تولید می‌شود.
به بیان دانا کار بوجاری نخیلات از اسفند ماه در شهرستان‌های ارتفاع پائین‌تر از سطح دریا از جمله دشتستان، دشتی و تنگستان آغاز و تا اوایل فروردین ماه در مناطق با ارتفاع بالاتر از سطح دریا شامل ارم و بوشکان شهرستان دشتستان ادامه دارد.
او یادآور می‌شود: از ۴۰ هزار تن محصول رُطَب تولیدی در استان حدود ۲۵ هزار تن وارد بازار و ۱۰ تا ۱۵ هزار تن برای فروش در دیگر فصل‌ها از جمله زمستان در سردخانه‌ها که امروز ظرفیت آنها به ۷۰ هزار تن در استان بوشهر می‌رسد نگهداری می‌شود.
او این پیش بینی را هم کرد که با توجه به بارش مناسب سال زراعی جاری و ثمردهی مناسب نخیلات؛ محصول خرمای امسال استان بوشهر پنج تا ۶ درصد نسبت به سال گذشته افزایش نشان می‌دهد.
شیرین کام شدن مردمان ایران زمین با محصول رطب استان بوشهر
امروز به واسطه وجود زیرساخت‌های لازم در بخش حمل و نقل زمینه برای ارسال این محصول به دورترین مناطق کشور از شمال، شمال غرب و شمال شرق مهیا است و همین امر باعث شده کمتر کسی با طعم شیرین رطب بوشهر غریبه باشد.
به گفته مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر به دلیل بازارپسندی؛ محصول رطب در کارگاه‌های بسته‌بندی خرما در ظرف‌های کریستال و یا یکبار مصرف بسته‌بندی و به اقصی نقاط کشور از جمله تهران، فارس، کهگیلویه و بویراحمد، مشهد، آذربایجان‌های شرقی و غربی ارسال می‌شود و مردم از این میوه گرمسیری استفاده می‌کنند.
جوان‌سازی نخیلات ضرورتی اجتناب‌ناپذیر
در زمان حاضر ۱۸ هزار هکتار از نخلستان‌های استان بوشهر باغ‌های درجه ۲ و ۳ هستند که برخی از آنها با توجه به افزایش هزینه‌های تولید به حذف و جایگزینی یا عملیات نوسازی و بهسازی نیاز دارند.
از نظر مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر با تاکید بر حفظ منابع پایه اصلاح و جایگزینی ارقام پربازده، اقتصادی و تجاری با ارقام مسن و کم بازده از جمله ضرورت‌هایی است که باید به آن پرداخته شود و دولت در همین راستا ۴۱ میلیارد تومان از محل اعتبارات سفر دولت در این بخش هزینه کرده است.
او ادامه می‌دهد: امروز بسیاری از ارقام نخیلات موجود در استان از جمله کبکاب به دلیل سن بالا عملکرد پائینی دارد که توصیه می‌شود باغداران در بحث اصلاح و جایگزینی از ارقام پربازده شامل مجول، پیارم و برحی که عملکرد بالاتر و از نظر اقتصادی و بازار پسندی جایگاه بهتری دارند استفاده شود.
آنطوری که دانا توضیح می‌دهد: در زمان حاضر میانگین برداشت از هر نخل با واریته کبکاب استان بوشهر ۳۵ کیلوگرم بوده در حالی که واریته پیارم بین ۸۰ تا ۱۰۰ کیلوگرم است.
او اظهار امیدواری می‌کند: انتظار می‌رود با اصلاح شیوه آبیاری و جوان سازی نخیلات این محصول مزیتی استان روز به روز شرایط بهتری را پیش‌رو داشته باشد.
امید می‌رود رفته رفته که به برداشت خرما نزدیک می‌شویم با چاره اندیشی موثر مسئولان در خصوص فروش این میوه گرمسیری کام نخلداران بوشهری نیز همچون مردم از این میوه بهشتی شیرین شود.
