الگوی کشت، یکی از طرح‌هایی است که کارشناسان بخش کشاورزی و غیر کشاورزی سال‌هاست برای استفاده بهینه از منابع آب و خاک کشور و جلوگیری از هدررفت منابع خواستار اجرایی کردن آن شدند.
اجرای الگوی کشت و کشت قراردادی از مهمترین طرح‌های کشاورزی در راستای تأمین امنیت غذایی محسوب می‌شوند؛ در طرح الگوی کشت به کشاورزان هر منطقه گفته می‌شود چه محصولی را به چه میزانی، در کجا و چه زمانی کشت کنند که اجرای آن مستلزم تخصیص اعتبار لازم در راستای حمایت از قشر کشاورز است.
کاهش سطح اراضی زیر کشت محصولات آب بر و انتقال این محصولات به فضای گلخانه‌ای از دیگر تأکیدات مهم اجرای طرح الگوی کشت است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی کردستان با اشاره به اینکه کردستان یکی از استان‌های مهم کشور در بخش کشاورزی است، اظهار کرد: طرح‌های الگوی کشت و کشت قراردادی در برنامه دولت‌های مختلف مطرح شده بود ولی در دولت سیزدهم عملیاتی شد.
پیمان اسکندری ادامه داد: طرح الگوی کشت فرا قوه‌ای است به عبارتی وزارت جهاد کشاورزی به تنهایی قادر به اجرای آن نیست بنابراین موفقیت در انجام این طرح تأثیرگذار مستلزم تعامل همه ارگان‌های ذیربط است.
وی بیان کرد: وقتی به کشاورزی اعلام می‌شود فلان محصول را نباید بکارد و محصول دیگری را جایگزین کند باید مشوق‌هایی وجود داشته باشد تا ترغیب به این کار شود که این مهم قرار شده در لایحه بودجه ۱۴۰۲ دیده شود.
رئیس خانه کشاورز کردستان هم در رابطه با اجرای طرح الگوی کشت اظهارکرد: سالانه تعدادی از کشاورزان به دلیل عدم تناسب بین عرضه و تقاضا متضرر می‌شوند و اگر الگوی کشت بدرستی اجرا شود بی شک شاهد ایجاد تناسب در تولید و عرضه محصولات به بازار خواهیم بود.
بی شک کشاورزان هم مانند دیگر اقشار جامعه به دنبال کسب درآمد و سود بیشتر هستند بنابراین به سمت کشت محصولاتی که برای آنها بیشترین بهره اقتصادی را داشته باشد، می‌روند بنابراین وجود مشوق و تأمین بازار محصولات یکی از مهمترین عوامل تأثیرگذار در اجرای موفقیت آمیز این طرح خواهد بود.
یکی دیگر از طرح‌های مهم بخش کشاورزی که به صورت سراسری به اجرا درآمده کشت قراردادی است و در استان‌هایی مثل کردستان سابقه کشت قراردادی به سال‌های گذشته برمی گردد که در ارتباط با محصولاتی هم چون چغندرقندی، انگور و گوجه فرنگی انجام شده و نتیجه بخش هم بوده است.
و در سال زراعی جاری هم برای نخستین بار از طریق شرکت غله و خدمات بازرگانی در ۳۲ هزار و ۵۰۰ هکتار از اراضی گندم آبی استان کشت قراردادی اجرایی شد که مورد استقبال کشاورزان قرار گرفت.
تسریع در اجرای طرح رفع تداخل اراضی کشاورزی
از دیگر اقدامات مهم و تأثیرگذاری که در بخش کشاورزی و طی یک سال اخیر به همت دولتمردان دولت سیزدهم سرعت پیدا کرد رفع تداخل اراضی کشاورزی است.
ماده ۵۴ قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی کشور مصوب سال ۱۳۹۴ به مساله رفع تداخلات اراضی اختصاص یافت که اجرای اجرای اصولی این ماده قانونی در سطح ۵۱۲ هزار و ۷۹۲ هکتار از اراضی ۳۶۲ روستای استان موجب رفع تداخل ۱۰۸ هزار هکتار از اراضی زراعی استان شده است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی کردستان در این رابطه بیان کرد: در اوایل سال گذشته چهار درصد اراضی کشاورزی استان سند دار بود ولی اکنون بیش از ۴۳ درصد اراضی کشاورزی استان سند دار است و تا پایان سال جاری این مهم به ۱۰۰ درصد خواهد رسید.
یک میلیون و ۲۱۷ هزار و ۳۸ هکتار از مساحت کردستان به اراضی کشاورزی اختصاص دارد که این میزان حدود پنج درصد اراضی کشاورزی کشور را تشکیل داده است؛ ۹۶ درصد سطح اراضی کشاورزی استان هم به کشت سالانه محصولات زراعی و سطح آیش (بدون کشت) و چهار درصد به عبارتی ۵۲ هزار و ۶۷۰ هکتار آن به اراضی باغی اختصاص پیدا کرده است.
در چند سال اخیر صنعت مرغداری در استان گسترش پیدا کرده به گونه‌ای که ظرفیت موجود مرغداری گوشتی موجب شده کردستان در منطقه غرب و شمالغرب رتبه نخست و در کشور رتبه هشتم تولید گوشت سفید را داشته باشد.
شاهد ایجاد واحدهای گاوداری شیری با ظرفیت بیش از سه هزار رأس، پرواربندی گوساله بیش از پنج هزار رأس و پرورش گوسفند و بز با ظرفیت بیش از یک هزار رأس هستیم.
از دیگر شاخص‌های رشد دامپروری این استان در ایجاد زنجیره ارزش وجود ۲۴ کارخانه دام و طیور ۱۲ کارخانه شیر، هشت کشتارگاه صنعتی طیور و هشت کشتارگاه دام و ۲ واحد بسته بندی عسل است
حفاظت از کاربری اراضی کشاورزی، توسعه سامانه‌های نوین آبیاری، توسعه باغات دیم در اراضی شیبدار، توسعه کشت‌های گلخانه‌ای، توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی، کشاورزی قراردادی و خرید تضمینی محصولات کشاورزی از دیگر برنامه‌های اولویت دار سازمان جهاد کشاورزی در این استان است.
رتبه‌های برتر تولید محصولات کشاورزی کردستان در کشور
کردستان در یک سال اخیر با تولید افزون بر ۸۱۸ هزار تن گندم مقام سوم کشوری، تولید ۳۲۹ هزار و ۶۷۰ تن محصول سیب زمینی مقام پنجم، تولید ۴۳ هزارتن محصول نخود مقام سوم، ۶۰ هزار و ۲۳۲ تن توت فرنگی مقام نخست را در سطح کشور کسب کرده است.
این استان با تولید ۱۵۰ هزار و ۱۷۵ تن انگوردیم مقام دوم، تولید ۲۱ هزار و ۷۸۶ تن گردو مقام دوم، تولید ۶ هزار تن مقام سوم، تولید ۱۰ هزار و ۷۰۰ تن آلبالو مقام سوم، ۱۰ هزار و ۸۰۰ تن گیلاس مقام چهارم، تولید ۶۶ هزار و ۹۰۰ تن هلو و شلیل مقام هشتم را در بین استان‌های مختلف کشور به خود اختصاص داده است.
افزون بر موارد مذکور ۶ هزار و ۶۸۳ تن محصولات گلخانه‌ای، ۷۰۰ هزار شاخه گل‌های شاخه بریده و سه هزار و ۹۵۷ تن قارچ خوراکی هم در این استان تولید و روانه بازار شده است.
طرح توسعه باغات دیم در اراضی شیبدار در سطح ۸۰۷ هکتار به اجرا درآمده است و در آخرین حلقه زنجیره کشاورزی به عبارتی صنایع تبدیلی و تکمیلی هم فعالیت‌های مؤثری انجام شده است.
صنایع تبدیلی و تکمیلی که شامل بسته بندی، دخیره سازی با ایجاد سردخانه و انبار و فرآوری محصولات کشاورزی است منجر به ایجاد ارزش افزوده، کاهش صایعات و افزایش صادرات می‌شود و در نتیجه عامل مؤثری هم در تأمین امنیت غذایی است.
بیش از ۲۴۰ فقره پروانه بهره برداری مربوط به صنایع تبدیلی و تکمیلی در زیربخش های مختلف کشاورزی استان به ظرفیت جذب افزون بر یک میلیون تن مواد خام و اشتغالزایی حدود سه هزار نفر در استان ایجاد شده است.
در زمینه فرآوری محصولات کشاورزی هم ۳۵۴ فقره جواز تأسیس به ظرفیت جذب یک میلیون و ۶۲۵ هزارتن مواد خام صادر شده که در صورت تأمین منابع مالی مورد نیاز آن تا پایان سال ۱۴۰۲، زمینه اشتغال پایدار برای چهار هزار و ۷۰ نفر را ایجاد می‌کند.
قطعاً یکی از موارد مؤثر در رونق بخش کشاورزی ارائه آموزش‌های لازم به کشاورزان و افزایش دانش علمی آنها است که در راستای دستیابی به اهداف آموزشی و ترویجی ۴۳ سایت الگویی تولیدی ترویجی، ۶ کانون یادگیری، ۴۲ مزرعه نمایشی، ۷۰ صندوق اعتبارات خرد زنان روستایی در این استان ایجاد شده است.
۳۰ درصد اشتغال و ۲۵ درصد تولیدناخالص داخلی کردستان مربوط به بخش کشاورزی است و این گویای تأثیر این بخش در اقتصاد استان و به عبارتی محور توسعه آن است.
در پی فرمان تاریخی بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران حضرت امام خمینی (ره) مبنی بر تشکیل جهاد سازندگی در سال ۱۳۵۸، ۲۱ الی ۲۷ خرداد به نام هفته جهاد کشاورزی نامگذاری شده و شعار این هفته در سال جاری هم جهاد کشاورزی امنیت غذایی است.
