طی هفته های اخیر، اقلام اساسی سبد خانوار یکی پس از دیگری برای جا نماندن از قافله گرانی ها با شیب تند قیمت رو به رو شد که این موضوع دهک های ضعیف جامعه را بیش از پیش در تامین مایحتاج خود دچار مشکل کرده است.
با ایجاد تنش و افزایش قیمت بی سابقه در بازار محصولات پروتئینی، طی روزهای اخیر هر یک از مسئولان و فروشندگان دلایل خاص خود را برای این‌گرانی ها مطرح می کنند، اما آنچه حائز اهمیت است گرانی های پی در پی مایحتاج سبد خانوار در شرایط فعلی شیوع ویروس کرونا و تعطیلی کسب و کارها امکان خرید را از بسیاری از اقشار ضعیف جامعه سلب کرده است. این درحالی است که کارشناسان تغدیه بر افزایش ایمنی بدن و مصرف پروتئین، سبزی و میوه تاکید دارند.
بسیاری از مسئولان بر این باورند که کمبود نهاده دامی با نرخ مصوب و تامین بخش عمده ذرت و کنجاله از بازار آزاد در کنار سایر هزینه های تولید زمینه را برای تنش و التهاب قیمت در بازار محصولات پروتئینی فراهم کرده است که این روند تا زمان تامین ۱۰۰ درصدی نهاده مورد نیاز با نرخ مصوب وجود دارد چرا که اختلاف چند برابری نرخ مصوب نهاده های دامی با بازار آزاد، زیان قابل توجهی برای مرغداران و دامداران ایجاد کرده است.
بررسی ها از سطح بازار نشان می دهد که قیمت هر کیلو مرغ گرم ۳۵ تا ۳۸ هزار تومان، سینه ۷۰ هزار تومان، فیله ۸۰ هزار تومان، شقه گوسفندی ۱۲۰ هزار تومان، راسته گوسفندی ۱۴۰ هزار تومان، سردست گوسفندی ۱۵۰ هزار تومان، شقه گوساله ۱۱۰ هزار تومان، راسته گوساله ۱۳۰ هزار تومان، سردست گوساله ۱۴۰ هزار تومان و هرشانه تخم مرغ ۳۳ تا ۳۸ هزار تومان است، هر چند در میادین میوه و تره بار و انتظار صف های طولانی مرغ با نرخ مصوب عرضه می شود.
حال به سراغ مسئولان ذی ربط می رویم تا از آخرین دلایل افزایش قیمت محصولات پروتئینی سبد خانوار و راهکارهای مهار این گرانی ها با خبر شویم:
سوء استفاده برخی مغازه داران بر گرانی گوشت دامن زد
منصور پوریان رئیس شورای تامین کنندگان دام کشور در گفت و گو با خبرنگار صنعت، تجارت و کشاورزی با اشاره به اینکه مشکلی در تولید گوشت قرمز نداریم، اظهار کرد: در شرایط فعلی تولید گوشت قرمز به حدی افزایش یافته که به سبب انباشت دام در واحدهای دامداری، نگران مازاد تولید روی دست دامداران هستیم.
وی از کاهش قیمت خرید دام از دامدار خبر داد و گفت: نرخ کنونی هر کیلو گوساله ۳۴ تا ۳۵ هزار تومان و گوسفند ۴۰ تا ۴۲ هزار تومان است که با این وجود قیمت منطقی هر کیلو گوشت گوساله ۹۰ تا ۹۵ هزار تومان و گوشت گوسفند ۱۰۰ هزار تومان است.
پوریان با انتقاد از گران فروشی گوشت در سطح بازار بیان کرد: در حال حاضر دامداران با کمترین سود مشغول فروش دسترنج خود هستند که متاسفانه به سبب کم کاری برخی دستگاه ها شاهد گران فروشی هستیم که با این وجود بسیاری از خانوارها توان خرید را ندارند.
این مقام مسئول با بیان اینکه ۱۸۰ هزار راس گوساله پرواری آماده عرضه در دامداری هاست، گفت: علی رغم شرایط مساعد تولید و رسیدن وزن دام‌ها به سطح مطلوب ۸۰۰ کیلوگرم، در سطح خرده فروشی ها به سبب عدم نظارت کافی دستگاه های ناظر شاهد گران فروشی هستیم.:
صادرات تاثیری در التهاب بازار داخل ندارد
ناصر نبی پور رئیس هیئت مدیره اتحادیه مرغ تخم گذار استان تهران در گفت و گو با خبرنگار صنعت، تجارت و کشاورزی با اشاره به اینکه بازار تخم‌مرغ تعریفی ندارد، اظهار کرد: هم اکنون متوسط نرخ هر کیلو تخم مرغ درب مرغداری ۱۲ هزار و ۵۰۰ تومان معادل شانه ای ۲۵ هزار تومان است.
وی افزود: با توجه به افزایش ۱۰ تا ۱۵ درصدی قیمت مصوب ذرت و کنجاله سویا، نرخ تمام شده تولید هر کیلو تخم مرغ به بالای ۱۶ هزار تومان رسیده است که هرچه سریع تر باید نرخ جدید اعلام شود.
نبی پور با انتقاد از نحوه توزیع نهاده با نرخ مصوب بیان کرد: طی ۲ ماه اخیر بسیاری از واحدهای کوچک مرغداری نهاده نگرفتند و برخی دیگر از واحدها ۱۰۰ درصد نهاده موردنیازشان را با نرخ مصوب تامین کردند.
این مقام مسئول نرخ کنونی هر کیلو ذرت در بازار آزاد را ۴ هزار و ۳۰۰ تا ۴ هزار و ۴۰۰ تومان و کنجاله سویا ۱۶ هزار تومان اعلام کرد و گفت: سایر نهاده های تولید که با ارز آزاد تامین می شوند، قیمت آنها هر ساعت در حال تغییر است.
وی ادامه داد: قیمت فسفات از ۲۵ هزار تومان به ۶۰ هزار تومان، مکمل از ۱۲ هزار به ۳۰ هزار تومان و متیونین به ۹۰ هزار تومان رسیده است که در افزایش هزینه های تولید تاثیر بسزایی دارد.
سخنگوی اتحادیه مرغداران میهن با اشاره به اینکه صادرات نقشی در التهاب بازار داخل ندارد، بیان کرد: بنابر پیش بینی ها قرار است روزانه ۱۰۰ تن تخم مرغ مازاد صادر شود که این میزان تاثیری در تنظیم بازار داخل ندارد.
وی تولید روزانه تخم‌مرغ را ۲ هزار و ۹۰۰ تا ۳ هزار تن اعلام کرد و گفت: با شرایط فعلی نهاده های دامی، اگر مرغداران مرغ ها را روانه کشتارگاه نکنند، با افت وحشتناک تولید در آینده مواجه خواهیم شد، در غیر این صورت تولیدکنندگان ناچارند به علت کمبود نهاده، خوراک غیرمرغوب را جایگزین کنند.
به گفته نبی پور، با توجه به افزایش نرخ مصوب نهاده های دامی، مرغداران در فروش هر کیلو مرغ ۴ هزار تومان متضرر هستند که با احتساب تولید تخم‌مرغ، زیان آنها به ۱۰ تا ۱۲ میلیارد تومان در روز می رسد.
رئیس هیئت مدیره اتحادیه مرغ تخم گذار درباره اینکه حذف ارز دولتی راه حل مناسبی برای تنظیم بازار و پایان دادن به رانت و فساد است یا خیر؟ بیان کرد: با حذف ارز دولتی چند سوال وجود دارد که آیا دولت ارز آزاد به میزان کافی دارد؟ با حذف ارز دولتی قیمت هر شانه تخم مرغ به ۷۰ تا ۸۰ هزار تومان می رسد که با این وجود خانوارها قدرت خرید ندارند و دولت برای ارتقای قدرت خرید انها باید کالا برگ توزیع کند.
نبی پور با اشاره به اینکه تولیدکننده در گرانی تخم مرغ در خرده فروشی ها نقشی ندارد، بیان کرد: خرده فروشی ها نظم خاصی ندارد و تعزیرات باید با آنها برخورد کند که متاسفانه دستگاه های مسئول سرنخ را گم کردند و تنها بر تولیدکننده فشار می آورند، اما تا افزایش نرخ مصوب، هر شانه تخم مرغ در میادین با نرخ مصوب ۱۲ هزار تومان عرضه می شود.
فروش مرغ بالای ۲۸ هزار تومان اجحاف در حق مصرف کننده
برومند چهار آیین عضو سابق هیئت مدیره کانون سراسری مرغداران گوشتی در گفت و گو با خبرنگار صنعت، تجارت و کشاورزی با اشاره به دلایل گرانی مرغ در بازار اظهار کرد: در ۵۰ روز گذشته به هیچ عنوان حتی یک قطعه جوجه وارد سالن های مرغداری نشد که همین امر زمینه را برای کمبود عرضه و افزایش قیمت در بازار رو به رو کرد.
وی افزود: هم اکنون متوسط نرخ هر کیلو مرغ زنده درب مرغداری ۲۲ تا ۲۳ هزار تومان و مرغ آماده به طبخ در خرده فروشی ها ۳۰ تا ۳۱ هزار تومان است.
چهارآیین ادامه داد: بنابر آمار تا پایان آبان حداکثر ۳۵ درصد کنجاله سویا و ۵۰ درصد ذرت با نرخ مصوب در اختیار مرغداران قرار گرفت که با توزیع ۵۰ درصدی ذرت و کنجاله در بین مرغداران، قیمت تمام شده هر کیلو مرغ زنده به ۱۹ تا ۱۹ هزار و ۵۰۰ تومان می رسد که با این وجود حداکثر قیمت هر کیلو لاشه باید ۲۸ هزار تومان باشد و فروش با نرخ های بالاتر اجحاف در حق مصرف کنندگان است.
این کارشناس صنعت طیور افزود: کوچکترین تصمیمات در صنعت طیور ۲ ماه آینده جواب می دهد و این گونه نیست که امروز با واگذاری ماموریتی از یک دستگاه به دستگاه دیگر نمی توان انتظار معجزه را داشت چرا که کوچکترین تصمیمات ۲ ماه آینده جواب می دهد.
عضو سابق هیئت مدیره کانون سراسری مرغداران گوشتی با اشاره به اینکه واگذاری مدیریت سامانه بازارگاه به وزارت جهاد کشاورزی کفایت نمی کند، بیان کرد: سامانه بازارگاه ابزاری است که ذرت و کنجاله سویا به طور مستقیم و بدون واسطه به دست تولیدکننده برسد، اما اگر ثبت سفارش یا تامین و ترخیص نهاده ها به موقع نباشد، وزارت جهاد به عنوان متولی امر کاری از دستش بر نمی اید.
وی نیاز حداقل ماهیانه کشور را ۱۰۰ میلیون قطعه جوجه ریزی اعلام کرد و گفت: با توجه به آنکه سن ۴۰ روزه برای تخصیص نهاده در نظر گرفته شده است، از این رو کاهش وزن ۲۵۰ تا ۳۰۰ گرمی بیانگر کاهش عرضه ۲۵ هزار تن مرغ زنده در طول ماه است که با توجه به کاهش قدرت خرید خانوار در پی شیوع ویروس کرونا و بیکاری گسترده همین میزان کفایت می کند.
این کارشناس صنعت طیور در پایان نرخ کنونی هر کیلو کنجاله سویا در بازار آزاد را ۱۷ هزار تومان و ذرت ۴ هزار تومان اعلام کرد و گفت: با توجه به اختلاف چندبرابری با نرخ مصوب، اگر ۱۰۰ درصد نهاده با نرخ مصوب تامین شود، طی ماه های آتی مشکلی در عرضه مرغ نخواهیم داشت.
نرخ هر کیلو شقه گوسفندی ۱۲۰ هزار تومان
علی اصغر ملکی رئیس اتحادیه گوشت گوسفندی در گفت و گو با خبرنگار صنعت، تجارت و کشاورزی، با اشاره به اینکه بازار گوشت رونقی ندارد، اظهار کرد: هم اکنون هر کیلو شقه گوسفندی بدون دنبه بسته به کیفیت ۱۰۵ تا ۱۰۸ هزار تومان به مغازه دار و با احتساب ۱۰ درصد سود ۱۱۵ تا ۱۲۰ هزار تومان به مصرف کننده عرضه می شود.
وی افزود: با توجه به تعطیلی ۲ هفته و تعطیلی صنوف از ساعت ۸ شب به بعد، بازار رونق چندانی ندارد.
ملکی با اشاره به اینکه کمبودی در عرضه دام وجود ندارد، بیان کرد: با توجه به نوسان نرخ نهاده های دامی، دامداران نسبت به این موضوع انتقاداتی دارند و بدیهی است که گرانی خوراک در نرخ تمام شده تولید تاثیر بسزایی دارد.
رئیس اتحادیه گوشت گوسفندی ادامه داد: بنابر تجربه سنوات گذشته در ۴ تا ۵ روز نخست ماه، خانوارها مایحتاج مورد نیاز خود را خریداری می کنند، اما تعطیلی اکثر صنوف و عدم درآمد بر میزان خرید تاثیر گذاشته است.
ملکی قیمت کنونی هر کیلو دام زنده را ۵۰ هزار تومان اعلام کرد و گفت: قیمت دام بسته به کیفیت ۱ تا ۲ هزار تومان پایین تر و بالاتر از این رقم هم عرضه می شود.
رئیس اتحادیه گوشت گوسفندی در پایان درباره آخرین وضعیت قاچاق دام تصریح کرد: بنابر آمار قاچاق دام تا حد زیادی کنترل شده است، اما از سمت مرزهای غربی نشتی وجود دارد چرا که گاها اختلاف چندبرابری قیمت دام، کوله بران را وسوسه می کند که ۱ تا ۳ راس دام را با خود ببرند چرا که قیمت کنونی هر دام در کشور ما ۲ میلیون تومان بوده، درحالیکه عرب ها آن سوی مرزها ۸ تا ۹ میلیون تومان پول بابت دام ایرانی می دهند.
