این روزها خبرهایی مبنی بر خروج یک سرمایه گذار خارجی از بازار سرمایه ایران منتشر شد. این شرکت در تولید و تأمین بازار روغن خوراکی فعال بود و طی بیانیه‌ای در ۱۲ دی ۱۴۰۳ اعلام کرد، توقف فعالیت صافولا در ایران «در راستای استراتژی گروه برای خروج به‌موقع از بازارهای غیر اصلی بوده» و این گروه پیش از این نیز در سال ۲۰۲۳ میلادی از سرمایه‌گذاری‌های خود در کشورهای مراکش و عراق انصراف و سهام خود را واگذار کرده بود. در حالی که برخی، این اقدام هلدینگ عربستانی را به آمدن ترامپ و افزایش فشارهای منطقه‌ای ارتباط داده‌اند، اما واقعیت این است که با توجه به ضررهای مالی و نیاز به نقدینگی، صافولا شروع به فروش تمام دارایی‌های خارج از کشور خود کرده و قرار است «سبد تجاری» خود را تغییر دهد.
اما سهام واگذار شده و زیرساخت‌ها فعال باقی مانده است؛ ولی همین خبر تغییر سهام دار منجر به ایجاد جو روانی شده و مردم را نگران کرد، به طوری که هفته گذشته افراد مبادرت به خرید چند بطری و حلب روغن مایع و نیمه جامد می‌کردند. تاکسی‌های آنلاین فعال‌تر از همیشه سفارش‌های خانوارها را که فقط خرید روغن بود را خدمات دهی می‌کردند. این رفتار ناشی از دل‌نگرانی خانوارها برای تأمین مایحتاج روزانه خود، به ویژه فرزندانشان است.
ضعف عملکرد مسئولان متولی امر از وزارت جهاد کشاورزی، وزارت صنعت، معدن و تجارت و اتاق اصناف سبب شد تا در کمتر از یک هفته شاهد قفسه‌های خالی روغن در فروشگاه‌های زنجیره‌ای تا خرده فروشی‌های سطح شهر باشیم.
اگر دو هفته قبل حلب‌های روغن در میان راهروهای فروشگاه‌های زنجیره‌ای تا نیمه این راهروها رفت و آمد را سخت می‌کرد و نفوذ روغن روی درب قوطی‌ها حاکی از ماندگاری طولانی آن در قفسه‌ها داشت، چون خریدار کم بود امروز فقط لک‌های روغن در قفسه چشم بیننده را نگران از آینده‌ای نه چندان دور می‌کند که قرار است دوباره نرخ این کالای مصرفی افزایش یابد.
ضعف مدیریتی کجاست؟
وزارت جهاد کشاورزی عنوان می‌کند، این وزارتخانه متولی تولید و تأمین روغن به وسیله تخصیص ارز و ثبت سفارش است که طبق روال گذشته در حال انجام است.
در همین راستا، اکبر فتحی، معاون وزارت جهاد کشاورزی و دبیر ستاد هماهنگی امنیت غذایی با بیان اینکه هیچ زیرساختی از کشور خارج نشده و همه ظرفیت‌ها در داخل به قوت خود باقی است، تاکید کرد که هیچ مشکلی در تأمین روغن داخل وجود ندارد و همه مسائل بازار، تأمین و تولید قابل رصد بوده و برنامه‌ریزی کامل در این خصوص انجام شده است.
بنا بر تاکید معاون وزیر جهاد کشاورزی، با توجه به سرمایه‌گذاری‌های بسیار خوبی که در روغن و روغن‌کشی کشور شده است و همچنین وارداتی که از قبل به میزان کافی انجام شده مشکلی در بازار نداریم؛ ضمن اینکه ثبت سفارش‌ها بدون موانع و محدودیت ادامه دارد.
فتحی با اشاره به ذخایر استراتژیک عنوان کرد که ذخایر داخلی به حد کافی است.
سالانه ۳۰۰ هزار تن روغن از سوی شرکت بازرگانی دولتی برای تأمین ذخایر استراتژیک کشور خریداری می‌شود که امسال نیز انجام شد.
دبیر ستاد هماهنگی امنیت غذایی در خصوص احتمال سودجویی برخی یادآور شد، پس از افزایش قیمت روغن به دلیل بالا رفتن قیمت جهانی برخی تولیدکنندگان یا واردکنندگان محصول خود را به بازار عرضه نکردند و برخی اتحادیه‌ها از کمبود و بالا رفتن قیمت‌ها می‌گفتند در حالی که مشکلی از نظر تأمین وجود نداشت و این مساله بعد از اعلام رسمی نرخ توسط ستاد تنظیم بازار رفع شد.
با وجود سخنان این مسئول دولتی بنا بر گفته خرده فروشی‌های سطح شهر، تولیدکنندگان سهم آنها را کاهش داده‌اند که برای آنها هزینه کرد حمل و نقل این حجم بار و پرداخت دستمزد کارگر برای پیاده کردن و چیدن قفسه‌ها، صرفه اقتصادی ندارد.
به نظر می‌رسد در چنین فضایی و در حالی که گروه‌های نظارتی نهادهای مختلف، توانمندی لازم در مدیریت به هنگام بازار بزرگ کالاهای اساسی را ندارند، ماجرای توزیع قطره چکانی کره حیوانی و خامه در کمتر از یک ماه در حال تکرار است.
ادعای انجمن تولیدکنندگان
از سوی دیگر در حالی که نیازمندی کشور به انواع روغن خوراکی بین ۱.۵ تا ۱.۶ میلیون تن است بنا بر ادعای انجمن صنفی صنایع روغن نباتی ایران «در سال جاری، تولید روغن نباتی در مقایسه با سال گذشته، افزایش قابل ملاحظه‌ای دارد و پیش بینی می‌شود، تولید سال جاری از ۲.۲ میلیون تن فراتر رود». این ادعا با توزیع قطره چکانی روغن در تضاد بوده و طبیعی است که مواجهه مردم با قفسه‌های خالی ایجاد نگرانی و به وجود آمد جو روانی فعلی کند.
در ادامه اطلاعیه این انجمن آمده است «قیمت‌های فعلی روغن نباتی حتی از قیمت‌های دو سال قبل نیز ارزان‌تر است و قیمت‌های کنونی حداقل تا پایان سال افزایش پیدا نخواهد کرد.» در حالی که بنا بر اظهارات مدیران برخی فروشگاه‌های زنجیره‌ای، در انبار روغن دارند اما قرار است ۱۵ درصد قیمت روغن نیمه جامد افزایش یافته و برای عرضه آن در فروشگاه، منتظر درج قیمت‌های جدید هستند.
گفتنی است، امسال روغن مایع در آذر ماه افزایش یافت و هر بطری ۱.۵ لیتری پخت و پز از ۸۱.۹۰۰ تومان به ۹۱.۹۰۰ تومان تغییر قیمت داشت و این رقم در روغن‌های سرخ کردنی از ۹۱.۹۰۰ تومان به حدود ۱۰۰ هزار تومان افزایش یافت. در ادامه فروشگاه داران عنوان کردند، هر حلب ۵ کیلویی روغن نیمه جامد که تا امروز ۳۲۱.۵۰۰ تومان خرید و فروش می‌شد قرار است به حدود ۳۷۰ هزار تومان برسد.
حال پرسش این است که با توجه به افزایش قیمت‌ها و انجام واردات همچون گذشته، چرا این روغن‌های تولیدی در شبکه توزیع قرار نمی‌گیرند؟ آیا تولیدکنندگان انتظار افزایش قیمت‌های بیشتر دارند؟ چرا نهادهای نظارتی در کارخانجات موضوع را پیگیری نمی‌کنند؟ در نهایت اینکه توپ کم کاری قرار است در زمین کدام نهاد قرار گیرد؟
منبع: مهر
