بنابر آمار سال ۹۲ ضریب امنیت غذایی حدود ۵۳ درصد بود که هم اکنون به ۸۰ درصد رسیده است، اما اتخاذ برخی سیاست ها در کنار عواملی همچون سیل، خشکسالی و تغییرات اقلیم طی سال های گذشته موجب شده نتوانیم به هدف برنامه ششم دست پیدا کنیم.
طبق سیاست های کلی برنامه هفتم که توسط مقام معظم رهبری ابلاغ شد، بحث تولید ۹۰ درصد کالاهای اساسی مطرح شده است که باید سیاست های مناسبی در این زمینه اتخاذ شود. یکی از این سیاست ها محدودیت تولید و صادرات محصولات جالیزی بواسطه کنترل مصرف آب کشور است.
آقای قربانی معاون وزیر جهاد کشاورزی می گوید: سیاست خودکفایی محصولات راهبردی در برنامه ششم محقق نشده است، اما در خصوص محصولات ضریب خوداتکایی باهم تفاوت دارد. پیش بینی می شود با اجرای الگوی کشت در شاخص خوداتکایی رشد خوبی داشته باشیم به طوریکه در برخی محصولات از ۸۰ تا ۱۳۰ درصد به درجه خوداتکایی برسیم.
اختلاف معنادار خوداتکایی دانه های روغنی با هدف برنامه ششم
آقای محمد قربانی معاون اقتصادی و برنامه ریزی وزارت جهاد کشاورزی گفت: بنابر اعلام سیاست های کلی برنامه هفتم، ضریب خودکفایی یا امنیت غذایی باید به ۹۰ درصد برسد.
به گفته او، در برنامه ششم هدف گذاری ضریب امنیت غذایی بخش کشاورزی ۹۵ درصد بود، درحالیکه پایان برنامه به ۸۰ تا ۸۳ درصد رسیدیم.
قربانی می گوید: در دانه های روغنی کمترین دستیابی به هدف گذاری در برنامه ششم را داشتیم، در خصوص گندم هم دچار نوسان بودیم به طوریکه در برخی سال ها روند تولید مطلوب نبود.
معاون وزیر جهاد کشاورزی گفت: در برنامه ششم خودکفایی بالای ۸۵ درصد برای شکر برنامه ریزی شده بود که در شرایط کنونی مقدار بسیار جزئی با برنامه فاصله داریم؛ بنابراین در سال زراعی جدید با اتخاذ سیاست قیمت، طرح توسعه نیشکر و ۲ منظوره کردن کارخانجات خوزستان خودکفایی محقق خواهد شد.
بنابر گفته قربانی، در شرایط کنونی بیش از ۹۰ درصد روغن خام و دانه های روغنی از طریق واردات تامین می شود، درحالیکه برنامه ششم برنامه ریزی شده بود که خودکفایی به بالای ۲۰ درصد برسد که متاسفانه این امر محقق نشده است.
معاون وزیر جهاد گفت: سیاست ارز ترجیحی به حوزه تولید برنج، گندم و دانه های روغنی به سبب واردات ارزان ضربه زد، به طوریکه در برنامه ششم تولید ۱۴ تا ۱۵ میلیون تنی گندم و خودکفایی برنج هدف گذاری شده بود که در خصوص گندم ۸۰ تا ۸۵ درصد برنامه محقق شده و در خصوص برنج مقدار جزئی تا تحقق برنامه فاصله داریم.
در برنامه ششم هدف‌گذاری شده بود که رشد سالانه ۲ درصد سرمایه گذاری در بخش کشاورزی اتفاق بیفتد که متاسفانه محقق نشد. همچنین ذیل ماده ۳۳ قرار بود بانک های تجاری ۱۵ درصد منابع را به بخش کشاورزی اختصاص دهند که این موضوع روی کاغذ مانده است.
سیاست های کلی برنامه هفتم برای بخش کشاورزی ضریب امنیت غذایی ۹۰ درصد با حفظ سلامت غذا و دیگری اصلاح الگوی کشت با رویکرد امنیت غذایی و تامین کالای اساسی است که در خصوص دانه های روغنی برنامه طرح تحولی زه کش اراضی شمال و ظرفیت های عظیم اراضی شالیزاری باید زیرکشت کلزا رود. همچنین در کنار سیاست های قیمت باید از سیاست های یارانه ای کاشت برای تحقق اهداف در برنامه هفتم استفاده کنیم.
کمبود اعتبار از جمله دلایل محقق نشدن برنامه ششم/خوداتکایی در هیچ از محصولات اساسی محقق نشد
آقای جلال محمود زاده نایب رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس گفت: در برنامه ششم، کمبود اعتبار در تولید گندم، ذرت، جو و دانه های روغنی موجب شد اهداف برنامه محقق نشود.
به گفته او، محقق نشدن برنامه ششم در بخش کشاورزی ناشی از سوء مدیریت و عدم همکاری بدنه دولت با وزارتخانه های مربوط برای تامین اعتبار به موقع است.
محمودزاده می گوید: در برنامه ششم تولید ۱۳ میلیون تنی گندم هدف گذاری شده بود که امسال به ۷ میلیون و ۵۰۰ هزار تن رسید. همچنین قرار شد حداکثر ۱۰۰ هزار تن در سال واردات برنج داشته باشیم که متاسفانه طی سال های اخیر در برخی مواقع ۵۰۰ هزار تن و برخی سال ها یک میلیون تن هم وارد شده که براین اساس در خصوص هیچ محصولی رقم برنامه محقق نشده است.
نایب رئیس کمیسیون کشاورزی گفت: در برنامه ششم هدف گذاری شده بود که ۵۰ درصد دانه های روغنی در داخل تولید شود، درحالیکه هم اکنون ۱۰ تا ۲۰ درصد از محل تولید داخل و مابقی از واردات تامین می شود.
به گفته او، اگر در برنامه هفتم زیرساخت های لازم و منابع مالی فراهم نشود، همانند برنامه ششم اهداف محقق نمی شود.
قبل از تصویب قانون شورای قیمت گذاری، همه ساله نرخ خرید تضمینی گندم ۱۰ تا ۱۵ درصد افزایش می یافت که بدلیل پایین بودن قیمت کشاورزان رغبتی به کشت نداشتند، سال گذشته برای اولین بار قیمت خرید تضمینی گندم به یکباره ۶۰ درصد افزایش یافت.
برنامه هفتم با تامین زیرساخت‌های مورد نیاز محقق می شود
آقای قاسم پیشه ور رئیس نظام صنفی کشاورزی گفت: بخش کشاورزی نیازمند زیرساخت های لازم همچون خاک، آب، انرژی و الگوی کشت است که متاسفانه بدلیل فراهم نبودن دچار آسیب شدیم.
به گفته او، وزارت نیرو ۱۵ هزار مگاوات خاموشی داشت که ۵ هزار مگاوات مدیریت و ۱۰ هزار مگاوات به بخش کشاورزی تحمیل شد.
پیشه ور می گوید: سال گذشته و امسال ۵ ساعت در شبانه روز برق کشاورزان قطع می شود که از این‌حیث آسیب جدی به بخش کشاورزی وارد شد؛ بنابراین زیرساخت های لازم همچون سم، کود، بذر و انرژی مورد نیاز باید تامین شود.
رئیس نظام صنفی کشاورزی گفت: علی رغم افزایش ۱۰۰ تا ۲۰۰ درصدی هزینه های تولید و رشد ۲۵ تا ۳۰ درصدی افزایش تولید برنج، اما قیمت ۵۰ درصد کاهش یافته است که این موضوع آسیب جدی به تولید می زند.
بنابر گفته پیشه ور، با وجود بالابودن هزینه کشت، برای مازاد تولید باید برنامه ریزی صادرات صورت گیرد تا با اقتصادی بودن کشاورزی، تولیدکننده به ادامه تولید رغبت داشته باشد.
خودکفایی محصولات راهبردی در برنامه ششم تحت عواملی همچون تحریم، مورد غفلت واقع شدن فرصت های بخش کشاورزی و سوء مدیریت محقق نشد که توجه بیش از پیش به بخش کشاورزی و فرصت های بی شمار آن به عنوان پیشران توسعه اقتصادی کشور در برنامه هفتم ضروری به نظر می رسد.
