در یکی دو ماه اخیر شاهد افزایش جهش قیمت برنج بودیم. برخی در دولت موضوع خشک‌سالی را به عنوان دلیل اصلی گران شدن شوک‌گونه قیمت برنج مطرح کردند. از سوی دیگر برخی از کارشناسان مباحث مربوط به حذف ارز ترجیحی در بودجه 1401 و همچنین موضوع قیمت‌های نسبی را از جمله علل اصلی شوک در قیمت برنج به عنوان مهم‌ترین کالای مصرفی سفره مردم برآورد کرده‌اند.
این در حالی است که در اواسط دی‌ماه و قبل از شروع موج افزایش قیمت در برنج و…، هشدارهای صریحی در خصوص آثار اجرای “قانون جدید مالیات بر ارزش افزوده” مطرح شده بود. گفتنی است، مالیات بر ارزش افزوده «مالیات غیر مستقیمی» است که مصرف‌کننده (خریدار) آن را به همراه بهای خرید کالا یا خدمات می‌پردازد و دریافت‌کننده (فروشنده) موظف است مقدار مالیات دریافتی را به خزانه دولت واریز کند. این نوع مالیات به تمامی خدمات و کالاهایی تعلق می‌گیرد که در برابر پول در داخل کشور داد و ستد می‌شوند، مگر آنکه در قانون برای آن تخفیف‌هایی در نظر گرفته باشند که کالاهای صادراتی از این مالیات معاف هستند.
لازم به ذکر است، قانون جدید مالیات بر ارزش افزوده در 57 ماده بعد از تصویب در مجلس شورای اسلامی در تیرماه، توسط محمدباقر قالیباف به حسن روحانی رئیس جمهور وقت برای اجرا ابلاغ شده بود. این در حالی است که تاریخ اجرای این قانون 13 دی‌ماه اعلام شده بود. بر این اساس قرار بود از اقلام خوراکی زیر مالیات و عوارض ارزش افزوده با نرخ استاندارد 9٪ وصول شود:
کلیه محصولات کشاورزی فرآوری نشده مشتمل بر محصولات خام زراعی و باغی، گیاهان دارویی، محصولات مرتعی، محصولات جنگل (از جمله چوب خام)، محصولات گلخانه (از جمله سبزی، صیفی، گل و گیاه و انواع قارچ)
تبصره ـ فعالیت‌های مربوط به مراحل بسته‌بندی، انبارداری و نگهداری محصول در دمای مناسب در سردخانه، انجماد محصول (شامل سردخانه)، پاک کردن، درجه‌بندی، بوجاری بذور، پوست‌گیری مانند شالی‌کوبی، شستشو، تمیزکاری، تفکیک، همگن‌سازی، خشک کردن انواع محصولات مانند چای، کشمش و خرما با روش‌های مختلف، تفت دادن، مانند پخت نخود و پنبه پاک کنی، فرآوری محصولات کشاورزی محسوب نمی‌شود. ارائه خدمات مزبور به محصولات کشاورزی مشمول مالیات و عوارض فروش نیست.
5ـ1ـ شیر، پنیر و ماست
5ـ2ـ تخم ماکیان
5ـ3ـ آرد و نان
5ـ4ـ انواع گوشت و فرآورده‌های گوشتی مطابق با فهرستی که هر سال وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تا پایان دی‌ماه برای اجرا در سال بعد به این سازمان ارسال می‌کند.
5ـ5ـ برنج، حبوبات، سویا و پروتئین سویا
5ـ6ـ انواع روغن‌های خوراکی، اعم از گیاهی و حیوانی
5ـ7ـ شیر خشک مخصوص تغذیه کودکان
5ـ8ـ تخم مرغ نطفه‌دار و تبدیل آن به جوجه یک روزه
گفتنی است، در همین راستا اخیراً اعلام شد، در جلسه شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا که پنجشنبه‌شب 5 اسفندماه با حضور سران سه قوه و به ریاست آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی رئیس‌جمهور برگزار شد، اعضا چند موضوع مهم اقتصادی کشور را بررسی و درباره آنها تصمیم‌گیری کردند. بر اساس یکی از مصوبات این جلسه، اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده در مورد اقلام خوراکی و کالاهای سفره خانواده (برنج و…) منتفی شد. شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران با هدف جلوگیری از افزایش قیمت مواد غذایی و تحمیل هزینه بیشتر به سبد خانوارهای کم‌درآمد و دهک‌های پایین این تصمیم را گرفت.
حالا سؤالی که برای مردم مطرح شده این است که با لغو این قانون، قیمت‌ها به سطوح قبلی باز خواهند گشت یا خیر؟ آیا بهتر نبود این تصمیم قبل از اجرایی شدن ابعاد مختلف قانون مالیات بر ارزش افزوده در دی‌ماه اتخاذ می‌شد تا آثار تورمی کمتری برای سفره مردم در روزهای پایان سال داشته باشد؟
