بدون شک سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی یک فرصت استراتژیک است که تأثیرات گسترده‌ای بر توسعه اقتصادی، افزایش تولید و ارتقای معیشت کشاورزان دارد. این حوزه علاوه بر تأمین امنیت غذایی، پتانسیل رشد صادرات و ایجاد ارزش افزوده را نیز فراهم می‌کند؛ از این رو ایسنا در گفت وگوی مفصلی با دکتر مجید جعفری، رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان خراسان رضوی، به این موضوع پرداخته که اساساً چرا سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی اهمیت دارد و در این مسیر چه چالش‌هایی هست و چه راهکارهایی می‌توان ارائه داد.
کاهش تمایل به سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی
مجید جعفری با بیان اینکه بخش کشاورزی نقش اساسی در تولید مواد غذایی، تأمین مواد اولیه برای صنایع وابسته و ایجاد فرصت‌های شغلی در مناطق روستایی دارد به ایسنا گفت: آمارها نشان می‌دهند تولیدات کشاورزی بیش از ۲۵ درصد ارزش صادرات غیر نفتی را در اختیار دارد. همچنین این بخش سهمی بالغ بر ۲۰ درصد اشتغال و ۸۰ درصد در عرصه غذایی، تأمین کننده ۹۰ درصد مواد اولیه صنایع غذایی و ۱۵ درصد تولیدات ناخالص داخلی به قیمت جاری در اقتصاد داراست.
وی ادامه داد: طی سه دهه اخیر ارزش افزوده در بخش کشاورزی به شکلی بوده که میانگین نرخ رشد ۴.۵ درصد را در پی داشته که این میزان از نرخ رشد نسبت به نرخ رشد ۲.۲ تولیدات ناخالص داخلی به قیمت ثابت در این دوره بیشتر است. در همین دوره (سه دهه اخیر) تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در این بخش به طور متوسط ۴.۲ درصد با دامنه تغییرات ۳.۸ تا ۴.۶ درصدی بوده است. همچنین تشکیل سرمایه ناخالص به ارزش افزوده بخش کشاورزی به طور متوسط شاخص ۱۱.۶ درصدی و در کل اقتصاد ۳۳.۷ درصد داشته است. این به معنی کمبود سرمایه در بخش کشاورزی و توزیع نا متوازن سرمایه در اقتصاد کشور است.
جعفری افزود: در سالهای ۵۳ تا ۵۷ ارزش افزوده بخش کشاورزی بیش از ۲۱.۵ درصد بوده که در پایان برنامه توسعه اقتصادی به ۱۱ درصد کاهش پیدا کرده و در نتیجه تمایل به سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی کاهش یافته است.
مزایای سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی با اشاره به مزایای سرمایه‌گذاری در کشاورزی گفت: این امر منجر به افزایش تولید محصولات غذایی، کاهش وابستگی به واردات و افزایش امنیت غذایی کشور می‌شود. سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی، به دلیل افزایش پیوسته تقاضا برای مواد غذایی و دیگر محصولات کشاورزی، می‌تواند موجب رشد تولید و اشتغال در این بخش شود و به علت کارگر بر بودن بخش باعث ایجاد فرصت‌های شغلی جدید و تثبیت اشتغال می‌شود. در نتیجه کاهش مهاجرت از روستا به شهر را به دنبال دارد.
جعفری با بیان اینکه سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی باعث افزایش تولید محصولات کشاورزی منجر به تأمین امنیت غذایی و صادرات مازاد تولید و ارز آوری خواهد شد، تصریح کرد: سرمایه‌گذاری در این بخش سرانجام منجر به رشد سایر بخش‌های اقتصادی (صنعت و صنایع تبدیلی، دارویی و مکمل و..) می‌شود.
نقش دولت در حمایت از سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی
وی با اشاره به نقش مهم دولت در حمایت از سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی گفت: با توجه به اعتبارت اعطایی بانک‌ها، افزایش درآمدهای نفتی، بهره‌وری نیروی کار و بررسی نرخ تورم عمده‌فروشی در بخش کشاورزی و بررسی وضعیت هزینه‌های تولید و نسبت تسهیلات سرمایه‌ای اعطایی بانک‌ها (با توجه به نرخ سود بانکی در بخش کشاورزی) همگی نشان‌دهنده مثبت بودن نقش دولت در اعطای تسهیلات بانکی و سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی افزود: پایین بودن نرخ سود تسهیلات بانکی بخش کشاورزی نسبت به سایر بخش‌ها می‌تواند به افزایش سرمایه‌گذاری در این بخش، رویکرد معافیت‌های مالیاتی، اعطای تسهیلات بانکی به برخی کالاها همانند تجهیزات و تأسیسات آبیاری تحت‌فشار و اصلاح و مرمت قنوات و وجود یارانه در منابعی همچون کود و بذر و تأسیسات صنایع تبدیلی و تکمیلی زیرساختی در زنجیره‌های غذایی کمک کند.
وی با اشاره به‌ضرورت توجه به تأمین زیرساخت‌هایی برای افزایش تولید در بخش کشاورزی بیان کرد: تأمین آب با بهره‌وری مناسب در بخش تولید، اصلاح وضعیت مالکیت از خرده مالکی به عمده مالکی و تغییر وضعیت اراضی به واحد تولیدی توجیه دار از مسیر ایجاد شرکت‌های سهامی زراعی، تعاونی تولید، توسعه شرکت‌های مکانیزه و افزایش ضریب تبدیل نیروی کارگری به مکانیزه و افزایش راندمان در سرعت عملکرد و البته افزایش کیفیت می‌تواند به‌عنوان زیرساخت‌های موردنیاز برای افزایش تولید در بخش کشاورزی موردتوجه باشد.
جعفری به تأثیر تکنولوژی‌های مدرن بر بهره‌وری و سودآوری این بخش اشاره کرد و گفت: با توجه به افزایش سن بهره‌برداران کشاورزی لاجرم باید به سمت استفاده از مکانیزاسیون در قالب شرکت‌های توسعه مکانیزاسیون برویم که منجر به افزایش بهره‌وری و جلوگیری از ضایعات می‌شود.
وی افزود: اعطای تسهیلات بانکی با بهره مناسب به خصوص در شرایط فعلی از نظر استفاده بهینه از منابع آبی کشور و وجود استانداردهای کالایی در زمان ارائه گواهی بهداشتی در امر صادرات ضروری است.
کدام محصولات بیشترین پتانسیل برای جذب سرمایه‌گذاری را دارند؟
وی با اشاره به اینکه برخی محصولات کشاورزی پتانسیل بیشتری برای جذب سرمایه‌گذاری دارند، خاطرنشان کرد: در حوزه تولید، محصولات اولویت‌دار اقتصادی پنج گروه هستند؛ گروه اول شامل زعفران، پسته، زرشک، انار، میوه‌های خشکباری، گروه دوم شامل خرما، زردآلو، گروه سوم شامل هندوانه، گیلاس، طالبی، سیب، گردو، خیار، گروه چهارم بادام، به و گروه پنجم نخود، سبزی‌ها و رازیانه هستند.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی افزود: در بحث رتبه صادراتی اولویت‌دار اقتصادی به ترتیب هندوانه، گوجه‌فرنگی، سیب، لبنیات، پیاز و سیب‌زمینی هستند.
وی با اشاره به اینکه در زمینه صادرات محصولات کشاورزی، فرصت‌ها و تهدیدهایی وجود دارد، اعلام کرد: تغییرات لحظه‌ای نرخ ارز، وجود قانون ارز دولتی و بخشنامه‌های لحظه‌ای گمرک و دستگاه‌های مرتبط بیشترین ضربه را به بخش صادراتی محصولات کشاورزی می‌زند. هزینه تولید تمام‌شده از یک‌سو و بررسی نسبت شاخص سودآوری در کوتاه‌مدت و در صورت عدم سرمایه‌گذاری مناسب در بلندمدت و اثر تورمی در نرخ رشد محصولات کشاورزی باعث ایجاد نوسانات زیادی می‌شود.
امیدوار به آینده‌ای رو به رشد برای بخش کشاورزی
جعفری با تأکید بر لزوم تحولاتی در بخش کشاورزی یادآور شد: درخواست ویژه برای ورود اعتبارت عمرانی دولت به بخش کشاورزی و اعطای تسهیلات بانکی با بهره مناسب البته با ایجاد سیستم رصد جلوگیری از خروج سرمایه از این بخش به سایر بخش‌های اقتصادی (مانند دلار، طلا، خودرو، مسکن و …) باعث می‌شود جاذبه سرمایه‌گذاری در کشاورزی بیشتر و توسعه بالاتری در دیدگاه سرمایه‌گذاران فراهم کند.
وی بر توسعه تعاونی‌ها و جمع سرمایه‌های کوچک در جهت استفاده در قالب سرمایه‌های بزرگ و پیشرو به خصوص در تکمیل زنجیره‌ای ارزش غذایی در برنامه‌های آتی تأکید کرد و گفت: آزادسازی قیمت‌ها در آینده از راه‌حل‌های توسعه‌ای به شمار می‌رود.
جعفری ایجاد زمینه‌های مناسب برای توسعه واحدهای تجاری تولیدی کشاورزی (توجه خاص به امر بازرگانی در کشاورزی)، طرح تجمیع و تبدیل واحدهای خرده مالکی از سنتی و نیمه سنتی به واحدهای صنعتی و تجاری، استفاده مناسب از فارغ‌التحصیلان متخصص بخش کشاورزی در کنار مدیریت اقتصاد بازرگانی در توسعه تعاونی‌ها و مهار و تثبیت قیمت محصولات کشاورزی قابل رقابت با سایر رقبا در سایر کشورها را ضروری دانست.
وی همچنین بر استفاده و توسعه از شرکت‌های سرمایه‌گذاری بخش کشاورزی و تعاونی‌های اعتباری و تولیدی با مشارکت تولیدکنندگان و به عنوان سرمایه‌گذار صندوق، تهیه و ارائه برنامه‌های مقابله با کاهش اثرات خشکسالی و نوسانات آب و هوایی در تغییرات اقلیمی و توجه ویژه به صندوق بیمه محصولات کشاورزی و دامی و واقع‌بینی در سیاست‌گذاری و تصمیم‌گیری‌های دولت با بخش کشاورزی در امر تخصیص منابع و اولویت برنامه‌ای تأکید کرد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی اعلام کرد: با توجه به کار آیی سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی و توجه ویژه و بیشتر دولتمردان به این بخش نسبت به سایر بخش‌ها به خصوص توجه به امنیت غذایی، اشتغال و تولید محور قرار دادن کشاورزی در برنامه‌های دولت با تخصیص منابع سرمایه‌ای بیشتر باعث افزایش کار آیی و بالا رفتن ظرفیت سرمایه‌گذاری برای توسعه خواهد شد تا ارزش نهایی تولید سرمایه در بخش کشاورزی بیشتر از هزینه سرمایه شود؛ همچنین با توجه به اختلاف تولید بالفعل و بالقوه بخش کشاورزی و با اتخاذ سیاست‌های مناسب می‌توان به آینده رو به رشد امیدوار بود.
منبع:ایسنا
