اتفاقات و رخدادهایی طبیعی و انسان‌ساز در زمین در حال وقوع است که تاثیرات و پیامدهای آن به نحوی می‌تواند در زندگی همه نقش داشته باشد.
جنگلبانان در شرایط آب و هوایی سخت و گرمای شدید با امکاناتی محدود حفاظت از جنگل‌ها، مراتع و عرصه‌های منابع طبیعی را بر عهده دارند. این تلاش‌گران عرصه‌های منابع طبیعی با سپرکردن جان خود، از ریشه‌ها، میراث طبیعی زمین و درختان حفاظت می‌کنند تا درختی از خانواده جنگل کم نشود و یا آتشی به جان طبیعت زمین نیفتد.
فعالان این عرصه در عین حال که بر پیشگیری از آتش‌سوزی و به کارگیری نیروهای بومی و محلی تاکید می‌کنند، از صرف بودجه، اعتبار و تامین تجهیزات مورد نیاز هم غافل نیستند، زنجیره‌ای که هر کدام باید به درستی در موقعیت مناسب استفاده شود تا این سرمایه‌های ملی به خوبی حفظ شود.
فصل گرما که فرا می‌رسد، آتش‌سوزی در مراتع، مزارع و جنگل‌ها به دغدغه‌ای برای کشاورزان، محیط بانان و دوستداران و فعالان محیط زیست تبدیل می‌شود، امسال نیز هنوز تابستان نرسیده بود که موارد متعددی از آتش‌سوزی در مراتع و جنگل‌های کشور گزارش شد.
دامداران، شکارچیان، رهگذران، گردشگران، کشاورزان حاشیه جنگل، و سودجویانی که با هدف تصرف جنگل و مرتع، این مناطق را آتش می‌زنند، از عوامل وقوع آتش سوزی محسوب می‌شوند.
کارشناسان این حوزه معتقدند که آتش‌سوزی جنگل به طور مستقیم یا غیرمستقیم در نابودی بسیاری از جانوران، علوفه و همچنین دیگر مواد مغذی تاثیرگذار است.
قرقبان و جنگلبان در برخی موارد نخستین کسی است که متوجه آتش‌سوزی در جنگل می‌شود، اما در بیشتر موارد، این مردم محلی هستند که گزارشگر این دست وقایع می‌شوند؛ بنابراین باید برای همراهی مردم و تجهیز آنان به لوازم اطفای حریق به همراه آموزش‌های مربوطه تدابیر ویژه اندیشید.
افزایش ۲۵۶ درصدی آتش‌سوزی جنگل و مراتع کشور
فرمانده یگان سازمان حفاظت منابع طبیعی کشور چند روز قبل، از افزایش بیش از ۲۵۶ درصدی سطح آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع کشور در سال ۱۴۰۳نسبت به مدت مشابه سال گذشته خبر داد.
سرهنگ علی ملکی آهنگران افزایش حجم و تراکم پوشش گیاهی در سطح منابع طبیعی بر اثر افزایش بارندگی‌ها از اسفند سال گذشته و خشک‌شدن آن و همچنین عوامل انسانی را از دلایل اصلی این آتش‌سوزی‌ها عنوان کرد و افزود: از ابتدای سال تاکنون ۶۴۲ فقره آتش‌سوزی در سطح ۱۱ هزار و ۵۴۶ هکتار از جنگل‌ها و مراتع کشور رخ داد.
وی با بیان اینکه برای حفاظت از ۱۳۴ میلیون هکتار منابع طبیعی نیاز به تجهیزات، فناوری‌های جدید با تخصیص اعتبار است، ابراز کرد: اکنون ۹ فروند بالگرد برای اطفای حریق و جابه‌جایی نیروها در مناطق صعب‌العبور در کشور فعال است.
چرا حفاظت از منابع طبیعی شاهرود در مقابل آتش اهمیت دارد؟
وسعت مراتع شهرستان شاهرود حدود یک میلیون و ۷۵۰ هزار هکتار است، سرمایه‌ای بی‌نظیر که حفاظت از آن مسوولیتی بزرگ محسوب می‌شود.
۴۰ کیلومتر بالاتر از شمال شرق شاهرود در بخش شرقی رشته کوه البرز در مرز استان‌های سمنان و گلستان بخشی از جنگل‌های باستانی هیرکانی قرار دارد که از آن با نام «جنگل ابر» یاد می‌شود، جنگلی در ۱۲ کیلومتری روستای ابر در بخش بسطام واقع شده است.
جنگل جهانی ابر شاهرود میراث طبیعی و مهم ایران‌زمین در شرق استان سمنان از زیباترین و معروف‌ترین جنگل‌های ۴۵ میلیون ساله هیرکانی است که محافظت از آن در برابر آتش‌سوزی همت جنگلبانان، جوامع محلی و گردشگران را می‌طلبد.
راهکارهای حفاظت از جنگل در برابر آتش‌سوزی
رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شاهرود در این‌باره به خبرنگار ایرنا اظهار کرد: راهکار حفاظت از حریق جنگل‌ها استفاده از بالگرد، برگزاری مانورهای مشترک با حضور جوامع محلی و همچنین ارتقای تجهیزات اطفای حریق است.
محمدرضا کشاورزیان افزود: برگزاری رزمایش حفاظتی اطفای حریق با هدف ایجاد آمادگی نیروها و همچنین استفاده از همه تجهیزات مهار آتش‌سوزی در دستور کار قرار دارد.
وی از برگزاری رزمایش حفاظتی اطفای حریق در روز ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۳ خبر داد و گفت: با توجه به برخی رخدادهای طبیعی که در جنگل‌ها و مراتع اتفاق می‌افتد، باید نیروهای واکنش سریع آمادگی اجرای عملیات اطفای حریق در مدت زمان کوتاه و به موقع را داشته باشند.
کشاورزیان ادامه داد: پیاده‌روی طولانی در جنگل و مناطق صعب العبور به‌صورت گروهی در تمامی روزهای هفته به منظور شناسایی مناطق آتش گرفته احتمالی انجام می‌شود.
برگزاری رزمایش‌های آمادگی مقابله با آتش سوزی
رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شاهرود ابراز کرد: از ابتدای سال تاکنون ۲ رزمایش اطفای حریق با حضور ماموران حفاظتی و مشارکت عوامل محیط زیست، جهاد کشاورزی، هلال‌احمر و آتش‌نشانی در این شهرستان اجرا شد.
وی از برگزاری کلاس‌های ترویجی برای مردم روستاهای مجاور جنگل، مرتعداران و بهره‌برداران خبر داد و گفت: پایگاه‌های مردمی اطفای حریق در منطقه مجن، چهار باغ، تاش و روستای ابر تجهیز شدند.
آمار مهار آتش‌سوزی‌های شاهرود در سال ۱۴۰۲
کشاورزیان با اشاره به اینکه سال گذشته چهار مورد حریق گزارش شد، اظهار کرد: آتش‌سوزی در چهار هکتار از مراتع و جنگل‌ها شهرستان شاهرود طی سال ۱۴۰۲ با تلاش همکاران، مردم محلی و دوستداران منابع طبیعی مهار شد.
وی از شهروندان خواست هنگامی که برای استراحت و استفاده از طبیعت در جنگل‌ها و مراتع حاضر می‌شوند، در جهت حفاظت از منابع طبیعی و ملی به ویژه درختان جنگلی که ذخایر نایابی هستند، بیشتر دقت کنند.
رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شاهرود تصریح کرد: کارشناسان این اداره با شماره تلفن ۱۵۰۴ در تمام طول شبانه روز آماده دریافت گزارش‌های مردمی در خصوص حریق و تخلفات احتمالی در عرصه‌های منابع طبیعی این شهرستان هستند.
بنا به اعلام اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری سمنان، ۱۱ مورد آتش‌سوزی در عرصه‌های مرتعی و جنگلی سال ۱۴۰۲ در استان مهار شد.
اهمیت حفاظت از یادگار تاریخ، جنگل هیرکانی ابر در شاهرود
به گزارش ایرنا، جنگل هیرکانی ابر شاهرود در سال ۱۳۹۸ در فهرست آثار ملی و طبیعی ایران قرار گرفت. این جنگل از سال ۱۳۹۳ نیز به‌عنوان منطقه حفاظت‌شده محسوب شده است. گونه‌های گیاهی متنوعی در سراسر این جنگل دیده می‌شود که بیشتر آن‌ها
درختان بلوط، افرا، توسکا و آزاد هستند. درختان و درختچه‌های میوه و گیاهان دارویی نیز بخش دیگر پوشش گیاهی این جنگل را تشکیل می‌دهند. خرس قهوه ای، پلنگ، گرگ، خوک وحشی، روباه، شوکا، شغال، کل و بز از حیوانات این جنگل هستند و پرندگانی
مانند کبک، کبوتر جنگلی، بلدرچین، عقاب جنگلی، کرکس، فاخته، شاهین و قرقاول، در این جنگل زندگی می‌کنند.
از ۹ میلیون و هفت هزار هکتار وسعت استان سمنان، ۵۵ درصد نواحی بیابان و خشک، ۳۸.۵ درصد مراتع، ۲ درصد اراضی کشاورزی و سه و ۶ دهم درصد جنگل است.
استان سمنان با مساحت نزدیک به ۹۷ هزار و ۵۰۰ کیلومتر مربع یکی از پهناورترین استان‌های کشور ایران است که با پنج و ۹ دهم درصد مساحت کل کشور، از این نظر هفتمین استان ایران محسوب می‌شود.
