خشکسالی و کمبود علوفه از یک سو و از طرفی دیگر کمبود نهاده‌های دامی چالشی بزرگ را پیش روی صنعت دامپروری کشور گذاشته است تا جایی که در برخی استان‌ها دامداران چوب حراج بر دام‌های خود زده اند.
حتی در برخی از استان‌ها کار به جایی رسیده که پای دام‌های مولد هم به کشتارگاه باز شده است چرا که دامدار چاره‌ای جز این ندارد، علف در مراتع و دشت نیست و علوفه هم به دلیل افزایش قیمت چند برابری کمیاب شده است.
گرچه استان گلستان یکی از قطب‌های تولید کننده گندم کشور است و تصور می‌شود کاه و سبوس مورد نیاز دامداری‌های استان از این طریق تامین می‌شود، اما به دلیل خشکسالی و اختصاص نیافتن سهمیه سبوس، دامداران گلستانی هم وضعیت بهتری نسبت به سایر استان‌ها ندارند.
اقتصاد اصلی مردم استان گلستان بر پایه کشاورزی و دام پروری است که سالانه بیش از ۵ میلیون تن محصولات کشاورزی در استان تولید می‌شود که حدود ۷۰۰ تن مربوط به تولیدات دامی است.
این میزان هم از طریق ۶۲ هزار واحد دامی کوچک و بزرگ محقق می‌شود.
کمبود و گرانی نهاده‌های خوراک دام، ثابت ماندن قیمت محصولات کشاورزی و صرفه اقتصادی نداشتن این محصولات از جمله مشکلاتی است که گریبان گیر دامداران است و باعث شده تعداد دامداری‌ها و افراد شاغل در این حوزه هر روز کم و کمتر بشود.
رحمت سمیعی معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی گلستان در این رابطه گفت: دام سنتی استان حدود ۸۰ درصد وابسته به مرتع است و وقتی شرایط خشکسالی پیش می‌آید تغذیه آن هم با مشکل روبرو می‌شود و در خصوص مرتع باید سازمان جنگل‌ها و اداره کل منابع طبیعی ورود کند.
سمیعی ادامه داد: تنها ۲۰ درصد از ۸۰۰ هزار هکتار مرتعی که در استان داریم درجه یک هستند و مابقی مراتع درجه ۲ و ۳ هستند، مرتع درجه ۳ هم عمدتا برای شتر قابلیت چِرا دارد و برای دام توصیه نمی‌کنیم.
او با بیان اینکه تا کنون حدود ۵ تا ۱۰ درصد از دام‌های استان از سیستم مرتعی خارج شده اند، گفت: از سال‌های گذشته سعی کردیم با اصلاح نژاد وابستگی به مراتع را کم کنیم و استفاده از نژاد‌های پربازده را در دستور کار قرار دادیم که خوشبختانه اتفاقات خوبی افتاد، اما تا بخواهیم عمده‌ای از دام استان را به سمت دام‌های اصلاح شده ببریم، زمان بَر خواهد بود که نیاز به منابع و تسهیلات و زیرساخت‌های لازم است.
دولت مقصر مشکل دامداران است
اما الله قلی ایمانی دبیر خانه کشاورز گلستان مشکلات مربوط به کشاورزان را مربوط به بخش دولت می‌داندو در این رابطه گفت: متولی تولید و سیاست گذاری در بخش کشاورزی، وزارت جهاد کشاورزی و ۹۸ درصد امورات بخش کشاورزی خصوصی انجام می‌شود و تنها ۲ درصد آن دولتی است که به دلیل سوء مدیریت، ضربه‌ای که دامدار میخورد از همین ۲ درصد است.
ایمانی افزود: شرایط کنونی برای استانی که قطب تولید و قطب کشاورزی است جای تاسف دارد و الان در پی این هستیم که کاه از ارمنستان و سیلو از فرانسه وارد کنیم.
او ادامه داد: منِ دامدار وقتی بخواهم شروع به کار کنم باید مجوز بگیرم، این مجوز شرایطی دارد مثلا فرد دامدار باید زمین و آب داشته باشد تا بتواند در این شغل مشغول شود؛ حالا سوال اینجاست که چرا در این زمان کار درست انجام نمی‌شود که دامدار به ازای تعدادی دام باید چقدر زمین برای تامین علوفه داشته باشد؟
معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی گلستان با اشاره به اینکه از الزامات صدور مجوز برای واحد‌های صنعتی، داشتن زمین کشت علوفه است گفت: ۳۰ درصد تولید استان صنعتی است و ۷۰ درصد آن در روستا‌ها انجام می‌شود که نیازی به زمین کشت علوفه ندارد چراکه از مرتع تغذیه می‌شود و نیازی به دریافت مجوز ندارد.
سمیعی افزود: مشکلات بخش دامداری مربوط به سراسر کشور است و مشکلاتی که در سایر استان‌ها به وجود آمده در استان ما کمتر است.
او ادامه داد: تلاش می‌کنیم در استان از تمام ظرفیت کشور استفاده کنیم و حجم بیشتری از علوفه را وارد کشور کنیم، حتی در مقاطعی جلوی خروج علوفه و کاه را گرفتیم، اما استان‌های دیگر اعلام کردند اگر جلوی ورود کاه گرفته شود ما هم جلوی ورود شیر و یونجه را می‌گیریم.
نبود واکسن مورد نیاز دام نظیر تب برفکی و تب سه روزه یکی دیگر از معضلات بخش دامپزشکی است. برخی از دامداران با گلایه از این موضوع گفته اند واکسن مورد نیاز را از بازار آزاد تهیه کرده اند.
ضرورتی برای زدن واکسن تب سه روزه نیست
اما محرابی مدیرکل دامپزشکی استان در این رابطه گفت: واکسن به وفور در استان وجود دارد و در حال حاضر هیچگونه بیماری واگیر در استان نداریم.
او با بیان اینکه تهیه واکسن تب سه روزه ضرورتی برای دام‌ها ندارد، افزود: تب سه روزه واگیر دار نیست و کانونی از این بیماری در استان وجود ندارد.
محرابی گفت: در حال حاضر ۲۰ هزار دوز واکسن در مراکز مایه کوبی استان وجود دارد که تاریخ انقضای آن‌ها در حال تمام شدن است، اما ایرادی ندارد چراکه این واکسن برای زمان‌های ضروری است.
او افزود: بزرگترین معضل ما این است که دامدار برای کار تخصصی که انجام می‌دهد چه پیشگیری و چه درمان باید پیش فرد متخصص برود و خوددرمانی انجام ندهد، اما این اتفاق رخ نمی‌دهد.
یکی از دامداران با گلایه از وضعیت سبوس در استان گفت: تیرماه سهمیه سبوس خود را دریافت نکردیم و مجبور به تهیه از بازار آزاد شدیم، اگر سبوس نباشد با کنستانتره نمی‌توان زندگی دام را گذراند.
سمیعی معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی گلستان در این رابطه گفت: از زمانی که خشکسالی رخ داد ما جلوی آزادسازی سبوس را گرفتیم و در حال حاضر در واحد سنتی نهاده خام سبوس و جو عرضه می‌کنیم.
او افزود: خرید سبوس از طریق سامانه است، اما کارخانه آرد آن را عرضه نکردند، نیاز ما در استان ۱۵ هزار تن است، اما در ماه حدود ۵ تا ۶ هزار تن به ما تحویل داده می‌شود.
ایمانی دبیرخانه کشاورز گلستان گفت: ما سبوس را به مراکز جمع آوری شیر می‌دهیم و این مراکز به دلیل داشتن ماده خام دامدار را مجاب می‌کنند که حتما شیرشان را به آن مرکز تحویل دهند و همین موضوع باعث شد دامداران هیچ وقت به قیمت واقعی شیر را نفروشند.
او افزود: دستگاه‌های نظارتی روی این موضوع باید نظارت داشته باشند که بتوانند جلوی این اجحاف را بگیرند اگر این موضوع نباشد درآمد ناخالص دامدار در فرآوری چند برابر می‌شود، اما متاسفانه واسطه‌ها به اندازه کل دامدار سود می برند.
ایمانی گفت: اگر ما روش سنتی را تغییر ندهیم و شکل صحیحی به آن ندهیم باز هم این مشکلات وجود دارد.
سبوس را از دامداران نگیرید
لیاقی عضو اتحادیه دامداران با بیان اینکه دامداران دام مولد را به کشتارگاه می‌دهند، گفت: دامداران سبوس را به کاه اضافه می‌کردند و به دام می‌دادند و غذای دام تامین می‌شد، خواهش عاجزانه داریم سبوس را قطع نکنند چراکه حاصل گندم کشور ماست و دامدار به آن نیاز دارد.
منتظری نماینده مردم گرگان و آق قلا در مجلس در رابطه با مشکلات دامداران و تامین نهاده‌های دامی گفت: باید به دنبال جایگزین کردن نهاده بومی به جای نهاده‌های وارداتی باشیم و جهاد کشاورزی برای این کار باید از ظرفیت مراکز علمی توانمندی که در اختیارش است بهره ببرد.
او افزود: در حوزه دام و طیور مجلس آمادگی دارد مشکلات را حل کند، چراکه گره‌ها گشودنی است، اما متولیان باید دغدغه‌ها را در اختیار مجلس قرار دهند.
دامداران یکی از مهترین نیاز‌های سفره غذایی مردم یعنی گوشت را تامین می‌کنند چنانچه به مشکلات آن‌ها رسیدگی نشود هیچ دامداری تمایل به دامپروری نخواهد داشت و نتیجه این کار واردات دام و تحمیل هزینه‌های زیاد به کشور است.
سرویس خبری : دام ، طیور و آبزیان
