در حالیکه طی سال های اخیر و با همت و حمایت جدی دولت، باغ های متروکه چای مازندران به چرخه تولید بازگشته اند؛ می توان با برنامه ریزی و اتخاذ تدابیری درست و اصولی، امیدهای چایکاران را بیشتر کرد و ماندگاری آنان در باغ های چای را تداوم بخشید.
چای یکی از فراگیرترین کالاهایی است که در ایران مصرف بالایی دارد و در هر خانه و محفلی این کالا یافت می شود و هر خانوار ایرانی بویژه مازندرانی ها روزانه چند وعده چای مصرف می کنند درحالیکه این محصول فقط در ۲ استان گیلان و مازندران می روید.
کاشف السلطنه در بیش از یکصد سال پیش با بررسی همه جانبه ای که از وضعیت جغرافیایی کشور انجام داد، در نهایت به این تشخیص رسید که بوته های چای فقط در گیلان و آن هم در لاهیجان قابل رویش است و امکان کشت آن در دیگر استان ها وجود ندارد؛ امروز این بوته ها تا ۳۴ هزار هکتار از اراضی شمال ایران را شامل می شود که ۹۰ درصد بوته های چای کشور در گیلان و ۱۰ درصد بقیه در غرب مازندران کشت شده است.
مسافرانی که به غرب مازندران سفر می کنند، اظهار می کنند که چای داخلی دسترنج کشاورز مازندرانی و گیلانی هنوز جایی در برخی استان ها بویژه استان های جنوبی ندارد و مردم این استان ها هنوز چای خارجی مصرف می کنند و از طعم و خاصیت چای ایرانی، اطلاعی ندارند.
چای ایرانی از افزون بر یکصد سال قبل زمان کشت آن در مازندران تاکنون، افت و خیزهای زیادی داشته و در سال های نه چندان دور به طور کلی کنار گذاشته شده بود و بسیاری از باغ ها متروکه شده یا در معرض فروش و تغییر کاربری قرار گرفتند ولی طی سال های اخیر بویژه با اهتمام دولت مردمی سیزدهم در حمایت از صنعت چایکاری، بارقه های امید مشاهده می شود؛ با این حال چنانچه برنامه ریزی دقیقی برای این محصول راهبردی شمال کشور انجام نشود؛ سربرآوردن ساختمان های سنگی و ویلایی از باغ های چای، سرنوشت محتوم آن است.
کارشناسان می گویند چای سبز به دلیل این که در فرآوری کارخانه مرحله تخمیر را ندارد، دارای خواص بیشتری است زیرا پلی فنول آن از بین نمی رود مقدار آنتی اکسیدان ها و پلی فنول ها حفظ می شود. چای سبز به عنوان پیشگیری کننده سرطان شناخته شده و یکی از مهمترین ترکیبات موجود در چای سبز، پلی فنول ها است که اثرات ضد التهابی، آنتی اکسیدانی و ضد سرطانی است.
چای سبز دارای خاصیت ضد چربی و با مصرف چای سبز کلسترول خون به میزان قابل توجهی کاهش می یابد و برای مثال چای سبز از طریق غیر فعال کردن آنزیم های اکسید کننده موجود در برگ چای، از طریق حرارت یا بخار، فرآوری می شود. ترکیبات موجود در چای، بر اثر آب و هوا، روش کشت و تنوع و سن برگ های چاق تغییر می کند.
در این پیوند غرب مازندران به ویژه شهرستان های تنکابن، رامسر و عباس آباد همانند استان گیلان به علت برخورداری از شرایط آب و هوایی بسیار مستعد، خاک مرغوب و علاقه مندی خیلی از کشاورزان به کشت چای، برداشت این محصول راهبردی و منحصربه‌فرد هرساله در سه مرحله چین بهاره، تابستانه و پاییزه انجام می گیرد.
برابر آمار، حدود ۲ هزار و ۳۵۰ هکتار باغ چای فعال و غیر فعال در این خطه غربی استان مازندران وجود دارد که از این میزان سطح، حدود یکهزار و ۲۵۰ هکتار آن در شهرستان های تنکابن و عباس آباد و یکهزار و ۱۰۰ هکتار آن هم در رامسر وجود دارد.
افزایش ۲۲ درصدی تولید چای در مازندران
رییس اداره چای شهرستان های تنکابن و عباس آباد واقع در غرب مازندران از افزایش ۲۲ درصدی میزان تولید برگ سبز چای در این مناطق خبر داد.
کیومرث نعیمایی روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار افزود : امسال مقدار چهار هزار و ۱۰۰ تن برگ سبز چای از باغ های چای این شهرستان ها که عمده آن مربوط به تنکابن بوده برداشت شده است.
وی مقدار برداشت چای سال گذشته در این منطقه را سه هزار و ۲۰۰ تن اعلام و اضافه کرد: افزایش مقدار ۹۰۰ تنی برگ سبز چای بنا بر تحقیقاتی که انجام گرفته در مدت ۱۰ سال گذشته بی سابقه بوده و عمده دلایل این افزایش هم به خاطر شرایط مطلوب آب و هوایی، افزوده شده حدود ۱۰ هکتار از زمین های بایر به زیر کشت چای، پرداخت وام های ۴۵ میلیون تومانی با سود چهار درصد بابت هر هکتار به چایکاران، آموزش های توجیهی کارشناسان، انجام عملیات کف بر، کمربر و هرس بوته ها بوده است.
رییس اداره چای شهرستان های تنکابن و عباس آباد گفت : این مقدار چای برداشت شده، دولت بابت هر کیلو برگ سبز چای درجه یک حدود ۱۳۹ هزار ریال و درجه ۲ هم ۱۱۵ هزار ریال پرداخت می کند و با این حساب هر چهار کیلو و ۴۰۰ گرم برگ سبز، یک کیلو چای خشک به دست می آید.
نعیمی افزود : دولت بابت خرید تضمینی برگ سبز چای حدود ۲۵ درصد و حدود ۷۵ درصد هم به کارخانه ها یارانه پرداخت می کند و در زمان حاضر برداشت برگ سبز چای هرچند تا اخر این ماه ادامه دارد اما عملیات چین پاییزه تاحدود زیادی از سطح باغ های چای در این منطقه به پایان رسیده است.
این مسوول ابراز امیدواری کرد با توجه به آگاهی عموم مردم از مزیت های فراوان مصرف چای ایرانی امروز می توان ادعا کرد حدود ۸۰ درصد چای مصرفی این خطه غربی استان، چای تولیدی این منطقه است و البته این محصول ارزش صادراتی هم دارد که عده ای از تجار با حضور در کارخانه های چای اقدام به خرید آن برای صادرات می کنند که آمار آن در اختیار این اداره نیست.
تعداد هفت کارخانه چای در شهرستان های تنکابن و عباس آباد برای عمل آوری برگ سبز چای فعالیت دارد و هرساله طبق مصوبه شورای قیمت گذاری دولت برگ سبز چای را از چایکاران طبق نرخ تضمینی خریداری می کند.
شهرستان های تنکابن و عباس آباد ۲۳۰ هزار نفر جمعیت دارد.
