سکینه اسمی: آذربایجان غربی با تولید سالانه نزدیک یک میلیون و ۳۰۰ هزار تن قطب اول تولید سیب در کشور به شمار می‌رود همه ساله بخشی از این سیب‌های تولیدی به عنوان ضایعات یا همان سیب صنعتی به فروش می‌رسد.
سالانه انباشت سیب در جاده‌ها، جولان دلالان و واسطه، بازار پس از تولید، کمبود ناوگان حمل و نقل، قیمت ناچیز خرید سیب صنعتی از سوی کارخانجات صنایع تبدیلی به چالش مهم این بخش همزمان با آغاز فصل پاییز تبدیل شده چالشی که نشان دهنده هدر رفت سرمایه ملی است.
امسال برای حل این مشکل دولت اقدام به خرید تضمینی از باغداران کرد، اقدامی که پیش بینی می‌شود سامان بخش مشکلات این حوزه باشد اما اعلام دیر زمان خرید، ظرفیت محدود مراکز خرید، عدم همکاری کارخانجات منجر به ایجاد صفوف سیب صنعتی در استان و ایجاد مشکلات دیگری در این بخش شده است امسال برای حل این مشکل دولت اقدام به خرید تضمینی از باغداران کرد، اقدامی که پیش بینی می‌شود سامان بخش مشکلات این حوزه باشد اما اعلام دیر زمان خرید، ظرفیت محدود مراکز خرید، عدم همکاری کارخانجات منجر به ایجاد صفوف سیب صنعتی در استان و ایجاد مشکلات دیگری در این بخش شده است.
برخی از کارشناسان حوزه کشاورزی معتقد است تا زمانی که زیرساخت‌های لازم از جمله برنامه‌ریزی برای زمان ورود به موقع دولت برای ساماندهی بازار سیب صنعتی، کمبود ناوگان حمل و نقل، بازاریابی به همراه هماهنگی قبل از برداشت محصول با صاحبان کارخانجات حل نشود، مشکل سیب صنعتی استان حل شدنی است.
عده‌ای از کارشناسان نیز می‌گویند اعلام قیمت خرید تضمینی سیب صنعتی از سوی دولت تنها یک عدد است و همچنان واسطه‌ها و دلالان که سالیان درازی است بازار سیب صنعتی را در قبضه دارند تعیین کننده هستند.
در این میان اما باغداران نیز از عدم توجه و بی برنامه‌ریزی مسئولان گلایه مند بوده و اعتقاد دارند قیمت خرید سیب تضمینی که هزار و ۴۶۰ تومان اعلام شده جوابگوی هزینه‌های محصول تولیدی آنها نیست چرا که هزینه‌های تولید سیب بیش از سه هزار تومان است.
هر چند ورود دولت و خرید تضمینی امسال توانسته بخشی از ضرر و زیان‌های باغداران و بازار سیب صنعتی استان را جبران کند اما عدم برنامه‌ریزی اصولی و فراهم نبودن زیرساخت‌ها باعث شده با گذشت نزدیک سه هفته از آغاز خرید این محصول مشکل همچنان پابرجا باشد.
ایجاد صف در جلوی درب مراکز خرید و کارخانجات صنایع تبدیلی و فاسد شدن این سیب‌ها به دلیل تأخیر در زمان تحویل امسال به درد مشکلات بازار سیب صنعتی استان افزوده شده است هر چند بر اساس رایزنی‌های صورت گرفته موجب شده بخشی از سیب‌های خریداری شده از سوی سایر استان‌ها مورد استقبال قرار گیرد اما کمبود ناوگان حمل و نقل این امر را تحت تأثیر قرار داده است.
در حال حاضر سیب صنعتی هزار و ۴۶۰ تومانی با قیمت‌های نازل‌تر به فروش می‌رسد و دپوی سیب هم در کنار جاده‌ها همچنان سال‌های قبل برقرار است و تهدید و هشدارهای مسئولان در عدم اجازه دپوی سیب کنار جاده ایی هم کاری از پیش نبرد و نشان داد دلالان بهتر از مسئولان می‌توانند اوضاع را بر وقف مراد خود سازماندهی کنند و حتی قیمت تعیین شده را هم تغییر دهند!
امسال ۴۰۰ هزار تن سیب صنعتی در آذربایجان غربی تولید شد
رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان‌غربی با بیان اینکه آذربایجان غربی سالانه با تولید بیش از ۱.۳ میلیون سیب قطب اول تولید این محصول در کشور به شمار می‌رود گفت: بر اساس برآوردهای انجام شده، امسال ۴۰۰ هزار تن از سیب‌های تولیدی استان صنعتی یا همان ضایعات سیب است که تولید این محصول حدود ۲۰ درصد نسبت به سال گذشته افزایش دارد.
با وجود سهم ناچیز سیب صنعتی در گردش مالی سیب‌های تولیدی استان اما هر سال بخش زیادی از اخبار و توجهات معطوف به این بخش شده و سایر ظرفیت‌های بازار سیب از جمله سیب‌های صادراتی، صنعت سورت و بسته بندی و صنایع تبدیلی استان به حاشیه می‌رود که این امر باید اصلاح شود اکبر کرامتی با بیان اینکه وزش باد موجب افزایش تولید سیب زیر درختی و برداشت زود هنگام این محصول کشاورزی شده است، افزود: متأسفانه هر سال با بازار پس از تولید به خصوص در بخش سیب صنعتی با مشکلات اساسی مواجه هستیم امسال سعی شد بخشی از این مشکلات با خرید تضمینی از سوی دولت برطرف شود.
وی با تاکید بر اینکه سیب صنعتی تنها ۶ درصد گردش مالی در بخش سیب استان را به خود اختصاص می‌دهد، عنوان کرد: با وجود سهم ناچیز سیب صنعتی در گردش مالی سیب‌های تولیدی استان اما هر سال بخش زیادی از اخبار و توجهات معطوف به این بخش شده و سایر ظرفیت‌های بازار سیب از جمله سیب‌های صادراتی، صنعت سورت و بسته بندی و صنایع تبدیلی استان به حاشیه می‌رود که این امر باید اصلاح شود.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی انباشت سیب در جاده‌های استان، پرداخت و توجه زیاد مسئولان استانی، کشوری و رسانه‌ها به این بخش موجب غفلت از توجه به سایر بخش‌ها از جمله سیب‌های درجه یک و دو استان شده است، افزود: وجود دلالان و جولان واسطه‌ها در این بخش به خصوص از سوی برخی کارخانجات صنایع تبدیلی هر سال ظرفیت بی نظیر استان در بخش سیب را به حاشیه می‌کشاند که امسال تلاش شد برنامه‌ریزی برای ساماندهی در این حوزه صرف شود.
وی با بیان اینکه از دو الی سه سال گذشته تلاش شد با ایجاد مراکز خرید بهداشتی از انباشت سیب که تأثیر منفی برا بخش کشاورزی استان را به دنبال داشت ایجاد شود، گفت: تغییر رویه در انباشت سیب در جاده‌ها نیازمند زمان و همکاری تمام دستگاه‌های اجرایی است هر چند با ایجاد این مراکز همچنان شاهد انباشت سیب در برخی محورهای استان هستیم اما این میزان نسبت به سال‌های گذشته کاهش یافته، امیدواریم با ادامه روند برنامه‌ریزی های صور گرفته از جمله ساماندهی مراکز خرید بهداشتی و خرید تضمینی سیب صنعتی از سوی دولت در سال‌های آینده این مشکل نیز برطرف شود.
۸۲ مرکز خرید سیب صنعتی در آذربایجان غربی دایر شد
کرامتی با تاکید بر اینکه انباشت سیب در کنار جاده‌های استان ممنوع است و با متخلفان برخورد می‌شود، اظهار کرد: از پارسال مراکزی مجوز دریافت کردند تا در زمینه جمع آوری بهداشتی سیب زیر درختی اقدام کنند که امسال ۸۲ مرکز خرید، کار خرید را بر عهده خواهند داشت که شامل ۴۰ مرکز متعلق به سازمان تعاون روستایی، ۳۰ مرکز بخش خصوصی دارای مجوز از سازمان جهاد کشاورزی و ۱۲ سردخانه ذخیره سازی میوه است.
کرامتی با توجه به اینکه حریم جاده‌ها با انباشت سیب‌های صنعتی اشغال و منجر به ایجاد مشکلات بهداشتی و بد منظر شدن حریم جاده‌ها می‌شود، لازم است دستگاه‌های مربوطه نسبت به پاکسازی جاده‌ها و رفع این موضوع با جدیت بیشتر از سال‌های گذشته مساعدت و همکاری لازم را انجام دهند.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی بیان کرد: می‌توان محصول سیب زیر درختی صنعتی در مراکز بهداشتی و مجوز دار را به نحو بهینه و بهداشتی برای مدت زمان بیشتری نگهداری کرد چرا که نگهداری مواد اولیه در شرایط استاندارد موجب تولید محصول با کیفیت می‌شود.
کرامتی با بیان اینکه علاوه بر ساماندهی بازار سیب صنعتی باید چاره اندیشی اساسی برای صادرات سیب‌های درجه یک و دو استان نیز صورت گیرد، اضافه کرد: باید مسئولان ذیربط تمهیدات و راهکارهای اساسی در زمینه تسهیل و توسعه روند صادرات محصولات کشاورزی مخصوصاً سیب درختی را اتخاذ کنند.
وی، پایین بودن قیمت فروش محصول نسبت به هزینه‌های تولید آن، نامشخص بودن وضعیت صادرات و پایین بودن توان مالی باغداران و همچنین ریزش‌های قبل از برداشت محصول را از بزرگترین مشکلات باغداران آذربایجان غربی که با آن مواجه هستند، برشمرد.
پایین بودن قیمت فروش محصول نسبت به هزینه‌های تولید آن، نامشخص بودن وضعیت صادرات و پایین بودن توان مالی باغداران و همچنین ریزش‌های قبل از برداشت محصول بزرگترین مشکلات باغداران آذربایجان غربی است رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی در خصوص علت ایجاد صف‌های طولانی در جلوی مراکز خرید و کارخانجات صنایع تبدیلی نیز افزود: در سال‌های گذشته خرید سیب زیر درختی درجه سه با قیمت بسیار پایین توسط کارخانجات مهمترین مشکل باغداران آذربایجان غربی بود که امسال دولت در راستای حمایت و تکریم زحمات کشاورزان و همچنین جلوگیری از کاهش واسطه‌ها در عرضه خرید و فروش محصولات کشاورزی با خرید تضمینی برای رفع این مشکل اقدام کرده است.
کرامتی با تاکید بر اینکه کشاورزان نگران فروش محصولات خود نباشد، گفت: طبق هماهنگی صورت گرفته، بخشی از تولید سیب زیر درختی آذربایجان‌غربی به تعدادی از کارخانه‌های کنسانتره فعال در خارج از استان انتقال خواهند یافت و بخشی دیگر نیز به خارج از کشور صادرات می‌شوند.
کرامتی با درخواست از باغداران برای عدم تشکیل صف و تجمع در جلوی درب کارخانجات و مراکز خرید سیب صنعتی استان و تحویل محصول به صورت تدریجی، افزود: مدت اجرای این طرح یک ماه است که در صورت افزایش تقاضا و مراجعه باغداران به مراکز خرید تضمینی سیب صنعتی این زمان تمدید خواهد شد و دولت متعهد به خرید این محصول تا آخرین موجودی است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی با تاکید بر فعالیت و نظارت مستمر بر مراکز خرید سیب صنعتی در استان گفت: محصول خریداری شده باید با رعایت نحوه انبارداری و نگهداری محصول مراقبت شود چرا که این محصول قابلیت فاسد پذیری بالایی دارد.
کارخانجات صنایع تبدیلی همکاری لازم برای خرید سیب صنعتی را ندارند
کرامتی با بیان اینکه از اوایل مهرماه کار خرید تضمینی سیب صنعتی در استان آغاز شده است، گفت: به دلیل محدودیت مراکز خرید سیب صنعتی شاهد صف‌های طولانی در جلوی درب کارخانجات و مراکز خرید سیب صنعتی هستیم.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی خاطرنشان کرد: تعجیل کشاورزان برای تحویل محصول، علت این موضوع بوده است در حالی که ظرفیت خرید کارخانه‌ها روزانه به طور میانگین ۵۰۰ تن است.
وی با اشاره به محدود بودن ظرفیت خرید مراکز خرید سیب صنعتی در استان گفت: متأسفانه کارخانجات استان نیز امسال با وجود ورود دولت برای خرید سیب صنعتی با قیمت مناسب همکاری لازم را ندارند این امر موجب ایجاد صف‌های طولانی در جلوی درب کارخانجات و مراکز خرید شده که برای ساماندهی این موضوع رایزنی و بازاریابی‌های خوبی برای خروج سیب صنعتی از استان انجام شده و استان‌های زیادی از جمله یزد از این موضوع استقبال کرده‌اند.
کرامتی با بیان اینکه ۲۳ واحد فعال فرآوری آبمیوه و ۱۲ واحد کنسانتره میوه با حداقل ظرفیت جذب ۴۸۰ هزار تن میوه در استان وجود دارد، اضافه کرد: در این مراکز می‌توان محصول سیب زیر درختی را به نحو بهینه و بهداشتی برای مدت زمان بیشتری نگهداری کرد و کارخانه‌ها اگر خواهان تولید محصولات باکیفیت هستند باید مواد اولیه مناسب و بهینه مورد نیاز خود را از این مراکز خریداری کنند.
اظهارات کرامتی در حالی مطرح می‌شود که باغداران استان به خصوص شهرستان ارومیه از اعلام دیر زمان خرید سیب صنعتی توسط دولت، نبود ناوگان مناسب حمل و نقل، برنامه ریزی نامناسب برای خرید سیب صنعتی از سوی کارخانجات گلایه مند هستند.
زمان خرید سیب صنعتی توسط دولت خیلی دیر انجام شد
احمد آقایی یکی از باغداران سیب استان که چند روزی است محصولش در صف خرید از سوی کارخانه صنایع تبدلی معطل مانده در گفتگو با گفت: هر سال در زمینه فروش سیب به خصوص سیب‌های صنعتی با مشکلات زیادی مواجه هستیم امسال هر چند مشکلات پابرجاست اما خرید تضمینی از سوی دولت التیام ضرر و زیان‌های باغداران شده است.
وی با بیان اینکه متأسفانه زمان خرید سیب تضمینی دو هفته دیرتر اعلام شد که این امر موجب بی برنامه ریزی در بخش خرید شد، گفت: الان نزدیک چهار روز است منتظر تحویل محصول خود هستم که طولانی شدن روند تحویل موجب کاهش کیفیت بیش از پیش سیب‌ها شده است.
علیزاده دیگر باغدار ارومیه‌ای نیز از روند کند خرید سیب تضمینی و نبود برنامه ریزی مناسب گلایه مند است و گفت: متأسفانه لیست کارخانجاتی که اقدام به خرید می‌کنند اعلام نشده و این موضوع سبب شده باغدارانی که مستقیم محصول خود را به کارخانجات می‌برند با مشکل مواجه شوند، بعد از مراجعه به برخی کارخانجات اعلام می‌کنند قصد خرید نداریم.
وی با اشاره به اینکه صاحبان کارخانه با تعلل در خرید سیب صنعتی سعی دارند قیمت را در بازار پایین نگه دارند جون سیب صنعتی زودتر فاسد می‌شود افزود: این اقدام باغدار را مجبور می‌کند با قیمت پایین محصول خود را به فروش برساند.
علیزاده عنوان کرد: کارخانه‌ها به ما اعلام کردند که خط تولید آنان با مشکل فنی رو به رو شده و فعلاً قادر به خرید نیستند ولی همه ما می‌دانیم که تمامی این‌ها بهانه برای خرید در قیمت پایین است، اگر لیست کارخانجات و زمان خرید تضمینی در زمان به موقع تری اعلام می‌شد این مشکل به وجود نمی‌آمد.
زیرساخت‌های کشاورزی فراهم نشود مشکل سیب حل نمی‌شود
رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازگانی ارومیه در خصوص علل تداوم مشکل سیب صنعتی استان اظهار کرد: سالهاست در زمینه برداشت، فروش و ساماندهی سیب صنعتی استان با مشکلات اساسی مواجه هستیم و تا زمانی که زیرساخت‌های لازم در این بخش فراهم نشود مشکل سیب استان حل نمی‌شود.
بهنام تاج الدینی با بیان اینکه نحوه برداشت، سورت و بسته بندی سیب در استان با دنیا خیلی فرق می‌کند، افزود: زمان برداشت سیب استان بسیار محدود و ضایعات آن خیلی زیاد است، برای ساماندهی مشکل سیب باید صنعت سورت، بسته بندی و نحوه برداشت این محصول را با استانداردهای دنیا تطبیق دهیم.
زمان برداشت سیب استان بسیار محدود و ضایعات آن خیلی زیاد است، برای ساماندهی مشکل سیب باید صنعت سورت، بسته بندی و نحوه برداشت این محصول را با استانداردهای دنیا تطبیق دهیم وی با اشاره به خرید تضمینی سیب صنعتی استان توسط دولت پس از سال‌های متمادی عنوان کرد: در کل دنیا دولت‌ها هزینه‌های زیادی در بخش کشاورزی انجام می‌دهند چرا که بازار پس از تولید مهمترین بخش این حوزه است باید برنامه ریزی در این زمینه صورت گیرد، امسال خرید تضمینی سیب صنعتی توسط جلوی ضرر باغداران را بگیرد و دست دلالان تا حدودی کوتاه شد.
رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی ارومیه با اشاره به بالا بودن ضایعات سیب در استان گفت: متأسفانه ضایعات سیب در استان بسیار بالاست و امسال نیز شرایط آب و هوایی موجب افزایش زیاد در این بخش شد، با توجه به محدودیت خرید و فراهم نبود زیرساخت‌ها و نیز ظرفیت محدود مراکز خرید و کارخانجات شاهد بی نظمی و ایجاد صف در خرید تضمینی بودیم که امیدوارم از سال‌های آینده این مشکلات نیز برطرف شود.
در خصوص صادرات سیب استان نیز اعلام کرد: با توجه به اینکه آذربایجان‌غربی دارای با کیفیت‌ترین محصول سیب در کشور است اما سالانه برای صادرات این محصول دچار مشکل بوده و عمده مشکلات در خصوص صادرات این محصول نبود بسته‌بندی مناسب و سورتینگ این محصول است.
وی ادامه داد: از عمده مشکلات دیگر صادرات سیب در استان افزایش قیمت سرسام‌آور کرایه حمل و نقل است و تاجر هزینه گزافی برای حمل و نقل کامیون‌های یخچال‌دار پرداخت می‌کند که با توجه به قیمت سیب، صادرکننده رغبتی چندانی برای صادرات نداشته و با مشکل مواجه می‌شود.
از دیر اعلام شدن زمان خرید تضمینی سیب صنعتی، ظرفیت محدود مراکز خرید و کارخانجات و نیز کمبود ناوگان حمل و نقل بگذریم مشکل دیگری که وجود ندارد آمار اعلامی میزان تولید از سوی جهاد کشاورزی استان است.
جهاد کشاورزی آذربایجان غربی آمار اعلامی تولید سیب را مورد بررسی قرار دهد
استاندار آذربایجان‌غربی ضمن انتقاد از سازمان جهاد کشاورزی استان، معتقد: آمار اعلامی تولید سیب از سمت این سازمان باید به دقت مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد تا بتوان متناسب با آمار واقعی برای آینده سیب استان تصمیم‌گیری کرد.
نباید کارخانجات در تعیین قیمت خرید سیب دخالت کنند، اجازه نمی‌دهیم حقوقی از کشاورزان ضایع شود، در همین راستا محدودیت‌هایی برای کارخانه‌داران اعمال خواهد شد تا هیچ قانون‌شکنی صورت نگیرد محمدمهدی شهریاری در آخرین جلسه ساماندهی سیب صنعتی استان ضمن انتقاد از دخالت برخی از کارخانجات در تعیین قیمت سیب، گفت: به هیچ فرد، دستگاه و کارخانه‌ای اجازه ضایع کردن حق کشاورزان را نخواهیم داد.
وی با گلایه از برخی از کارخانه‌داران در ارتباط با انباشت سیب‌های استان در کنار جاده‌ها، اظهار کرد: متأسفانه برخی از افراد نسبت به ایجاد ایستگاه‌های خرید سیب در کنار جاده‌ها اقدام کرده و در چرخه خرید و فروش این محصول اختلال ایجاد می‌کنند.
استاندار آذربایجان غربی ضمن تأکید بر جلوگیری از چنین اقداماتی در سال جاری توسط دستگاه‌های مربوطه، بیان کرد: نباید کارخانجات در تعیین قیمت خرید سیب دخالت کنند، اجازه نمی‌دهیم حقوقی از کشاورزان ضایع شود، در همین راستا محدودیت‌هایی برای کارخانه‌داران اعمال خواهد شد تا هیچ قانون‌شکنی صورت نگیرد.
وی تعامل باغداران و کارخانه‌داران را عاملی بر ادامه روند مطلوب تولید سیب در استان دانست و یادآور شد: این تعامل باید دوطرفه باشد تا از مشکلات آتی همانند کاهش سطح باغات و تعطیلی کارخانجات جلوگیری شود.
سالهاست که انباشت سیب در کنار جاده‌های آذربایجان غربی چهره نازیبایی به معابر استانی داده و فشار مضاعفی را به سیستم مدیریت اقتصادی در آذربایجان‌غربی ایجاد کرده است.
سیب صنعتی به عنوان یک ثروت اقتصادی و اجتماعی به شمار می‌رود و ضرورت دارد دستگاه‌های اجرایی مرتبط در این زمینه همکاری‌های لازم را داشته باشند.
هرچند استان قطی سیب کشور به شمار می‌رود اما ضعف مدیریت و برنامه ریزی طعم شیرین سیب و اقتصاد کشاورزی آذربایجان غربی را هر سال به کام مردم و باغداران تلخ می‌کند.
امید می‌روی با روی کار آمدن دولت سیزدهم این بخش به صورت اساسی ساماندهی شود تا سال آینده شاهد هدررفت سرمایه‌های ملی نباشیم.
