علی رغم چند سال خودکفایی و بی نیازی از واردات گندم، اما وقوع خشکسالی شدید و گرانی نهاده های تولید طی ۲ سال اخیر مجدد پای گندم های خارجی را به کشور بازکرد چرا که با حذف ارز ترجیحی و افزایش چندبرابری قیمت نهاده ها، بسیاری از کشاورزان توان خرید کود، بذر و سموم را نداشتند و این امر عملکرد در واحد سطح را تحت تاثیر قرار داد.
این درحالی است که بسیاری از دست اندرکاران بخش کشاورزی براین باورند که با مساعد بودن شرایط تولید و قیمت منطقی نهاده ها، از ۲ میلیون هکتار اراضی آبی می‌توان ۱۰ میلیون میلیون تن گندم تولید کرد که با این وجود دیگر نیازی به تامین گندم از آن سوی مرزها و خروج ارز از کشور نیست.
کمااینکه امسال دولت با اقدامات حمایتی در زمینه تامین کود و نهاده مورد نیاز کشاورز را به کشت ترغیب کرده است که با این وجود دیگر نگرانی در خصوص کمبود و کاهش تولید از حیث عدم تغذیه مناسب نداریم.
این پایان ماجرا نیست چرا که با اجرای حذف ارز ترجیحی و واقعی شدن قیمت ارز دیگر واردات گندم صرفه اقتصادی ندارد و با این وجود نیاز است در زمینه زیرساخت ها سرمایه گذاری بیشتری صورت گیرد تا گندم مورد نیاز از تولید داخل تامین شود.
واردات ۸ میلیون تن گندم
حسن عباسی معروفان سرپرست دفتر خدمات بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی گفت: سالانه ۱۲ میلیون تن گندم مورد نیاز صنف و صنعت است که ۴.۵ میلیون تن آن توسط بازرگانی دولتی خریداری و در سیلوها ذخیره شده است.
وی افزود: ۸ میلیون تن کسری نیاز کشور از طریق واردات تامین می شود که تاکنون بیش از ۴ میلیون تن گندم وارد و مابقی تا پایان سال وارد می شود.
عباسی معروفان ادامه داد: با توجه به تدارک ارز ترجیحی برای واردات گندم، مردم نگرانی در خصوص تامین گندم مورد نیاز نداشته باشند.
به گفته این مقام مسئول، هم اکنون نانوایی و سیلوها مملو از گندم است و امنیت غذایی در بخش آرد، گندم و نان مهیاست.
وی درباره تاثیر افزایش قیمت خرید تضمینی بر تولید گفت: با توجه به افزایش ۵۰ درصدی قیمت خرید تضمینی از ۵ هزار به ۷ هزار و ۵۰۰ تومان، کشاورزان حداکثر کشت را داشتند که در صورت بارش های مناسب و پراکنش بارش نیازی به واردات نداریم.
مصرف سالیانه ۱۱ میلیون و ۵۰۰ هزار تن گندم در کشور
علیقلی ایمانی نایب رئیس بنیاد ملی گندمکاران کشور گفت: بنابر آمار ۵ میلیون تن گندم خریداری و در انبارها ذخیره شده است.
وی افزود: با احتساب ذخایر استراتژیک سالیانه ۱۱ تا ۱۱ میلیون و ۵۰۰ هزار تن گندم نیاز کشور است که بنابر اعلام بازرگانی دولتی ۹ میلیون تن ثبت سفارش شده که ۴ میلیون تن آن وارد شده است و همواره کشتی های زیادی برای تخلیه گندم و سایر کالاها پهلو گرفتند.
این مقام مسئول گفت: با تمهیدات وزارت کشاورزی، کشاورزان می توانند از کودهای پایه استفاده کنند تا تولید بر اثر عدم تغذیه صحیح دچار چالش کمبود نشود.
به گفته وی، با توجه به بارش های مناسب و پراکنش بارش، وضعیت سبز در اکثر مزارع مناسب است که امیدواریم با استمرار بارندگی مجدد، تولید گندم به ۱۳ تا ۱۳ میلیون و ۵۰۰ هزار تن برسد.
نایب رئیس بنیاد ملی گندمکاران ادامه داد: سالیانه ۶ میلیون هکتار گندم کشت می شود که ۴ میلیون هکتار آن دیم و ۲ میلیون هکتار آبی است که با تدابیر وزارت جهاد مبنی بر توزیع کودهای پایه به طور نسیه در بین کشاورزان، تکاپوی خوبی در بین گندمکاران برای کشت صورت گرفته است.
به گفته وی، قیمت گندم در بازار جهانی نسبت به شهریور با افزایش ۱۰۰ دلاری در هر تن به ۳۳۰ تا ۳۴۰ دلار رسیده است که واردات آن با ارز ترجیحی رقمی نمی شود، اما واردات با ارز نیما در مبادی فروش حدود ۹ هزار تومان است که با احتساب هزینه های حمل، بیمه، تخلیه در بنادر و بارگیری برای حمل داخل کشور بیش از ۱۰ هزار تومان برای دولت تمام می شود.
ایمانی ادامه داد: اگر در زیرساخت های تولید بیشتر سرمایه گذاری کنیم، نیازی به خروج این میزان ارز از کشور نیست، ضمن آنکه سرمازدگی و خشکسالی و کرونا منجر به افزایش قیمت گندم شده است.
وی قیمت خرید تضمینی را یکی از فاکتورهای خودکفایی اعلام کرد و گفت: بستر لازم برای فاکتورهای متعدد دیگر که کشاورزی را اقتصادی و انگیزه لازم را به کشاورزان می دهد، باید فراهم شود تا به خودکفایی برسیم.
ایمانی گفت: با وجود آنکه ۲ میلیون هکتار اراضی آبی است، تامین نهاده کشاورزی و آموزش لازم به بهره برداران موجب شده تا ۱۰ میلیون تن گندم برداشت شود.
این مقام مسئول ادامه داد: با توجه به خسارت کشاورزان از حیث بیماری، سرما و خشکسالی کشاورزان نقدینگی لازم را ندارند که بدین منظور ورود دولت در توزیع نهاده بر تولید اثر گذار خواهد بود چرا که گیاه نیاز به غذا دارد که بخشی از آن از طریق کودهای شیمیایی تامین شود که با استمرار حمایت های دولت، نیازی به واردات نداریم.
وی گفت: با حذف ارز ترجیحی، شورای قیمت گذاری آن را در نرخ گذاری سال آینده لحاظ می کند، اما واردات گندم امسال در زمانیکه گندم در بازار جهانی ارزان بود، ثبت سفارش شده است.
قیمت گندم خارجی با نرخ واقعی ارز بالاتر از تولید داخل است
عطااله هاشمی رئیس بنیاد ملی گندمکاران گفت: آمارهای میزان گندم وارداتی واقعی نیست چرا که با احتساب تولید داخل، حداکثر نیاز کشور ۵.۵ میلیون تن است.
وی افزود: مسئولان میزان گندم وارداتی را با احتساب ذخایر استراتژیک ۷ تا ۸ میلیون اعلام کردند، درحالیکه مشکل اینجاست که همه ساله ذخایر استژاتژیک پس از چرخه مصرف جایگزین می شود و رقم آن ثابت است و یکبار ۲ تا ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تن گندم وارد شده و دیگر نیازی نیست که هر سال خریداری شود.
هاشمی ادامه داد: در آحاد جامعه این تصور ایجاد شده که هر سال ۲ تا ۲.۵ میلیون تن گندم به عنوان ذخایر استراتژیک باید تامین شود، اما به سبب آنکه هر سال ذخایر مصرف و جایگزین می شود، لذا باید از میزان گندم وارداتی کسر شود.
رئیس بنیاد ملی گندمکاران گفت: امسال بواسطه خشکسالی تولید دچار نقصان شد که با توجه به شرایط سبزینگی انتظار می رود که وضعیت بارش و پراکنش مناسب باشد تا بتوانیم سال خوبی را پشت سر بگذرانیم.
وی درباره مقایسه قیمت داخلی گندم با نرخ جهانی گفت: گرچه مسئولان اذعان می کنند که نرخ گندم وارداتی مناسب تر است، اما این موضوع واقعیت ندارد چرا که بدلیل واردات گندم با ارز ترجیحی، قیمت واقعی باید لحاظ شود که از منظر علم اقتصاد قابل قبول است، در غیراین صورت واردات با ارز ۴۲۰۰ تومانی بسیار ارزانتر از قیمت داخل است.
رئیس بنیاد ملی گندمکاران گفت: با احتساب نرخ گندم با قیمت واقعی ارز، قیمت ۳۰ تا ۳۵ درصد بالاتر از گندم داخلی است که با استمرار واردات گندم در سال جدید دچار مشکل می شویم.
با توجه به آنکه گندم قوت غالب سبد مصرفی خانوارهاست، از این رو کشورهای مختلف از جمله ایران در تولید برای تحقق خودکفایی تلاش می کنند، اما متاسفانه عوامل متعدد از جمله خشکسالی، افزایش قیمت نهاده‌های کشاورزی، کرونا و بسیاری از عوامل مانع دستیابی به این امر مهم می شود که انتظار می رود با استمرار سیاست های حمایتی بار دیگر از واردات بی نیاز شویم.
