ساداتی نژاد وزیر جهاد کشاوزی در برنامه نگاه یک به سوالات زیر در حوزه کشاورزی و امنیت غذایی پاسخ داد.
در آستانه دهه مبارک فجر بفرمایید دستاورد حوزه کشاورزی در دولت سیزدهم چه بوده است؟
ساداتی نژاد: در مدت ۵ ماهی که از شروع دولت سیزدهم می گذرد تمام تلاش ما این بوده که دغدغه سفره مردم کاهش پیدا کند. شاخص ترین اقدام در این مدت ایجاد فرماندهی واحد در حوزه زنجیره غذا بوده است.
۶ بهمن یکی از بدترین روزهای تاریخی برای کشاورزی ایران است، در سال ۴۲ انقلاب سفید در کشور ایجاد شد و تعدادی از بندهای آن در حوزه کشاورزی است، یکی از آنها اصلاحات ارضی است که باعث خرد شدن اراضی کشاورزی شد. یکی از آنها هم جدا شدن بازار و تجارت از کشاورزی بود و این امر سبب شد کشاورزی به عنوان یک حوزه اقتصادی دیده نشود.
در سال ۹۲ قانونی در مجلس تصویب شد که حوزه تجارت و کشاورزی یکپارچه شود اما دولت ها اجرا نمی کردند که در ابتدای دولت سیزدهم با دستور رئیس جمهور این اتفاق افتاد و به طور کامل زنجیره حوزه غذا به دست وزارت جهاد کشاورزی سپرده شد. ۶۲۸ نفر بازرس از وزارت صمت به وزارت جهاد منتقل شدند.
این مدیریت یکپارچه باعث شده در ماه های اولیه کار دولت بتوانیم اقدامات مناسبی در تامین مرغ و تخم مرغ انجام دهیم. قانون انتزاع به طور کامل اجرا شده و نتیجه آن هم این بوده که تسلط کاملی بر بازار به وجود آمده است.
سیل اخیر در جنوب کشور چه میزان خسارت به حوزه کشاورزی وارد کرد و چه میزان از این خسارت به زنجیره غذایی کشور بوده است؟ برای جبران این خسارت ها چه اقداماتی صورت گرفته است؟
ساداتی نژاد: بخش زیادی از کشور ما دارای اقلیم کویری و خشک است و بحث آب اهمیت بالایی دارد. وجود سیلاب نشان می دهد ما در بخش آبخیزداری دچار چالش هستیم و نمی توانیم آب را حفظ کنیم.
برآورد خسارت سیل اخیر انجام گرفته و طبق مصوبه دولت بیش از ۳ هزار میلیارد تومان به جبران خسارت اختصاص یافته است، اقداماتی برای کشاورزان انجام شده و در بحث استمهال وام ها حمایت هایی صورت گرفته است.
سال گذشته خشکسالی بود، برای گندم وارداتی شرایط سختی داشتیم و دامداران هم برای تامین علوفه شرایط سختی داشتند، این باران رحمت الهی نوید می دهد سال آینده فضای مطلوبی در حوزه تامین علوفه داشته باشیم و میزان برداشت گندم هم افزایش یابد اما ما باید در حوزه آبخیزداری سرمایه گذاری بیشتری کنیم.
در بودجه ۱۴۰۱ جدا از اعتباراتی که برای حوزه آبخیزداری دیده شده و دستور سال های گذشته مقام معظم رهبری برای استفاده از منابع صندوق توسعه ملی در این بخش، دو اقدام انجام گرفته است یکی اینکه سازمان جنگل ها با نام جدید سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری دارای ردیف اختصاصی بودجه شده است و دوم اینکه سال آینده ردیفی داریم در خصوص مولدسازی املاک وزارت جهاد که در قانون حدود ۲۰ هزار میلیارد تومان در این زمینه اعتبار دیده شده است.
چقدر از محصولات کشاورزی بیمه شده بودند و شرکت های بیمه توان پرداخت این خسارت را دارند؟
ساداتی نژاد: در حوزه بیمه محصولات کشاورزی باید کار زیادی انجام بگیرد. حوزه کشاورزی پر ریسک است و بیمه های تجاری معمولا به این بخش ورود پیدا نمی کنند.
ما در کشور دارای صندوق بیمه محصولات کشاورزی هستیم اما متاسفانه پوشش آن بالا نیست و در این سیلاب بسیاری از کشاورزان بیمه نبودند که تلاش ما این است که از محل اعتباراتی که دولت گذاشته این خسارات جبران شود.
یکی از محورهای مهم ما که موجب می شود سطح بیمه هم افزایش پیدا کند کشاورزی قراردادی است. یعنی از ابتدا با کشاورز قرارداد ببندیم، نهاده ها و سموم را در اختیار او قرار می دهیم، بیمه می شود و آموزش هم می بیند نهایتا بعد از اینکه محصول را برداشت کرد با او تسویه خواهد شد.
شرکت بازرگانی دولتی ماموریت دارد در گندم کشت قراردادی انجام دهد و اکنون بالای ۲۵۰ هزار هکتار گندم زار کشور، کشاورزی قراردادی هستند و تا سال آینده به ۲ میلیون هکتار خواهد رسید.
برای سال آینده برنامه داریم تا برنج را کشاورزی قراردادی کنیم. در این روش بیمه در حوزه کشاورزی فراگیر خواهد شد.
در حوزه آبخیزداری چه اقداماتی باید انجام گیرد؟
ساداتی نژاد: یکی از زمینه های توسعه آبخیزداری، استفاده از ظرفیت بخش خصوصی و یکی هم بخش تامین مالی است که مقرر شده در استان هایی که اموال مازاد جهاد کشاورزی وجود دارد می توان از آن در حوزه آبخیزداری استفاده کرد.
در آبخیزداری پوشش گیاهی اهمیت زیادی دارد . در حوزه کاشت نهال طرحی در وزارت خانه در حال کار است تا کاشت یک میلیارد درخت مد نظر قرار گیرد که با مشارکت مردم این امر امکان پذیر می شود. هر چه در آبخیزداری هزینه کنیم یعنی هزینه های بعدی را کاهش داده ایم تلاشمان را برای اخذ اعتبار در بودجه ۱۴۰۱ با وجود محدودیت هایی که وجود دارد کرده ایم. اگر محدوده هایی را به مردم واگذار کنیم برای حفظ و نگهداری آن تلاش می کنند و این را باید توسعه دهیم.
برای ایجاد مدیریت یکپارچه آب و خاک و رفع بخشی نگری در این حوزه چه اقدامی انجام داده اید؟
ساداتی نژاد: مدیریت آب و خاک باید یکپارچه باشد کاری که در دولت سیزدهم انجام شده این است که سازمان محیط زیست، وزارت نیرو، وزارت جهاد کشاورزی و وزارت صمت کنار هم قرار بگیرند و تلاش شده در حوزه آب و خاک کار مشترک انجام شود.
سازمان محیط زیست درخواست داده سازمان منابع طبیعی به این سازمان ملحق شود آیا این کار در این شرایط درست است؟
ساداتی نژاد: این تنها یک درخواست بوده و ایرادی ندارد . برداشت من این است به دلیل اینکه نوع ماموریت های محیط زیست که بیشتر نظارتی است با نوع ماموریت منابع طبیعی و آبخیزداری که عملی است، متفاوت هستند این کار دست نیست و قرار گرفتن منابع طبیعی و آبخیزداری در کنار بخش کشاورزی هوشمندانه است البته در این حوزه نیاز به جای کار بیشتری داریم.
اتمام حدنگاری و سند دار شدن اراضی کشاورزی تا پایان کار دولت سیزدهم امکان پذیر است؟
ساداتی نژاد: بحث سند و مالکیت مهم است. در کل ۴ درصد اراضی کشاورزی سند دارد. اگر روند تغییر کاربری کشاورزی را متوقف نکنیم در آینده در حوزه غذا به مشکل بر می خوریم. وقتی ابعاد زمین کشاورزی خرد شود، اراضی تبدیل به ویلا و باغچه می شود. با روش‌هایی که در دنیا هم وجود دارد باید این زمین ها را به هم بچسبانیم تا کشاورزی تجاری داشته باشیم، این امر همکاری قوه مجریه و قضاییه را می طلبد.
تلاش می کنیم تمامی زمین های کشاورزی را در دولت سیزدهم سند دار کنیم. بین زمین های کشاورزی و منابع طبیعی باید رفع تداخل شود. هر هفته قرارگاه صدور اسناد اراضی کشاورزی را برگزار می کنیم تا در این زمینه دغدغه کشاورزان برطرف شود.
صدور اسناد زمین های کشاورزی هم باعث حفظ کاربری می شود، هم مالکیت را رسمی می کند و هم باعث افزایش سرمایه گذاری در حوزه کشاورزی می شود.
یکی از برنامه های شما دیپلماسی غذایی بود. حواشی در خصوص صادرات محصولات کشاورزی ایجاد شد بفرمایید به چه دلیل این محصولات برگشت خورد؟
ساداتی نژاد: خیلی اخبار در این حوزه واقعیت نداشت. حوزه سلامت غذا مهم است به همین منظور ستاد سلامت غذا راه اندازی کردیم و در آینده به جایی می رسیم که هر محصولی که در بازار است یک QRکدی داشته باشد که شناسنامه ای برای سلامت محصول است و نشان دهد این محصول با چه آفت کشی و در کجا تولید شده است.
اما واقعیت برگشت محصول از روسیه؛ هر آفت کشی در هر کشوری می خواهد استفاده شود باید در سازمان حفظ نباتات ثبت شود. در مورد فلفل دلمه گزارش روسیه این بود که ۴ آفت کش در این محصولات استفاده شده که در کشور روسیه ثبت نشده است اما این آفت کش ها در کشور ما ثبت شده بود همچنین در اتحادیه اروپا هم این آفت کش ها ثبت شده است.
این مسائل در همه کشورها مرسوم است و وقتی ضوابط دو کشور با هم همخوانی ندارد محصول برگشت می خورد. این که گفته شود محصولات ما آلوده است جفا در حق کشاورز است. این اطمینان را به مردم می دهم که دغدغه ای در حوزه سلامت غذا نداشته باشند.
فلفل دلمه ما به دلیل آفتاب بالای کشور دارای ویتامین سی بالایی است و برخی اوقات بحث های رقابتی سایر کشورهای رقیب هم مطرح می شود. ما به سمت شناسنامه دار شدن محصولات می رویم که مشخص شود در هر محصولی از چه آفت کش هاییاستفاده شده است.
در حوزه تجارت با کشورهای همسایه چه اقداماتی در بخش کشاورزی انجام شده است؟
ساداتی نژاد: ما شروع کرده ایم تا با مذاکره با همسایگان مسایل در حوزه صادرات و واردات را بر طرف کنیم. نگاه ما در بخش کشاورزی، اقتصادی است و اعتقاد نداریم با ممنوعیت صادرات اقتصاد را تنظیم کنیم. می توانیم تولید برنج داشته باشیم و واردات هم داشته باشیم.
در حوزه کشاورزی به هیچ عنوان صادرات را ممنوع نکرده ایم. اجازه می دهیم دام زنده و گوشت صادر شود. مرکبات می تواند صادر شود و در عین حال در صورت نیاز وارد هم می کنیم. تلاش داریم سهم خود را در حوزه صادرات به کشورهای همسایه که ۲ درصد است افزایش دهیم.
برای تنظیم بازار شب عید و ماه مبارک رمضان چه تمهیداتی اندیشیده شده است؟
ساداتی نژاد: برای ایام عید و ماه مبارک رمضان از آبان ستادی تشکیل شده و برنامه ریزی شده است. برای تامین میوه، گوشت و مرغ ذخیره سازی شده است. هیچ زمانی به اندازه فعلی ذخائر کالاهای اساسی نداشتیم.
توزیع هوشمند در عید امسال خواهیم داشت و تا ۵۰ درصد میوه را توزیع هوشمند انجام می دهیم. آرامش کاملی در بازار وجود خواهد داشت.
به دلیل خشکسالی تولید برنج امسال کم شد، ۱۰۰ هزار تن برنج خارجی هم به بازار وارد می شود و از هفته آینده تاثیر آن را بر بازار خواهیم دید.
نرخ جدید خرید تضمینی گندم چه میزان است؟
ساداتی نژاد: نرخ خرید تضمینی برای گندم ۷ هزار و ۵۰۰ تومان تعیین شده که با کمک و مشورت خود کشاورزان تعیین شده است. امسال ۷.۷ میلیون تن واردات داشتیم. در سال آینده شرایط بهتری داریم و مشکلی در تولید گندم نخواهیم داشت تنها میزان کمی واردات برای ذخیره سازی انجام می گیرد.
