دکتر جواد محمدی در دومین سمپوزیوم بین‌المللی و چهارمین سمپوزیوم ملی کریسپر جمهوری اسلامی ایران با بیان اینکه در نقشه جامع علمی کشور ارزش ها و اهدافی در نظر گرفته شده که این اهداف در پژوهشگاه به عنوان سرلوحه برنامه‌ها قرار گرفته است، افزود: پاسخگویی به نیازهای کشور از افتخارات ما است، به گونه‌ای که در حال حاضر ۳۰ درصد از اعضای هیات علمی ما در ارتباط با صنعت و جامعه هستند و امیدواریم این میزان افزایش یابد.
وی با تاکید بر اینکه ۱.۸ میلیارد دلار سالانه صرفه‌جویی ارزی بیوتکنولوژی داریم که قبلا تولید این محصولات در اختیار آمریکا و کشورهای اروپایی قرار داشت، اظهار کرد: ایران در حوزه بیوتکنولوژی در آسیا رتبه سوم را داشته و صادرات به ۱۷ کشور دنیا را دارد، ضمن آنکه کشور در منطقه در این حوزه رتبه اول و ۱۲ در دنیا را کسب کرده است.
محمدی ادامه داد: علاوه بر آن سهم زیست فناوری از صادرات محصولات دانش بنیان ۶۰ درصد است و در حال حاضر ۸ کارخانه بزرگ در بیوتکنولوژی و بیش از ۶۰۰ شرکت در این حوزه تاسیس شده است.
رئیس پژوهشگاه ملی زیست فناوری، ایران را اولین کشور دارنده شتابدهنده در حوزه زیست فناوری دانست که هزار نفر در این شتابدهنده حضور دارند، خاطرنشان کرد: ایجاد زیر ساخت‌های لازم در این فناوری موجب شده که مهاجرت در این حوزه نرخ نزولی داشته باشند.
وی به معرفی پژوهشگاه زیست فناوری پرداخت و اضافه کرد: این پژوهشگاه پلی میان مهندسی ژنتیک و مهندسی زیست فناوری کشور و جامعه است که خدمات خود را به محققان این حوزه و نهادها و صنایع مرتبط ارائه می‌دهد و این اقدام آغاز شده است.
وی با اشاره به تاکیدات مقام معظم رهبری در زمینه تولید و اشتغال دانش‌بنیان در پیام نوروزیشان، گفت: در این حوزه سالانه شاهد حجم انبوهی از واردات بوده‌ایم و مطابق با آمارها، در سال ۹۹ تقریبا ۱۳۳ میلیون دلار صرف واردات نهاده‌های کشاورزی، علف‌کش‌ها و آفت کش‌ها و بذورات شده که بخش عمده‌ای از آن تراریخته است.
محمدی ادامه داد: از سوی دیگر بر کسی پوشیده نیست که کشورهایی مانند ایران در آینده به دلیل دوره‌های طولانی مدت خشکسالی با تهدید امنیت غذایی مواجه خواهند شد و در سال جاری تاثیر بحران‌های سیاسی همچون بروز جنگ اوکراین و روسیه بر افزایش قیمت مواد غذایی و بی ثباتی‌های اقتصادی در جهان نیز اهمیت موضوع توجه به بیوتکنولوژی را بیشتر روشن می‌کند.
رئیس پژوهشگاه ملی زیست فناوری افزود: علاوه بر این مصرف بالای آفت‌کش‌ها در کشاورزی افزون بر مشکلات زیست محیطی، موارد جدیدی از بیماری‌ها و سرطان را در پی داشته است؛ از این رو توجه به مساله امنیت غذایی به مفهوم برنامه‌ریزی به منظور دسترسی به غذای کافی در حال حاضر و آینده با توجه به نرخ افزایش جمعیت است.
محمدی از ارائه روش به‌روزتر از کریسپر در دنیا خبر داد و گفت: این روش ویرایش ژن که با نام “رترون” است، در زمان کمتر و با دقت بیشتر به طور همزمان ویرایش ژنوم را انجام می‌دهد، از این رو این فناوری به عنوان راه حلی منطقی برای تولید سریع‌تر گونه‌های گیاهی و دامی مطرح است و این پژوهش پرچمدار این عرصه به شمار می‌رود و آمادگی خود را برای همکاری با سایر مراکز تحقیقاتی برای توسعه این روش اعلام می‌کنیم.
محمدی با اشاره به تأکیدات مقام معظم رهبری در زمینه توسعه کشاورزی در کشور، خاطر نشان کرد: بخش کشاورزی ما متاسفانه جزو وابسته‌ترین بخش‌های کشور به واردات است و تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان این حوزه اندک است و لازم است که تعداد این شرکت‌ها افزایش یابد؛ چرا که منجر به امنیت غذایی خواهد شد.
به گفته وی، ایران در حوزه مهندسی ژنتیک از کشورهایی مانند آرژانتین و ترکیه بالاتر است، ولی کشوری مانند آرژانتین ۲۳.۶ میلیون هکتار سطح زیر کشت محصولات تراریخته دارد و حتی میلیاردها دلار این محصولات را به ایران و سایر کشورها می‌فروشد، ولی مشاهده می‌شود که پس از سه دهه از عمر زیست فناوری در کشور ما، تولیدات ایران در حوزه تراریخته صفر است.
محمدی اضافه کرد: محصولات تراریخته‌ای که در سایر کشورها تولید می‌شوند امکان نظارت و کنترل بر آنها نیست و واردات آنها می‌تواند آثار سویی داشته باشند، ولی اگر این محصولات در کشور تولید شود، کنترل و نظارت دقیقی بر روی آنها صورت خواهد گرفت و این امر می‌تواند روزنه جدیدی در امنیت غذایی کشور ایجاد کند.
رییس پژوهشگاه ملی زیست فناوری با اشاره به برخی از دستاوردهای محققان کشور در حوزه کشاورزی و تولید ارقام مقاوم به تنش‌های زیستی و غیر زیستی، یادآور شد: این محصولات تراریخته می‌توانند ما را از وابستگی به خارج برهانند، در حالی که در کشور در خصوص این فناوری افراط و تفریط شده و کشاورزان و محققان تکلیف خود را نمی‌دانند و در این میان تنها واردکنندگان منتفع شدند. می‌توان این سوءتفاهم‌ها و اختلافات را با برگزاری جلسات حل کرد.
محمدی، با تاکید بر اینکه کشورهای بزرگ صنعتی با توجه به خشکسالی‌ها و افزایش جمعیت برنامه‌ریزی‌هایی برای توسعه این روش‌ها تدوین کرده‌اند، ادامه داد: این کشورها از روش‌های سنتی تامین غذا فاصله می‌گیرند و از بیوتکنولوژی برای افزایش کمیت و کیفت محصولات کشاورزی بهره می‌برند.
وی با اشاره به کاربردهای این فناوری در حوزه‌های پزشکی و درمان بیماری‌ها، افزود: ایران از نظر زیر ساخت‌های تولید داروهای انسانی یکی از کشورهای پیشرو در غرب آسیا به شمار می‌رود، به گونه‌ای که ایران جزو ۱۰ کشور اول دنیا و در جایگاه اول منطقه در حوزه تولید داروهای بیوتکنولوژی است و در حال حاضر در کشور ۲۸ نوع داروی بیوتکنولوژی تولید می‌شود.
رئیس پژوهشگاه ملی زیست فناوری، تقویت حوزه بیوتکنولوژی را منجر به صرفه‌جویی ارزی و کاهش خروج نخبگان دانست و یادآور شد: امروزه در جهان فرآوره‌های بیولوژیک دارویی به دلیل جایگاهی که دارند، ارزش افزوده زیادی بر آن متصور است؛ به طوری که در سال ۲۰۱۳ ارزش بازار جهانی فرآورده‌های بیولوژیک مانند واکسن‌ها و فرآورده‌های مشتق از پلاسما و فرآوره‌های نوترکیب بیش از ۲۲۰ میلیارد دلار بوده و این میزان در سال ۲۰۱۲ به ۳۶۰ میلیارد دلار رسیده است و پیش‌بینی می‌شود در سال ۲۰۳۰ ارزش آن بالغ بر ۷۲۰ میلیارد دلار شود.
وی تاکید کرد: دولتمردان و سیاستگذاران حوزه صنعت بیوتکنولوژی دارویی باید با تسهیل فرآیندهای اخذ مجوز و صادرات فرآورده‌های بیولوژیکی، تامین مواد اولیه کارخانجات دارویی و ترغیب و حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان در تولید محصول جدید دارویی کمک کنند تا ایران در چند سال آینده قدرت رقابت با شرکت‌های بزرگ دارویی را داشته باشد و در بازارهای جهانی نیز حرفی برای گفتن داشته باشیم.
محمدی ادامه داد: باید با تسهیل برخی از موارد مانند زمان‌بر بودن فرآیند ثبت شرکت و بوروکراسی‌های اداری، تامین منابع مالی در صندوق‌های مالی و جلوگیری از واردات محصولات مشابه و قاچاق، حمایت همه جانبه از شرکت‌های دانش بنیان صورت گیرد.
