مدیریت پرورش گوساله شامل تغذیه مناسب و پیشگیری از بیماری‌های رایج در گوساله‌های تازه متولد شده تا سن از شیرگیری، نقش موثری بر اقتصادی شدن صنعت پرورش گاو شیری دارد.
اسهال و ذات‌الریه از مهم‌ترین عوامل کاهش رشد و همچنین مرگ‌ومیر گوساله‌ها در سن قبل از شیرگیری هستند و پرورش‌دهندگان به طور معمول برای پیشگیری و درمان این بیماری‌ها از داروهای آنتی‌بیوتیک استفاده می‌کنند. با توسعه کشاورزی ارگانیک و به منظور کاهش استفاده از مواد شیمیایی و آنتی‌بیوتیک‌ها در پیشگیری و درمان دام‌ها، تمایل به استفاده از ترکیبات گیاهی جایگزین، از جمله عصاره و اسانس‌های گیاهان دارویی افزایش یافته است. محققان در پژوهشی تاثیر ترکیب عصاره آبی برگ اکالیپتوس و گیاه آویشن بر عملکرد و فراسنجه‌های سلامت گوساله‌های شیرخوار نژاد هلشتاین را بررسی کردند.
در این پژوهش آمده است:« عصاره آبی برگ اکالیپتوس و گیاه آویشن با استفاده از دستگاه کلونجر و به روش تقطیر در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی استان همدان تهیه شد. در این آزمایش، از ۳۲ راس گوساله (۱۶ راس ماده و ۱۶ راس نر) شیرخوار نژاد هلشتاین با میانگین وزنی ۳±۴۰.۴ در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تیمار و هشت تکرار به مدت ۷۰ روز انجام شد. تیمارها شامل ۱- گروه شاهد (بدون افزودنی)، ۲- گروه دریافت‌کننده ۱۰ میلی‌لیتر عصاره (۵۰ درصد آویشن+ ۵۰ درصد اکالیپتوس)، ۳- گروه دریافت‌کننده ۱۵ میلی‌لیتر عصاره، ۴- گروه دریافت‌کننده ۲۰ میلی‌لیتر عصاره بودند.
نویسندگان این مقاله می‌گویند:«پس از دریافت آغوز در بدو تولد به میزان ۱۰ درصد وزن بدن، گوساله‌ها عصاره را همراه با شیر نوبت صبح به صورت روزانه تا پایان دوره آزمایش دریافت کردند. ساعات شیردهی، دو وعده در روز، هفت صبح و هفت عصر بود.»
در ابتدای آزمایش، میزان شیر مصرفی روزانه جهت عادت‌دهی به میزان دو کیلوگرم در هر وعده بود که با گذشت زمان این میزان افزایش یافت. به منظور سنجش تغییرات وزن بدن، اندازه دور سینه و قد گوساله‌ها در ابتدای آزمایش و سپس هر سه هفته یک بار تا پایان مرحله از شیرگیری انجام شده و ساعت ۱۰ صبح وزن‌کشی و ابعاد بدن آن‌ها اندازه‌گیری و ثبت شد. به منظور تعیین فراسنجه‌های خونی در روز پایانی آزمایش، سه ساعت پس از مصرف خوراک وعده صبح، نمونه‌های خون به وسیله سرنگ‌های خون‌گیری حاوی ماده ضدانعقاد خون از سیاهرگ گردنی گوساله‌ها گرفته شد.
نمونه‌ها برای مدت ۱۵ دقیقه در دمای ۴ درجه سانتی‌گراد با دور ۳۰۰۰ سانتریفیوژ شد. پلاسمای جدا شده تا زمان آنالیز به فریزر ۲۰- درجه سانتی‌گراد منتقل شد. فراسنجه‌های خونی توسط دستگاه اتوآنالایزر و با استفاده از کیت‌ها اندازه‌گیری شد. جهت تعیین قابلیت هضم مواد مغذی جیره‌های آزمایشی، نمونه‌گیری از خوراک مصرفی و مدفوع هر دام به صورت هفتگی انجام شد. قابلیت هضم مواد آلی و خشک خوراک مصرفی با استفاده از روش نشانگر داخلی خاکستر نامحلول در اسید محاسبه شد.
پژوهشگران می‌گویند:« نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان داد که استفاده از مخلوط یکسان عصاره آبی اکالیپتوس و آویشن در غلظت‌های ۱۵ و ۲۰ میلی‌لیتر در روز در شیر مصرفی گوساله‌های شیرخوار می‌تواند بدون تاثیر منفی بر مصرف خوراک، منجر به بهبود افزایش وزن و عملکرد بدنی و سلامت گوساله‌ها شود.»
نتایج این پژوهش که توسط حسین منافی راثی، استادیار موسسه آموزش و ترویج کشاورزی، علی بیات، کارشناس ارشد مرکز تحقیقات و آموزش جهاد کشاورزی و هرمز منصوری، استادیار موسسه تحقیقات علوم دامی کشور انجام شده، در چهارمین شماره‌ی بیست‌ودومین دوره‌ی نشریه‌ی تولیدات دامی منتشر شده است.
سرویس خبری : علمی-تغذیه و سلامت
