گندم به عنوان یکی از مهم‌ترین غلات و منبع اصلی کربوهیدرات، نقش بسیار حیاتی در امنیت غذایی و اقتصاد بسیاری از کشورها از جمله ایران ایفا می‌کند. گندم در تولید نان به عنوان غذای اصلی در سفره مردم و بسیاری از مواد غذایی دیگر که گندم به کار می‌گیرند اهمیت بالایی دارد به همین دلیل نیز خود کفایی در تولید گندم، امنیت غذایی یک کشور را تضمین می‌کند و وابستگی به واردات را کاهش می‌دهد.
علاوه بر اینکه جیره تولید گندم از مزرعه تا سفره اشتغال‌زایی قابل توجهی را در کشور ایجاد و به رشد اقتصادی کمک می‌کند این کالای اساسی علاوه بر نان در ماده اولیه تولید بسیاری از محصولات غذایی مانند ماکارونی، بیسکویت، کیک و … استفاده می‌شود.
طی دهه‌های گذشته خشکسالی و کمبود آب تغییرات اقلیمی یکی از مهم‌ترین چالش‌های تاثیرگذار بر عملکرد گندم بود که موجب کاهش تولید این محصول در کشور شد.
در این میان، آنچه اهمیت بالایی داشت مدیریت بهینه منابع آبی و استفاده از روش‌های آبیاری نوین و همچنین اصلاح الگوی کشت و افزایش بهره‌وری آب بود علاوه بر آن حمایت از کشاورزان با ارائه تسهیلات مالی، آموزش‌های فنی و تخصصی، بیمه محصولات کشاورزی و خرید تضمینی ما را به خودکفایی در این محصول نزدیک می‌کند
در دنیا سالانه حدود ۲۵۰ تا ۲۲۰ میلیون هکتار گندم کشت و از این سطح به طور متوسط سالانه ۸۰۰ میلیون تن گندم برداشت می شود. گندم بالاترین و بیشتری سطح زیر کشت و تولید محصولات کشاورزی در جهان را به خود اختصاص داده است. گندم در جهان به طور متوسط حدود ۲۰ درصد از انرژی و پروتئین مردم جهان را تامین می‌کند.
منشا اکثر گندم‌هایی که در دنیا وجود دارد در منطقه هلال حاصلخیر( منطقه ای بین ایلام، خوزستان، بخش هایی از کشور عراق) بوده که مرکز تکامل گندم جهان است. حدود ۸ هزار سال پیش ایرانیان باستان اولین بار گندم وحشی را اهلی می‌کنند و برای مصارف خودشان مورد استفاده قرار می دهند و می‌توان گفت که به نوعی تاریخ یکجانشینی و سکونت دائم انسان‌ها در جهان به تاریخ اصلاح گندم در جهان بر می گردد.
در ایران به طور متوسط طی ۳۰ سال گذشته سطح زیر کشت گندم حدود ۲ میلیون هکتار گندم آبی و ۴ میلیون هکتار گندم دیم بوده است و از این سطح بین ۱۲ تا ۱۵ میلیون تولید گندم داریم. در ایران به طور میانگین ۴۰ درصد انرژی و ۴۴ درصد از پروتئین مردم از گندم تامین می شود و به همین دلیل برنامه‌های خودکفایی گندم همیشه سرلوحه برنامه های وزارت جهادکشاورزی بوده است.
از سال ۱۴۰۰ میزان تولید گندم و خرید تضمینی گندم افزایش یافت. سال ۱۴۰۰ تولید تقریبا ۷ میلیون تن ، سال ۱۴۰۱ ، ۹ میلیون تن و سال گذشته ۱۲.۵ تا ۱۳میلیون تن تولید داشتیم. امسال هم سال خوبی در بخش تولید است.
مقایسه سال ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ نشان می دهد که در تولید نزدیک به ۴.۵ میلیون تن افزایش داشتیم با وجود اینکه بارش‌ها کمی کمتر بود امسال میزان تولید گندم در کشور به ۱۵ میلیون تن رسید و وزیرجهاد کشاورزی در یکی از بازدیدهایی که از استان سمنان داشت خبر از خودکفایی در این محصول داد که دیگر نیازی به واردات نداریم.
عطاالله هاشمی – رئیس بنیاد ملی گندم کاران ایران – اظهار کرد: خوشبختانه با وجود کمبارشی‌هایی که داشتیم میزان تولید گندم چه در دیمزارها چه در زمین‌های آبی افزایشی بوده و خوشبختانه ما در تولید گندم به خودکفایی رسیدیم اما نکته مهم این است که این خودکفایی نیاز به مراقبت و حمایت مستمر از کشاورزان دارد تا همچنان در این کالا خودکفا بمانیم در غیر این صورت طی سالیان آینده مجدداً به همان شرایط قدیم که کمبود گندم و نیاز به واردات داشتیم برمی‌گردیم.
وی گفت: درست است که پرداخت مطالبات گندمکاران با تاخیر همراه بود اما این مسئله به دولت چهاردهم مربوط نیست بلکه نتیجه تصمیم گیری‌های دولت گذشته است و اینکه ما در تولید گندم به خودکفایی رسیدیم پرداخت نسبتا مناسب مطالبات گندمکاران و حمایت از کشاورزان در این مسئله تاثیرگذار بود اما به طور کلی اینکه در حال حاضر ما شرایط خوبی در گندم داریم و در این محصول خودکفا هستیم نیاز به حمایت مستمر کشاورزان دارد تا آنها همچنان برای کشت این محصول امید و انگیزه داشته باشند.
منبع: ایسنا
