علیرضا حیدرپور، مدیر شیلات و آبزیان سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی، در گفت‌وگو با اشاره به وضعیت فعلی پرورش آبزیان در استان اظهار کرد: خراسان جنوبی دارای ۱۷۴۰ باب استخر دو منظوره و تک منظوره آب کشاورزی است که از این میان، ۱۰۴۸ باب استخر به صورت فعال برای پرورش ماهیان گرم‌آبی استفاده می‌شود و همچنین ۱۲ استخر ویژه پرورش ماهیان سردآبی فعال هستند.
وی با اشاره به اینکه ۱۳ سد و آب‌بندان و همچنین چهار واحد گلخانه‌ای پرورش ماهی تیلاپیا در سطح استان فعال هستند، گفت: مجموع سطح منابع پرورش آبزیان در خراسان جنوبی به حدود ۵۱۹ هکتار می‌رسد.
تنوع گونه‌ها؛ از تیلاپیا تا ماهیان زینتی
به گفته حیدرپور، در بخش خوراکی، گونه‌هایی نظیر کپور معمولی، آمور، تیلاپیا و قزل‌آلا در استان پرورش داده می‌شوند و در حوزه زینتی نیز ماهی‌هایی مانند گوپی، آنجل، گلدفیش، مولی، فایتر، اسکار و انواع گونه‌های سیچلاید تولید می‌شود.
وی افزود: شهرستان‌های بشرویه، خوسف و قائن در پرورش ماهی فعال‌تر هستند. بهره‌برداران این مناطق با بهره‌گیری از مزایای پرورش ماهی مانند کاهش هزینه تولید محصولات کشاورزی، تولید ارگانیک، افزایش درآمد و ایجاد اشتغال، استقبال بالایی از این صنعت داشته‌اند.
حیدرپور در پاسخ به این پرسش که چگونه در اقلیم خشک استان، آب مورد نیاز برای پرورش ماهی تأمین می‌شود، تصریح کرد: منابعی چون چاه، چشمه، قنات و همچنین سد و آب‌بندان‌ها برای تأمین آب مورد نیاز استفاده می‌شوند.
وی خاطرنشان کرد: پرورش ماهی در استخرهای دو منظوره ذخیره آب کشاورزی نه تنها باعث بهره‌برداری بهینه از منابع آبی می‌شود بلکه مصرف کود شیمیایی را نیز کاهش می‌دهد.
استقبال مردم و سرمایه‌گذاران از ماهی خوراکی
مدیر شیلات و آبزیان استان تأکید کرد: با توجه به فواید گوشت سفید و مضرات مصرف بالای گوشت قرمز، ذائقه مردم به سمت فرآورده‌های آبزی گرایش پیدا کرده و همین امر سرمایه‌گذاران را نیز به سمت این صنعت سوق داده است. به‌ویژه پرورش تیلاپیا به دلیل رشد سریع، مقاومت بالا، هزینه تولید پایین، و سودآوری مناسب، به گزینه‌ای مطلوب برای سرمایه‌گذاری تبدیل شده است.
وی درباره پرورش ماهیان زینتی گفت: این فعالیت در استان به‌صورت خانگی و نیمه‌صنعتی نیز انجام می‌شود و با استقبال خوبی همراه بوده است.
چالش‌های بازار ماهیان زینتی
با این حال، حیدرپور یکی از چالش‌های اصلی این حوزه را نبود بازار مناسب برای فروش ماهیان زینتی عنوان کرد و افزود: فروش بیشتر در سطح آکواریوم‌های محلی انجام می‌شود و نبود ساختار مناسب بازاریابی، روند توسعه این بخش را با محدودیت‌هایی مواجه کرده است.
وی به حمایت‌های ارائه شده از سوی جهاد کشاورزی اشاره کرد و گفت: برگزاری کارگاه‌های آموزشی، بازدیدهای علمی، توزیع یارانه‌ای بچه‌ماهی و پرداخت تسهیلات کم‌بهره از جمله این اقدامات است.
حیدرپور تصریح کرد: تسهیلات از طریق نهادهایی مانند بنیاد برکت، بنیاد علوی و تسهیلات بند الف تبصره ۱۸ پرداخت می‌شود که شامل اعتبارات سرمایه‌ای و سرمایه در گردش است.
وی همچنین از برنامه‌های سازمان برای ایجاد زنجیره ارزش شامل تولید، فرآوری و فروش خبر داد و افزود: در این راستا، تسهیلات برای راه‌اندازی کارگاه‌های فرآوری، برگزاری جشنواره‌های طبخ ماهی، و انعقاد تفاهم‌نامه با اداره کل اوقاف جهت استفاده بهینه از منابع آبی وقفی انجام شده است.
مدیر شیلات استان یکی از چالش‌های جدی را نبود همکاری لازم از سوی اداره کل محیط زیست استان در خصوص توسعه پرورش تیلاپیا عنوان کرد و گفت: با وجود معافیت قانونی خراسان جنوبی از ممنوعیت پرورش تیلاپیا، همکاری مطلوبی برای تسهیل این روند صورت نگرفته است.
تیلاپیا؛ امید توسعه پایدار
وی تیلاپیا را به‌دلیل ویژگی‌هایی نظیر مقاومت بالا، رشد سریع و بازار جهانی مناسب، گزینه‌ای پایدار و اقتصادی برای توسعه آبزی‌پروری در استان دانست.
در پایان، حیدرپور با اشاره به افق آینده صنعت پرورش ماهی در خراسان جنوبی گفت: مطالعه و امکان‌سنجی بهره‌برداری از منابع آبی غیرمتعارف برای پرورش گونه‌هایی همچون ماهیان خاویاری، تیلاپیا، زالو و تولید آرتمیا، در دستور کار قرار دارد. این امر می‌تواند تحولی اساسی در صنعت آبزی‌پروری استان ایجاد کرده و موجب افزایش تولید، اشتغال و بهره‌وری شود.
منبع:ایسنا
