حبوبات از جمله کالای اساسی است که نقش مهمی در سفره مردم دارد، اما برخی کالاها در دسته حبوبات در ماه‌های اخیر منتهی با ایام پایان سال و ماه رمضان افزایش قیمت بسیار زیادی را تجربه کردند به طوری که لوبیا قرمز با گوشت قرمز در قیمت رقابت می‌کرد و بسیاری توان خرید آن را نداشتند. در اسفندماه بود که وزارت جهاد کشاورزی ابلاغیه‌ای مبنی بر ثبت سفارش واردات حبوبات صادر کرد که این مسئله به دلیل محدودیت زمانی و کمبود وقت انتقاد انجمن حبوبات ایران را به همراه داشت. حالا در ادامه به گفت‌وگویی با دبیر انجمن حبوبات ایران در خصوص آخرین وضعیت بازار حبوبات و قیمت این کالاها پرداخته شده است.
سید عبدی افتخاری – دبیر انجمن حبوبات ایران – در گفت‌وگو با ایسنا، از بهبود وضعیت بازار حبوبات خبر داد و گفت: در حال حاضر بازار به نسبت گذشته از نظر تأمین، به دلیل ثبت سفارش ۳۰ هزار تنی، وضعیت بهتری دارد. به‌طور طبیعی ثبت سفارش باید یک ماه پیش از آن انجام می‌شد، اما به هر دلیل با دو هفته تأخیر انجام شد و در نهایت بین ۲۵ تا ۳۰ هزار تن ثبت سفارش صورت گرفت. اولویت ما برای واردات، لوبیا بود چراکه کمبود این محصول در بازار مشهودتر بود و همین ثبت سفارش تاثیرات خود را بر بازار گذاشت و موجب ثبات بازار شد.
وی افزود: در حال حاضر بازار مشکلی ندارد. اساسی ترین عامل برای حفظ ثبات در بازار عرضه و تقاضا است. هنگامی که ثبت سفارش با سرعت کمی صورت می‌گیرد کالاها در مراحل متعددی وارد می‌شوند و در ابتدا کشتی‌ها بارگیری می‌کنند و سپس بنادر نزدیک شروع کالاهای خود را تخلیه می‌کنند و سپس کالاهای تمام بنادر وارد کشور می‌شود و در چنین شرایطی تجار برای ترخیص کالاهایی که در گمرکات هستند نیز تعجیل می‌کنند و هم انبارها تخلیه می‌شوند و منشا این زنجیره نیز ثبت سفارشی است که صورت گرفته. اکنون بخشی از کالاها در گمرکات ما هستند و برخی نیز در مرزها یا در مسیر بندرها قرار دارند. بخشی نیز از مبدأ بارگیری شده‌اند. در حال حاضر بخشی از این محموله‌ها وارد انبارها شده‌اند و تجار برای ترخیص از گمرک اقدام کرده‌اند. در مرحله بعد، کالاها به بازار تزریق خواهد شد. این زنجیره سبب شد بازار از آن حالت کمبود خارج شود و به وضعیت نرمال نزدیک شود.
افتخاری ادامه داد: در حال حاضر بازار ما نرمال است، چراکه ثبت سفارش‌ها به‌موقع انجام شد. وزارت جهاد کشاورزی نیز اولویت‌های ثبت سفارش برای فصل بهار را مشخص کرده و به گمرک و وزارت صمت اعلام کرده است. تا زمانی که فصل برداشت جدید برسد، با این ثبت سفارش‌ها کمبود خاصی نخواهیم داشت. در حال حاضر بازار آرام شده و این ارقام تعدیل شده‌اند. البته هنوز به نرخ تعادلی مدنظر ما نرسیده‌ایم، اما بازار دیگر آن التهاب سابق را ندارد.
وی درباره میزان تولید داخل نیز توضیح داد: آمار رسمی وزارت جهاد کشاورزی حاکی از تولید ۶۵۰ تا ۷۰۰ هزار تن حبوبات است. اما بررسی‌های میدانی ما در انجمن نشان می‌دهد که این عدد بیشتر از ۵۰۰ تا ۵۵۰ هزار تن نیست. دلیل این اختلاف آن است که بخش زیادی از حبوبات تولیدی، مستقیم از زمین کشاورز به مصرف می‌رسد و وارد چرخه آماری و نظارتی نمی‌شود.
افتخاری افزود: بر اساس آمار رسمی، در سال ۱۴۰۱ بیش از ۲۴۰ هزار تن واردات حبوبات داشتیم، اما این عدد در سال ۱۴۰۲ به ۱۶۱ هزار تن کاهش یافت. همچنین در ۱۰ ماهه امسال، حدود ۱۷۰ هزار تن حبوبات وارد شده است و این ۳۰ هزارتن پایان سال نیز که در حال واردات است نیز تاثیرات خود را خواهد گذاشت یعنی از مجموع نیاز کشور اگر حدود ۲۰۰ هزار تن از طریق واردات تامین می‌شود می‌توان گفت که حدود ۶۰ درصد از محل تولید داخل و حدود ۴۰ درصد از محل واردات تأمین می‌شود.
وی با اشاره به چالش‌های تخصیص ارز گفت: اگر تخصیص ارز در زمان مناسب انجام شود، زنجیره تأمین روان خواهد بود و بازار با کمبود مواجه نمی‌شود. اما در حال حاضر، تخصیص ارز نیمایی گاهی تا ۶۰ تا ۷۰ روز هم طول می‌کشد که این موضوع باعث ایجاد التهاب در بازار می‌شود و باید این مسئله را تسریع و به روز کنند.
افتخاری تأکید کرد: همین تأخیر در تأمین ارز و زمان‌بر شدن ثبت سفارش و ترخیص باعث می‌شود که بازار به دست واسطه‌ها بیفتد و مصرف‌کننده متضرر شود. اگر تخصیص ارز به فاصله یک یا دو هفته پس از ثبت سفارش انجام شود، هم تجار با آرامش بیشتری فعالیت می‌کنند و هم دولت کمتر تحت فشار قرار می‌گیرد.
وی درباره کیفیت کالاهای وارداتی نیز اظهار کرد: در حال حاضر حبوباتی که وارد می‌شود، کیفیت مناسبی دارند؛ چراکه تاجر به‌دنبال واردات کالای باکیفیت است. کالای بی‌کیفیت مشتری ندارد. اگرچه برخی مواقع نگهداری طولانی‌مدت در انبار یا گمرک به کالا آسیب می‌زند، اما در وضعیت فعلی، کیفیت واردات قابل قبول است. تاخیر و زمان در کیفیت حبوبات تاثیر دارد اگر بیش از یک موعدی در انبار بماند تغییر رنگ می‌دهد و کیفیت خود را از دست می‌دهد و این مسئله بسیار مهمی است که مدت زمان واردات کالاها تا تحویل به بنکداران و رسیدن کالا به دست مصرف کنندگان یک بازه زمانی کوتاه باشد.
منبع:ایسنا
