شیوع ویروس کرونا در جهان، بر تجارت سنتی غذا و محصولات کشاورزی در کشورهای مختلف از جمله آسیا تاثیر گذاشته است و به افزایش واردات و همچنین کاهش صادرات این محصولات منجر شده است.
از دیگر سو، گسترش شیوع بیماری کرونا و اعلام قرنطینه سراسری در کشورهای آسیایی و زندگی کشاورزانی که محصولات زراعی فاسد شدنی را کشت می‌کنند، این قرنطینه به معنی یک ضربه شدید اقتصادی به شمار می‌آید.
در حالی که سازمان ملل متحد پیش‌تر پیش بینی کرده بود تا سال ۲۰۳۰ گرسنگی در جهان به صورت کامل از بین خواهد رفت، جدیدترین گزارش جهانی نشان می‌دهد از زمان شیوع ویروس کرونا در جهان در سال ۲۰۲۰ شمار گرسنگان در جهان ۲۰ میلیون نفر افزایش یافته است.
بر پایه گزارش مشترک، سازمان خواروبار کشاورزی ملل متحد، اتحادیه اروپا و برنامه غذای جهان، عواملی مانند تغییرات آب و هوایی و شیوع ویروس کرونا از دلایل اصلی افزایش این گرسنگی بوده است.
گزارشها حاکی است در حال حاضر ۱۵۵ میلیون نفر در ۵۵ کشور جهان از جمله منطقه آسیا-اقیانوسیه از ناامنی شدید غذایی رنج می‌برند.
در تاریخ ۲۹ خرداد سال جاری برنامه جهانی غذا وابسته به سازمان ملل هشدار داد، از ابتدای سال جاری میلادی تاکنون، شمار افرادی که در آستانه قحطی هستند، از ۳۴ میلیون نفر به ۴۱ میلیون نفر افزایش یافته است.
به گزارش تارنمای رسمی سازمان ملل، سخنگوی برنامه جهانی غذا وابسته به سازمان ملل اعلام کرد: خطر گرسنگی و قحطی در اثر جنگ و درگیری، رکود اقتصادی ناشی از بحران شیوع کرونا و پیامدهای تغییرات آب و هوایی، میلیون ها نفر در جهان را تهدید می کند.
به نوشته تارنمای خبری سازمان ملل، براساس برآوردهای برنامه جهانی غذا، بیش از ۲۷۰ میلیون نفر در جهان در سال میلادی جاری احتمال دارد در معرض ناامنی غذایی حاد قرار گیرند.
برنامه جهانی غذا بر این باور است که اوضاع در سال میلادی جاری (۲۰۲۱) وخیم تر می شود؛ چراکه قیمت مواد غذایی در سراسر جهان همچنان در حال افزایش است.
از دیگر سو، در شرایطی که کرونا بر چرخه زنجیره غذایی در آسیا تاثیر گذاشته، شماری از کشورهای آسیا از جمله سنگاپور به دنبال راهکاری برای جلوگیری از بروز بحران غذایی در این کشور شده اند.
به گزارش پایگاه خبری «نیکی آسیا» در حال حاضر سنگاپور به اولین کشور در جهان تبدیل شده است که فروش گوشت کشت شده در آزمایشگاه را تصویب می‌کند.
به عبارت دیگر، این گوشت آزمایشگاهی با جایگزین‌های گیاهی متفاوت است. در این مورد، گوشت آزمایشگاهی واقعی است، چرا که با برداشتن سلول‌های بنیادی از ماهیچه یا بافت چربی یک حیوان و قرار دادن آن در محیط آزمایشگاهی که از رشد آنها پشتیبانی می‌کند، ایجاد می‌شود.
به باور برخی کارشناسان، تولید گوشت آزمایشگاهی و سبزیجات داخل خانه می تواند تا حدی چالش غذایی ناشی از شیوع کرونا را حل و فصل کند.
تولید محصولات گلخانه‌ای راهکاری برای کمبود موادغذایی
در شرایطی که به سبب شیوع بیماری کرونا اکثر مرزهای کشورهای با هدف جلوگیری از شیوع این بیماری بسته شده است، استفاده از کشت گلخانه‌ای فرصت مناسبی را پیش روی کشورهایی آسیایی برای تولید محصولات کشاورزی مورد نیازشان فراهم می آورد.
از دیگر سو، به دنبال تغییرات آب و هوایی، کشورهای مختلف در جهان به ویژه منطقه آسیا از چند دهه گذشته با یک مشکل اساسی به نام محدودیت آب روبه رو بوده و هر روز نیز بر بحران و کمبود آن افزوده می‌شود.
مادامیکه بخش اعظمی از ذخیره آبی کشورها صرف بخش کشاورزی شود، سطح مخازن و سفره‌های آب زیرزمینی در کشورهای مختلف رو به افول می گذارد و این مساله سبب بحران بی آبی خواهد شد.
در حالی که هر روز گزارش‌هایی در خصوص افزایش شمار مبتلایان به بیماری مرگبار کرونا در جهان به گوش می‌رسد و مقام‌های بهداشتی جهان، شستشوی کامل دست‌ها را یکی از مهمترین عوامل پیشگیری از ابتلا به این بیماری مرگبار برشمرده‌اند، نگرانی‌ها در خصوص بحران کم‌آبی نیز روز به روز افزایش می یاد.
همچنین طولانی شدن روند شیوع بیماری کووید-۱۹، افزایش شمار مبتلایان در جهان و چگونگی تامین آب سالم برای جوامعی که با خطر کم آبی روبرو هستند، سبب نگرانی مضاعف کارشناسان به ویژه در منطقه آسیا شده است.
کارشناسان می‌گویند اگر بیماری کرونا هر چه سریعتر مهار نشود، جهان در آینده نزدیک با کمبود شدید آب روبرو خواهد شد.
به گزارش «ان بی سی»، سازمان بهداشت جهانی بر این باور است بیش از نیمی از جمعیت جهان به ویژه در منطقه آسیا-اقیانوسیه تا سال ۲۰۲۵ با معضل کم آبی روبرو خواهد شد.
در این گزارش همچنین بر لزوم استفاده بهینه از منابع آبی و همچنین صیانت از محیط زیست تاکید کرده است.
بدون شک چاره بحران آب، بکارگیری روش های صحیح از آن و صرفه جویی است. در این راستا گلخانه‌ها به عنوان روشی برای کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی مطرح می‌شوند که میزان مصرف را تا یک دوازدهم فضای باز کاهش می‌دهند. این امر به تنهایی گویای اهمیت کشت گلخانه‌ای در جهان به شمار می آید.
از دیگر سو، کشت گلخانه‌ای راهی برای افزایش میزان تولید بدون تغییر سطح زیر کشت به شمار می آید.
در کشت‌های گلخانه‌ای امکان استفاده از آبیاری تحت فشار (قطره ای) وجود دارد که موجب صرفه جویی قابل توجهی در مصرف آب می‌شود؛ همچنین کوددهی از طریق آب آبیاری و یا سموم حشره کش همراه آب آبیاری جهت کنترل آلودگی‌های خاک از دیگر مصادیق این نوع سیستم آبیاری است.
یکی از مزایای گلخانه‌ها، تولید محصولات در خارج از فصل است.همچنین زودرسی و پیش رسی برخی محصولات را از مزایای کشت گلخانه‌ای به شمار می آید که عاملی مهم در کسب درآمد بیشتر برای کشورهای آسیایی می تواند باشد.
کشت فراسرزمینی راهکاری مفید برای تحقق امنیت غذایی
در شرایطی که به سبب شیوع ویروس کرونا و کم آبی اکثر فعالیتهای کشاورزی در کشورهای آسیایی به حال تعلیق درآمده است استفاده از «کشت فراسرزمینی» یا «کشاورزی در کشورهای دیگر» راهکاری مفید برای تحقق امنیت غذایی و افزایش تولید محصولات کشاورزی در این منطقه به شمار می‌آید.
گفتنی است ایران نیز چندی است اجرای این طرح را در دستور کار دارد و حتی برخی شرکت‌های ایرانی نیز برای کشت فراسرزمینی در برزیل اعلام آمادگی کرده‌اند.
کشورهایی مانند هند، چین، آمریکا و مالزی در صدر کشورهای فعال در کشت فراسرزمینی قرار دارند و کشورهای اندونزی، فیلیپین و کامبوج در آسیا و کشورهای سودان، موزامبیک و کنگو در میان کشورهای آفریقایی مورد بیشترین کشت فراسرزمینی واقع شده‌اند.
در ۶۲ کشور جهان، کشاورزی فراسرزمینی انجام می‌شود. قاره آفریقا میزبان ۴۹ درصد از کشت فراسرزمینی جهان بوده و بازیگران عمده این کشت نیز اقتصادهای در حال ظهور در شرق آسیا و جنوب آمریکا، کشورهای حوزه خلیج فارس و کشورهای شمال آمریکا و اروپا هستند.
به عبارت دیگر می توان گفت کشت فراسرزمینی با واردات محصول از کشورهای دیگر متفاوت است، بلکه به این معناست که برخی از کشورها پتانسیل بالقوه برای تولید محصولات کشاورزی دارند اما دانش و ابزارهای لازم برای تولید ندارند، بنابر این کشورهای آسیایی می توانند با شناسایی ظرفیت این کشورها برای تولید محصول مورد نیاز خود استفاده کنند.
در پایان می توان گفت در شرایطی فعلی در آسیا که رو به روز بیماری کرونا در حال افزایش است، کشت فراسرزمینی می تواند راهکاری مناسب برای تامین محصولات کشاورزی به شمار آید، اما گرایش فراوان به این رویکرد نباید سبب شود تصمیم‌گیران و برنامه‌ریزان در آسیا از برنامه‌ریزی بلندمدت برای تولید محصولات کشاورزی غافل شوند.
