شرایط ویژه کشور و لزوم حرکت در مسیر اقتصاد مقاومتی، نگاه ها را به سوی برنج به عنوان محصول اسراتژیک معطوف داشته است، محصولی که در کنار جایگاه ملی برای استان گیلان از دیرباز به عنوان تولید اصلی کشاورزی محصوب می شود و بسیارند مردم که گیلان را فقط به برنج ان می شناسند.
اما حفظ این محصول با ارزش همراه با توسعه و کیفی سازی در کنار درک شرایط تنش آبی کشور و به خصوص استان گیلان نیازمند تحولی در کشت سنتی این محصول بود که از دهه ۷۰ به عنوان یک اولویت برای حاکمیت در نظر گرفته شد.
طرح نوسازی یا همسطح سازی اراضی شالیزاری همان تحولی بنیادین در عبور از کشاورزی سنتی به سمت کشت صنعتی برنج بود که به طور رسمی از سال ۱۳۷۴ در استان گیلان کلید خورد. این طرح علاوه بر تحولی اساسی در شکل اراضی شالیزاری، زمینه را برای استفاده از ماشین آلات صنعتی، سرعت بخشیدن به کشت و برداشت، کاهش هدر رفت برنج، کاهش استفاده از دست و از همه مهم‌تر مدیریت بهینه آبیاری را به همراه خواهد داشت.
به طور دقیق‌تر اصلاح ساختار سنتی شالیزار به مدرن، حذف مرز و آب‌رو و زهکش اضافی، دسترسی عمومی به جاده و نهر و زهکش، جلوگیری از اراضی پراکنده و یکپارچه کردن اراضی، استفاده بهینه از ماشین آلات کشاورزی از کاشت تا برداشت، کاهش هزینه تولید و افزایش محصول و درآمد خانوار کشاورز، استفاده بهینه از نهاده های کشاورزی اعم از کود، سم و علف کش، حمل و نقل آسان محصول به انبار و کارخانه، دسترسی راحت به مزارع و ایاب و ذهاب آسان و خرید و فروش کمتر اراضی با اجرای طرح از جمله مزایای تسطیح اراضی است.
اما این طرح پس از ۲۰ سال هنوز به نیمه راه نرسیده و در تازه ترین گزارش سازمان جهاد کشاورزی گیلان طرح تسطیح اراضی شالیکاری طی ۲۶ سال گذشته اکنوه در ۳۷ درصد از حدود ۳۰۰ هزار هکتار اراضی استان انجام شده است. این درحالی است که به اعتقاد برخی کارشناسان عملیاتی شدن طرح همسطح سازی اراضی علاوه بر کاهش حدود ۵۰ درصدی هزینه هاف می تواند تا ۴۰ درصد در مصرف آب نیز صرفه جویی داشته باشد که این روزها به بزرگ ترین معضل کشاورزی کشور تبدیل شده است.
اینکه این طرح هنوز پس از سه دهه نتوانسته به مقصد نهایی برسد موضویعی قابل تامل است که باید مورد بررسی دقیق تر قرار گیرد تا چالش های آن احصا و بر طرف شود.
رضایتمندی شالیکاران گیلانی از هموارسازی اراضی
محمد پالبوسی شالیکار روستای درگاه شهرستان آستانه اشرفیه است، او می گوید: حدود ۲ هکتار از برنج زارهایش تجهیز و نوسازی شده و از این کار بسیار رضایت دارد.
وی با بیان اینکه شالیزارش از ساختار سنتی خارج و دسترسی به جاده، نهر و زهکش فراهم شده، اظهار داشت: قبل از تسطیح اراضی به راه های آب و ماشین آلات کشاورزی دسترسی نداشتم اما اکنون این مشکلات مرتفع شده است.
این شالیکار خاطر نشان کرد: با تسطیح اراضی از ماشین آلات کشاورزی استفاده راحت تری می شود که این مهم در کاهش هزینه تولید، افزایش محصول و درآمد شالیکاران نقش مهمی دارد.
وی با بیان اینکه اراضی شالیزاری در روستای درگاه همه تجهیز و نوسازی شده است، اضافه کرد: در ابتدای اجرای این طرح مخالفت هایی از سوی شالیکاران انجام می گرفت اما اکنون ۲۴۰ هکتار اراضی شالیزاری این منطقه تسطیح شده است.
این شالیکار ضمن قدردانی از سازمان جهادکشاورزی برای اجرای طرح تجهیز و نوسازی اراضی شالیکاری خاطر نشان کرد: همکاری شالیکاران با دست اندرکاران برای تسریع در اجرای این طرح اهمیت بسزایی دارد.
ابراهیم جهاندیده نیز شالیکار روستای لاکمه سر شهرستان لاهیجان ضمن رضایتمندی از اجرای طرح تسطیح اراضی شالیزاری بیان داشت: آبیاری و آب رسانی منظم با تجمیع شالیزارها از مزایای این طرح بوده که به نفع کشاورز است.
وی انجام یک سری اقدامات را بعد از اجرای طرح تسطیح اراضی شالیزاری مهم دانست و خاطر نشان کرد: بعد از اجرای طرح برای حفظ آبرسان و زهکشی ها نیاز به لوله گذاری است که این مهم باید مورد توجه قرار گیرد.
وی با تاکید بر ضرورت شن ریزی جاده های ایجاد شده پس از اجرای طرح تسطیح اراضی اظهار داشت: عدم شن ریزی موجب باتلاقی شدن جاده دسترسی می شود که این مهم مشکلاتی را ایجاد می کند.
سرویس خبری : کشاورزی و باغبانی
