علیرضا دهناد گفت: مهم‌ترین راهکارها برای تأمین امنیت غذایی در سطح کشور توسعه پایدار کشاورزی و افزایش تولید غذا، مدیریت منابع طبیعی، مقابله با تغییرات اقلیمی، بهبود نظام توزیع و کاهش ضایعات غذایی، حمایت از کشاورزان و مشاغل مرتبط با تولید غذا و گسترش تحقیقات و فناوری‌های مرتبط با امنیت غذایی است.
وی افزود: برای تأمین امنیت غذایی در سطح کشور، دولت و نهادهای مربوطه باید اقدامات جامعی را در زمینه‌های کشاورزی، اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی انجام دهند.
وی با بیان اینکه امنیت غذایی یعنی دسترسی فیزیکی، اقتصادی و عادلانه همه مردم در طول زندگی به غذای کافی، سالم، مغذی و حلال، ادامه داد: این دسترسی جهت رفع نیازهای یک رژیم تغذیه‌ای سازگار باسلیقه‌ها و ترجیحات آن‌هاست برای برخورداری از یک زندگی سالم و فعال که دارای چهار رکن فراهمی، دسترسی، سلامت مصرف و تاب‌آوری است.
دهناد با بیان اینکه امنیت غذایی تضمین‌کننده سلامت عمومی و رفاه اجتماعی است و به توسعه پایدار جوامع کمک می‌کند، گفت: در شرایطی که امنیت غذایی تهدید شود، خطراتی نظیر سوءتغذیه، افزایش بیماری‌ها و بی‌ثباتی‌های اجتماعی و اقتصادی به وجود می‌آید که می‌تواند اثرات منفی طولانی‌مدت بر رشد اقتصادی و ثبات سیاسی داشته باشد.
وی تهدیدهای امنیت غذایی را به عوامل اقتصادی، اجتماعی، محیطی، سیاسی و فرهنگی وابسته دانست و افزود: یکی از تهدیدها، تغییرات اقلیمی مانند خشکسالی، سیلاب‌ها، تغییرات دما و کاهش تنوع زیستی است که می‌توانند موجب کاهش تولید محصولات کشاورزی شوند.
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی اظهار کرد: بی‌ثباتی سیاسی از جمله جنگ‌ها، انقلاب‌ها می‌توانند بر تولید و توزیع غذا تأثیر منفی بگذارند.
وی سومین تهدید را بیکاری و فقر دانست و افزود: فقر و بیکاری می‌توانند موجب دسترسی محدود افراد به غذا شوند. توزیع نامناسب منابع نیز یکی دیگر از تهدیدها است، حتی اگر منابع غذایی به مقدار کافی وجود داشته باشد، توزیع نابرابر آن‌ها می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی در تأمین غذا در مناطق مختلف شود.
وی افزایش جمعیت، آلودگی و بیماری‌ها، تغییرات در الگوهای مصرف و بحران‌های اقتصادی را از دیگر تهدیدها عنوان کرد.
وی با بیان اینکه تغییرات اقلیمی تأثیر جدی بر امنیت غذایی دارند، یادآور شد: افزایش دما، کاهش بارندگی، سیلاب‌ها و طوفان‌ها باعث کاهش تولید محصولات کشاورزی، از بین رفتن منابع آبی و کاهش کیفیت خاک می‌شوند که همه‌ی این عوامل باعث کاهش دسترسی به غذا، افزایش قیمت‌ها و گسترش سوءتغذیه می‌شود.
دهناد ادامه داد: شیوع آفات و بیماری‌های گیاهی و دامی در اثر تغییرات آب‌وهوایی می‌تواند تولیدات کشاورزی را تهدید کند. برای مقابله با این چالش، باید کشاورزی پایدار، مدیریت بهینه منابع آب و توسعه بذرهای مقاوم به تغییرات اقلیمی مورد توجه قرار گیرد.
وی بیان کرد: برای مقابله با کمبود منابع غذایی در آینده، باید سیاست‌هایی نظیر افزایش بهره‌وری کشاورزی با فناوری‌های نوین، کاهش ضایعات غذایی، تنوع‌بخشی به منابع غذایی و مدیریت پایدار منابع طبیعی اجرا شود.
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی گفت: حمایت اقتصادی از کشاورزان، کنترل نوسانات قیمت غذا و توسعه همکاری‌های بین‌المللی از اقدامات کلیدی هستند. این سیاست‌ها می‌توانند امنیت غذایی را حفظ کرده و از بحران‌های آینده جلوگیری کنند.
وی با بیان اینکه برای تضمین کیفیت و سلامت مواد غذایی در زنجیره تأمین، باید استانداردهای بهداشتی و نظارتی دقیق اجرا شوند، افزود: کنترل کیفیت از مرحله تولید با کاهش مصرف سموم و بهبود شرایط کشاورزی و دامداری آغاز شده و با فرآوری، بسته‌بندی مناسب، حمل‌ونقل ایمن و نظارت‌های مستمر ادامه می‌یابد.
دهناد ادامه داد: استفاده از فناوری‌های نوین برای ردیابی و کنترل دما، کاهش آلودگی و جلوگیری از فساد مواد غذایی نیز ضروری است و آموزش تولیدکنندگان، مصرف‌کنندگان و اجرای قوانین سختگیرانه می‌تواند نقش مهمی در حفظ سلامت مواد غذایی ایفا کند.
وی با بیان اینکه تکنولوژی‌های نوین می‌توانند به تأمین امنیت غذایی کمک کنند، گفت: تکنولوژی‌های نوین نقش مهمی در تأمین امنیت غذایی دارند. کشاورزی هوشمند با استفاده از هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و داده‌کاوی بهره‌وری را افزایش داده و مصرف منابع را بهینه می‌کند. زیست‌فناوری و اصلاح ژنتیکی موجب تولید بذرهای مقاوم به خشکسالی و آفات می‌شود و فناوری‌های نوین آبیاری مانند آبیاری قطره‌ای و بازیافت آب، هدررفت منابع را هم کاهش می‌دهد.
وی با اشاره به اینکه موانع تأمین امنیت غذایی در کشورهای در حال توسعه فراتر از چالش‌های معمول مانند تغییرات اقلیمی و فقر است، گفت: یکی از موانع کلیدی، وابستگی به واردات مواد غذایی اساسی است که کشورها را در برابر نوسانات بازارهای جهانی و تحریم‌های اقتصادی آسیب‌پذیر می‌کند. ضعف در زنجیره ارزش کشاورزی نیز باعث می‌شود که کشاورزان محلی نتوانند به بازارهای بزرگتر دسترسی داشته باشند، در حالی‌که واسطه‌گری گسترده، قیمت‌ها را افزایش می‌دهد. علاوه بر این، بی‌ثباتی مالکیت زمین و نبود قوانین حمایتی برای کشاورزان کوچک، مانع سرمایه‌گذاری در تولید پایدار می‌شود.
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی بیان کرد: باید ذخایر استراتژیک مواد غذایی ایجاد کرد و زیرساخت‌های مقاوم تولید و توزیع تقویت شوند.
دهناد با بیان اینکه استفاده از فناوری‌های پیشرفته مانند هوش مصنوعی و ماهواره‌ها برای نظارت و پیش‌بینی بحران‌ها ضروری است، گفت: ترویج کشاورزی مقاوم به بحران، مانند کشت شهری و آبیاری هوشمند، و تقویت شبکه‌های اجتماعی محلی برای توزیع غذا در مواقع بحران می‌تواند کمک‌کننده باشد.
وی خاطرنشان کرد: رژیم‌های ناپایدار، مانند وابستگی زیاد به مواد غذایی وارداتی یا محصولات پرمصرف منابع، باعث افزایش فشار بر تولیدات کشاورزی و منابع طبیعی می‌شود. این موضوع می‌تواند منجر به کاهش تنوع زیستی، فرسایش خاک و کاهش کیفیت آب شود.
دهناد ادامه داد: مصرف بی‌رویه منابع طبیعی مانند آب و زمین برای تولید غذا، موجب کاهش ظرفیت تولید در بلندمدت و افزایش نوسانات قیمت‌ها می‌شود.
منبع: ایسنا
