شرکت بازرگانی دولتی ایران و سازمان تعاون روستایی ایران به ترتیب مجری دولتی و مباشر طرح کشت قراردادی برنج بوده و شرکت خدمات حمایتی کشاورزی، صندوق بیمه کشاورزی، شرکت مادر تخصصی صندوق حمایت از توسعه سرمایه‌گذاری بخش کشاورزی و موسسه آموزش و ترویج کشاورزی به عنوان نهادهای پشتیبان این طرح معرفی شده‌اند.
در کشت قراردادی برنج یا کشاورزی قراردادی بین کشاورز و مباشر قراردادی منعقد می‌شود که بر اساس آن مباشر موظف است بذر و نهاده های کشاورزی شامل، کود و سم را بدون پیش پرداخت از طریق پشتیبان طرح تامین کند و هزینه آن در زمان تحویل محصول از کشاورز کسر شود که البته این تنها یکی از مزایای این طرح به شمار می رود.
بهره‌مندی از بیمه محصولات کشاورزی با تخفیف ۱۰ درصدی و استفاده از سایر گزینه ها و دریافت حق بیمه زمان تحویل محصول، برخورداری کشاورز بهره مند از شت قراردادی از برنامه‌های آموزشی ترویجی و پرداخت بهای محصول بر اساس عرف منطقه در زمان برداشت با کسر هزینه نهاده ها و خدمات از دیگر مزایای این طرح عنوان می‌شود.
کارشناسان و مسئولان کشاورزی استان گیلان طرح کشت قراردادی برنج را طرحی در حمایت از شالیکاران و تولید برنج عنوان کرده و بیان می‌کنند: این طرح در ارتقای کیفیت محصول، پایداری تولید، افزایش بهره وری و ثبات درآمدی کشاورزان نقش موثری دارد.
شالیکار سودمند از کشت قراردادی
با توجه به مزایای این طرح می‌توان گفت که کشت قراردادی به نفع شالیکارانی است که از عهده هزینه‌های سنگین کشت و کار برنج برنمی‌آیند و در فصل زراعی مجبورند با طلب از دیگران شالیزارهای خود را آباد کنند و در نهایت با پرداخت مبلغ بالاتر از طلب، سودی نصیب آنان نشود.
گفت و گو با کشاورزان بهره‌مند از طرح قراردادی برنج در گیلان نشان از رضایتمندی آنان از این طرح است، آنان می گویند: دریافت کود، سم، بهره‌مندی از بیمه و سایر مزایای این طرح سراسر به نفع کشاورز است.
محمد یکی از از شالیکاران بهره‌مند از طرح کشت قراردادی برنج در این باره گفت: در هر صورت کشت قراردادی برنج به نفع ما کشاورزان است، هزینه‌های کشاورزی برنج بسیار بالا است و من از عهده هزینه های نزدیک به یک هکتار شالیزار برمی‌آیم.
وی بیان داشت: با مراجعه به جهاد کشاورزی و اتحادیه تعاون روستایی شهرستان رشت برای کشت قراردادی برنج اعلام آمادگی کردم و بعد از انعقاد قرارداد ضروریات کشت برنج شامل بذر، کود و سم را گرفتم و اکنون بدون دغدغه در مرحله نشا هستم.
این شالیکار اضافه کرد: سال گذشته به دلیل قیمت بالای کود و سموم شیمیایی نتوانستم محصول به اندازه سطح زیرکشت دریافت کنم که امیدوارم امسال محصول بیشتر و با کیفیت به دست آورم.
کشت قراردادی برنج؛ حذف دلال
رییس سازمان جهاد کشاورزی گیلان با اشاره به اجرای کشت قراردادی برنج برای نخستین بار در این استان در سال زراعی جاری گفت: حمایت از تولیدکننده، پایداری زراعت محصول برنج، حذف سواداگران و دلالان در زمان برداشت محصول از اهداف اجرای این طرح است.
صالح محمدی روز چهارشنبه اظهار داشت: این کشت شامل فرآیند تولید محصولات کشاورزی بر اساس قرارداد مکتوب بین تولیدکننده و خریدار است و محصول به صورت توافقی، تضمینی و با قیمت مشخص خریداری می‌شود.
وی بیان داشت: در کشت قراردادی برنج، نهاده‌های برنجکاری شامل بذر اصلاح شده برنج، سموم “علف‌کش، قارچ‌کش و حشره‌کش” و کودهای اصلی و مورد نیاز کشاورزی شامل ازته، فسفاته و پتاسه به شالیکار ارایه می‌شود ضمن اینکه تولید کننده در طول زمان قرارداد از خدمات فنی، مشاوره‌ای و آموزشی بهره‌مند خواهد شد.
رییس سازمان جهادکشاورزی گیلان خاطر نشان کرد: بیمه و ارایه تسهیلات از صندوق حمایت از توسعه محصولات کشاورزی از دیگر مزایای این طرح است.
سبقت کشت قراردادی گیلان از پیش‌بینی‌ها
بر اساس اطلاعات دریافتی از سازمان جهادکشاورزی گیلان، با وجود اینکه از صورت وزارت خانه مربوطه کشت قراردادی برای ۱۵ هزار هکتار از اراضی استان تکلیف شده بود،اما با استقبال کشاورزان گیلانی از این میزان عبور کرد و شالیکاران برای ۱۶ هزار و ۷۲۲ هکتار از اراضی گیلان توسط ۹ هزار و ۴۸۷ کشاورز این قرارداد را منعقد کردند.
سازمان جهاد کشاورزی استان گیلان طی اطلاعیه ای با اشاره به مشارکت ۳۰۰ هزار شالیکار در اجرای این طرح در گیلان، اعلام کرد: همچنین بیش از ۵۰۰ تن بذر اصلاح و گواهی شده برنج برای کشت قراردادی این محصول اساسی در گیلان توزیع شده است.
فرصت برای شالیکاران باقی است
مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی استان گیلان هم اظهار داشت: هم اکنون نیز شالیکاران متقاضی کشت قراردادی برنج در استان گیلان، این فرصت را دارند که با مراجعه به جهادکشاورزی و اتحادیه تعاون روستایی محل سکونت خود نسبت به عقدقرارداد و استفاده از مزایا و امکانات این طرح بهره‌مند شوند.
ساماندهی و حمایت از تولید کشاورزان به ویژه شالیکاران خرده مالک با خرید به قیمت روز محصول، تثبیت تضمین درآمد کشاورزان، تحقق تولید برنامه محور، مدیریت بازار و کاهش ریسک نوسانات قیمتی و کاهش حاشیه بازار از مزایای این طرح است.
گیلان بزرگترین تولید کننده ارقام بومی و با کیفیت برنج در کشور به شمار می‌آید که با ۲۳۸ هزار هکتار اراضی شالیزاری رتبه اول کشور را در سطح زیرکشت و رتبه دوم تولید برنج را به خود اختصاص داده است.
