برداشت مروارید‌های سبز از دل تاکستان‌های خوزستان

در نخلستان که قدم بگذاری نخل‌های بلند قامت را می‌بینی، نخل‌هایی که شکوه همیشگیشان را حفظ کرده اند. اما کمی جلوتر درست در دل نخلستان، تاکستان دلبری می‌کند.از لابه لای نخلستان که نگاه کنی درخشش مروارید‌های سبز و قرمز چشمانت را می‌نوازد.

نخلستان همسایه خوبی برای تاکستان است مانند مادری مهربان باغ انگور را در آغوش گرفته و خوشه‌های زرین معلق نیز مانند طفلی شاخه‌های ظریف بوته انگور را در بر گرفته اند. کارون پر درد اگرچه کارون قدیم نیست و آب باریکه ای از آن بیشتر باقی نمانده، اما محبت بی دریغش را نثار یاقوت‌های سبز می‌کند. خوشه‌های سبز شاد و مستند از همجواری با کارون و نخلستان. خورشید داغ این روز‌های خوزستان درست وسط آسمان نشسته و از آن بالا شاهد درخشش مروارید‌های سبز است.

در این گرما و شرجی دستانی دست به کار چیدن خوشه‌های سبز انگور است. دستان پینه بسته‌ای که از شوق فراوانی و برکت مروارید‌های سبز برای شکرگزاری راهی آسمان‌ها شده اند.

در یک صبح گرم تابستانی و در دمای بالای ۵۰ درجه خوزستان، راهی تاکستان‌های شهرستان کارون شدیم. تاکستانی در دل نخلستان. مهمان تاکستان ابومهدی کشاورز اهل غزاویه بزرگ هستیم.

اول گزارش این را نیز بگویم که ابومهدی و کارگرانی که در تاکستان مشغول چیدن انگور بودند همگی ماسک زده بودند و نکات بهداشتی به شدت رعایت می‌شد. به استقبالمان آمد. خوشحالی در چهره اش موج می‌زد و در پوست خودش نمی‌گنجید. این شادی نشسته در چهره اش نشان از برداشت عالی امسال خوشه‌های طلایی انگور است. بعد از سلام و احوالپرسی از او پرسیدم از برداشت راضی بوده یا نه؟ در حالی که خوشه‌های زرین را دستچین می‌کند، با زبان شیرین عربی می‌گوید «الحمدالله محصول کلش حلو» یعنی محصولش امسال خوب است و او راضی و خرسند است. برایمان خوشه‌ای شست و آورد. جایتان سبز، طعمش بی نظیر بود، مزه واقعی انگور را بعد از مدت‌ها حس کردیم.

او می‌گوید از اول تیرماه برداشت را شروع کرده است و  از ساعت ۶ صبح کار برداشت محصول انجام می‌شود و بلافاصله پس از برداشت، به بازار شهرستان کارون و میدان میوه و تره بار اهواز ارسال می‌شود. از او پرسیدم در این گرمای طاقت فرسا سخت نیست؟ در حالی که عرق از سر و رویش شر شر می‌کرد، گفت: با اینکه کار در گرما و شرجی خوزستان سخت است، اما شیرینی برداشت دسترنج ماه‌ها کار و تلاش، صبر ما را در برابر گرما چندین برابر می‌کند و  نه تنها خسته نمی‌شویم، بلکه از کار کردن و برداشت خوشه‌های زرین لذت می‌بریم و این  لذت را با هیچ چیز عوض نمی کنیم.

با توجه به تنش آبی، خشکسالی و کمبود بارش ها برداشت انگور از سطح تاکستان های خوزستان رضایت بخش بوده، برای کسب اطلاعات بیشتر و آگاهی از جزئیات با مسئولان مربوطه به گفت و گو نشستیم، با ما تا انتهای گزارش همراه باشید.

شهرستان کارون قطب تولید انگور در خوزستان

جبار حمادی مدیر جهاد کشاورزی کارون گفت: شهرستان کارون قطب تولید انگور خوزستان است و از قدیم الایام این محصول در شهرستان کشت می‌شود و روستای غزاویه بزرگ از مراکز اصلی کشت انگور در شهرستان است و کارون ظرفیت مناسبی برای توسعه کشت انگور دارد.

او افزود:  تا قبل از  سیل سال ۹۸ حدود ۱۱۰ هکتار سطح زیر کشت انگور از ارقام مختلف بوده که در اثر وقوع سیل سال ۹۸ حدود ۶۰ درصد کاهش سطح داشتیم که حدود ۴۵ هکتار آن باقی مانده است.

حمادی اظهار کرد: انواع و ارقام انگور در تاکستان‌های کارون بنگی، جرشی، سلطانی، قرمز، عسکری هستند که بازار پسند بوده و زمانی به بازار می‌رسد که میوه در بازار کم بوده و از قیمت خوبی برخوردار است و بیشتر محصول در حاشیه رودخانه کارون قرار دارد.

افزایش ۵ درصدی انگور در شهرستان کارون 

مدیر جهاد کشاورزی کارون بیان داشت: با توجه به وضعیت آب و هوای خاص و وضعیت مدیریت تاکستان‌ها و توصیه‌های ترویجی که کارشناسان داشته اند، پیش بینی افزایش ۵ درصدی محصول را نسبت به پارسال داریم که کیفیت هم نسبت به پارسال بسیار بهتر است.

این مقام مسئول با بیان اینکه عملکرد متوسط برداشت انگور در هر هکتار ۲۰ تن است که در مجموع ۶۰۰ تن مروارید سبز از تاکستان‌های شهرستان کارون برداشت خواهد شد، اظهار داشت: تلاش و برنامه ریزی برای احیای تاکستان‌های منطقه که اشتغال و درآمدخوبی برای باغداران دارد انجام شده، ولی باید بهره برداران منطقه نیز برای بازسازی تاکستان‌های منطقه همراهی و مشارکت کنند.

برداشت ۱۰ هزار  تنی انگور از تاکستان‌های خوزستان

تورج نوروزی معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی خوزستان سطح زیر کشت انگور خوزستان را حدود یک هزار هکتار و تولید آن  را بیش از ۱۰ هزار  تن عنوان کرد و گفت: عملکرد انگور استان بالای ۱۰ تن در هکتار است که یکی از بالاترین عملکرد‌ها در سطح کشور را دارد.

او با بیان اینکه انگور خوزستان جزو زودرس‌ترین ارقام انگور در کشور است و عملکرد بسیار بالا، از مزیت‌های این انگور به حساب می‌آید، افزود: ارقام عمده انگور شمال خوزستان یاقوتی و پرلایت بوده و  در جنوب خوزستان  ارقام عسکری، جرشی، بنگی از مهمترین ارقام انگور هستند.

تاکستان‌های خوزستان  فاقد روش داربستی پرورش انگور 

نوروزی بیان داشت: هم اکنون روش‌های پرورش داربستی انگور از پیشرفته‌ترین روش‌های پرورش آن است، ولی عمدتا انگور خوزستان به دلیل گرمای بیش از حد هوا و تابش بالای آفتاب به روش‌های سنتی و خزنده پرورش می‌یابد که در آینده‌ای نزدیک سعی در بر افراشته شدن این انگور‌ها و استفاده از سایبان برای افزایش کیفیت آن‌ها است.

میزان برداشت و در نتیجه سود حاصل از فروش محصول در کشت داربستی، ۲.۵ تا ۳ برابر کشت سنتی است و این درحالی است که با آبیاری قطره‌ای در مصرف آب تا ۹۰ درصد صرفه جویی می‌شود. مزیت‌های کشت داربستی خیلی زیاد است؛ تسهیل در عملیات داشت و برداشت، نفوذ نور بیشتر به داخل تاج بوته‌ها و تهویه بهتر و در نتیجه شیوع کمتر و کنترل بهتر آفات و بیماری ها، کاهش ضایعات ناشی از بارندگی در زمان برداشت،کاهش هزینه‌های مربوط به مدیریت تاکستان ها، فراهم آوردن امکان اجرای عملیات باغداری به صورت مکانیزه که منجر به کاهش چشمگیر هزینه‌های داشت از جمله شخم سالیانه، آبیاری، سمپاشی، کوددهی و حتی عملیات هرس و … از جمله مزایای داربستی کردن باغات انگور است که امیدواریم در تاکستان های خوزستان در آینده ای نزدیک از این روش برای ارتقای کیفیت محصول استفاده شود.

معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی خوزستان با اشاره به این نکته که کارون، شادگان و آبادان در جنوب استان و ایذه، باغملک و دزفول در شمال خوزستان عمده‌ترین شهرستان‌های تولید کننده انگور هستند، اظهار کرد: برداشت انگور خوزستان از اواخر خردادماه و اوایل تیرماه در شهر‌های جنوبی استان شروع می‌شود و تا اواخر مرداد ماه در شهر‌های شمالی ادامه دارد.

این مقام مسئول گفت: بیشترین سطح کشت و تولید انگور خوزستان مربوط به شهرستان‌های باغملک، ایذه و اندیکا است و شهرستان کارون نیز بیشترین سطح زیر کشت انگور را در جنوب استان دارد.

او در خصوص صادرات انگور خوزستان افزود: هم اکنون صادرات این میوه تنها به خارج از استان صورت می گیرد و آماری از صادرات آن به خارج از کشور در دسترس نیست.

نوروزی تصریح کرد: سطح توسعه انگور در سال گذشته ۵۰ هکتار بوده، ولی متاسفانه به دلیل وقوع سیل در سال ۹۸ قسمتی از تاکستان‌های احداثی در استان از بین رفته اند و از چرخه تولید خارج گشته اند.

طرح آبیاری مدرن در تاکستان‌های خوزستان جایی ندارد!

معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی خوزستان با بیان اینکه متاسفانه در اکثر تاکستان های استان سیستم آبیاری سنتی است، اظهار کرد: با توجه به تنش آبی در خوزستان و کمبود بارش ها انتظار می رود کشاورزان از روش های نوین آبیاری استفاده کنند تا سهم بزرگی در به حداقل رساندن مصرف آب در کشاورزی داشته باشند.

این مقام مسئول بیان داشت: آفت انگور در خوزستان وجود دارد، ولی تاکنون در خصوص بروز و مشاهده آفات در تاکستان‌های استان از سوی کشاورزان گزارشی ثبت نشده است.

عرضه  انگور تمام ارگانیک به بازار خوزستان

زهرا پور حسینی مسئول باغبانی شهرستان کارون گفت: برای مبارزه با آفات، بیماری‌ها  و از بین بردن علف‌های هرز از هیچ گونه سمومی استفاده نمی‌شود و محصول شهرستان به صورت تمام ارگانیک به بازار عرضه می‌شود همچنین باتوجه به خشکسالی پیش رو طی امسال خوشبختانه کاهشی در تناژ محصول مشاهده نشده و امسال بهترین تناژ محصول را باتوجه به وضع موجود داشتیم.

از خواص خارق العاده و شگفت انگیز انگور چه می دانید؟

او در خصوص خواص و فواید انگور افزود: اسید فولیک موجود در انگور برای بهبود رشد مغز جنین و سلامتی زنان باردار مفید است و همچنین اسید فولیک و کلسیم در انگور برای تشکیل استخوان‌ها و رشد جنین و تقویت استخوان‌ها در دوران بارداری مفیدهستند.

پورحسینی با بیان اینکه زنان باردار اغلب در سه ماهه دوم بارداری کم خونی را تجربه می‌کنند، انگور قرمز مقادیر بالایی آهن دارد که می‌تواند برای درمان کم خونی استفاده شود، اظهار داشت: مقادیر بالای فیبر موجود در انگور هضم غذا را بهبود می‌بخشد و برای درمان یبوست در دوران بارداری فایده بخش است.

مسئول باغبانی شهرستان کارون با اشاره به این نکته که انگور سبز سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند و برای پیشگیری و درمان بیماری‌ها در زنان باردار مفید است، تصریح کرد: انگور یک میوه قلیایی است و به درمان مشکلات ادراری در زنان باردار کمک می‌کند همچنین این میوه حاوی کلسیم و منیزیم بوده و برای کاهش تورم در زنان باردار مفید است.

این مقام مسئول فیبر موجود در آب انگور را برای درمان یبوست در نوزادن و کودکان مفید دانست و بیان داشت: آنتی اکسیدان‌های موجود در انگور بدن نوزادان و کودکان را از آسیب‌های رادیکال آزاد محافظت می‌کند و خطر ابتلای نوزاد و کودک را به بیماری‌های تنفسی مانند سرفه، آسم و برونشیت کاهش می‌دهد همچنین مقادیر زیاد آهن موجود در آن  برای درمان کم خونی در نوزادان و کودکان موثر است.

او مقادیر بالای ویتامین C، ویتامین K و ویتامین A موجود در انگور را برای پیشگیری و درمان سرماخوردگی سودمند عنوان کرد و گفت: انگور گرمای معده را کاهش می‌دهد و برای درمان سوء هاضمه، معده درد و زخم معده سودبخش است.

پورحسینی با بیان اینکه نتایج یک مطالعه نشان داده که ویتامین ها، مواد معدنی و فیبر موجود در میوه انگور خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را در بزرگسالان کاهش می‌دهد، افزود:  انجمن دیابت آمریکا پیشنهاد کرده که افراد دیابتی انگور را به برنامه غذایی خود اضافه کنند.

مسئول باغبانی شهرستان کارون اظهار داشت: انگور قرمز یک دیورتیک قوی بوده و باعث پاکسازی و بهبود عملکرد کبد می‌شود. انگور سموم و سایر مواد زائد کبد را پاکسازی می‌کند و می‌تواند برای درمان کبد چرب مفید باشد همچنین  رزوراترول موجود در انگور توانایی سلول‌ها برای ذخیره چربی را کاهش داده و با افزایش چربی سوزی بدن به کاهش وزن و لاغری کمک می‌کند.

این مقام مسئول تصریح کرد: اگر به دنبال راهی برای چاق شدن هستید بهتر است انگور را به عنوان صبحانه در برنامه‌ی غذایی خود بگنجانید، انگور مقادیر زیادی ویتامین و مواد معدنی و انرژی دارد و می‌تواند باعث چاقی و افزایش وزن شود و این  میوه به عنوان یک آنتی اکسیدان قوی عمل کرده و باعث تقویت و درمان گرفتگی عضلات در بدنسازان می‌شود.

او با بیان اینکه انگور حاوی مقادیر بالایی پتاسیم است که باعث کاهش اثرات سدیم در افراد مبتلا به فشار خون بالا می‌شود، همچنین مقادیر بالای فیبر موجود در انگور برای درمان فشار خون بالا مفیداست، گفت: مصرف منظم انگور به دلیل مقادیر بالای پلی فنول‌ها می‌تواند به تنظیم میزان کلسترول خون شما کمک کند و باعث کاهش کلسترول بد خون شود. علاوه بر این انگور حاوی مقادیر بالایی فیبر و پتاسیم است که هر دو برای سلامت قلب مفید هستند همچنین این میوه حاوی مقادیر بالایی آنتی اکسیدان است که دارای خواص ضد التهابی بوده و خطر ابتلا به انواع سرطان‌های لنف، کبد، معده، پستان، روده بزرگ، سرطان پوست و لوسمی را کاهش می‌دهد.

پور حسینی گفت: نوشیدن آب انگور ناشتا به علت مقادیر بالای آنتی اکسیدان‌ها یکی از روش‌های مفید برای درمان سریع میگرن بوده و دارای خواص آلرژی است  و می‌تواند به عنوان یک درمان برای آسم استفاده شود، علاوه بر این آب انگور رطوبت ریه را افزایش داده و حملات آسم را کاهش می‌دهد.

مسئول باغبانی شهرستان کارون انگور و آب انگور را برای درمان کم خونی و خستگی ناشی از آن مفید عنوان کرد و اظهار داشت: انگور آب زیادی دارد و به عنوان یک دیورتیک طبیعی عمل کرده و با سم زدایی از کلیه‌ها و دفع اسید اوریک بدن می‌تواند به درمان بیماری‌های کلیوی و سنگ کلیه کمک می‌کند. انگور سبز یا زرد دارای فلاوونوئیدی از خانواده تانن‌ها به نام کاتچین است که از ابتلا به پوکی استخوان پیشگیری می‌کند؛ زیرا به علت خواص ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی که دارد، از استرس اکسیداتیو و التهاب جلوگیری می‌نماید و روند تخریب بافت‌های استخوانی را به تاخیر می‌اندازد.

فواید بی نظیر برگ مو یا برگ درخت انگور

این مقام مسئول با بیان اینکه برگ انگور حاوی اسید چرب امگا ۳ و آنتی اکسیدان بوده و در درمان بیماری التهابی مانند روماتیسم مفید است، گفت: برگ انگور دارای میزان گلیسمی پایین است و می‌تواند سطح قند خون در افراد دیابتی را کاهش دهد همچنین برگ مو حاوی مقادیر بالایی فیبر بوده و برای بهبود هضم غذا و درمان یبوست  سودمند است و همینطور غنی از آهن است و می‌تواند برای پیشگیری و درمان کم خونی استفاده شود.

او اظهار داشت: برگ انگور یا برگ مو غنی از ویتامین C بوده و باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شود، آنتی اکسیدان موجود در برگ انگور برای پیشگیری و درمان سرطان و تومور مفید است و کلسیم موجود در آن باعث تقویت دندان‌ها می‌شود.

پورحسینی تصریح کرد: برگ مو غنی از ویتامین E بوده  و برای حفظ سلامت پوست مفید است همچنین دارای ویتامین A بوده و برای تقویت بینایی و سلامت چشم‌ها موثر است. ویتامین B ۶ موجود در این برگ عملکرد شناختی مغز را بهبود می‌بخشد و از بیماری‌های آلزایمر و پارکینسون جلوگیری می‌کند، فولات موجود در برگ مو برای رشد مغز و سیستم عصبی جنین ضروری است.

از انگور فرآورده های غذایی مختلفی مانند کشمش، شیره انگور، روغن هسته انگور، عصاره هسته انگور، سرکه، آبغوره و غوره به دست می آید که تاثیر آن ها برتندرستی انسان غیر قابل وصف است، هر کدام از این فرآورده ها ده ها خاصیت دارند که توصیه می شود خودتان مطالعه کنید.اما قطعا زیاده روی در مصرف این میوه ضررهای خاص خود را دارد.

مسئول باغبانی شهرستان کارون گفت: انگور در همه مناطق پرورش مانند ریشه، تنه، شاخه، برگ و میوه در معرض حمله احتمالی حشرات قرار دارد. آفات انگور شامل شته مو، زنجرک ها، ساقه خوارها، شپشک‌های آرد آلو، زنجره ها، کرم‌های قطع کننده و انواع شته هستند.

او ادامه داد: در برخی موارد آفت باعث آسیب به تاک یا میوه نمی‌شود، بلکه آن را آلوده و ضعیف می‌کند، به عنوان مثال، سوسک‌هایی وجود دارند که در زمان نزدیک به برداشت در خوشه فعالیت می‌کنند و در صورت تماس و مواجه شدن با انگور سبب ایجاد تغییر رنگ در فرآورده‌های آن می‌شوند. همجنین مشکلات مشابهی در مورد مصرف انگور به صورت تازه خوری وجود دارد هنگامی که حشرات بر روی خوشه‌ها قرار می‌گیرند، امکان جابه جایی آن‌ها به بازار وجود دارد و این عامل موجب کاهش بازار پسندی انگور می‌شود.

شته مو، آفت اختصاصی درخت انگور

پورحسینی با بیان اینکه شته مو آفت اختصاصی انگور است که در سراسر دنیا گسترش دارد ظاهری شبیه شته دارد، افزود: هنگامی که شته مو تاکستان به تاکستان راه بیابد ممکن است در ابتدا تنها تاک‌های کوچک و نهال درخت را تحت تاثیر قرار دهد، اما مدیریت نکردن آن می‌تواند موجب گسترش این آفت شده و باعث افزایش خشکی و از بین رفتن تعداد زیادی تاک شود، معمولا علائم آلودگی از قسمت پایینی برگ‌های تاک شروع می‌شود که اگر نهال‌های آلوده به این آفت مخرب در تاکستان کاشته شوند باید انتظار آلودگی در کل تاکستان را داشت و پس از چند سال کاهش رشد بازدهی را دارد.

مسئول باغبانی شهرستان کارون اظهار کرد: نوع خاک نیز تاثیر زیادی بر جمعیت شته می‌گذارد، خاک‌هایی با میزان شن بالا محل مناسبی برای رشد و تکثیر این آفت نیستند. شته مو در قسمت‌های زیرین شاخه‌ها و برگ‌های تاک‌های آلوده غده‌های کروی ایجاد می‌کند که موجب خرابی و سوراخ شدن قسمت بالای برگ می‌شود.

چگونه باید کرم خوشه خوار انگور را از بین برد؟

این مقام مسئول  با تاکید بر  این نکته که کرم خوشه خوار انگور  آفت و خطر دیگری برای تاکستان است، بیان داشت: نحوه مبارزه و زمان آن به زندگی و زمان شروع و فعالیت آفت تعیین می‌شود باتوجه به اینکه در زمستان قسمتی از شفیره‌ها در زیر علف‌های خشک و پوسیده در سطح زمین به سر می‌برند استفاده از آب یخ می‌تواند به نابودی این شفیره‌ها و در نتیجه کاهش آفت در موقع ظهور خوشه‌های گل کمک کند.

او در ادامه با اشاره به مبارزه با جمعیت نسل بهاره کرم خوشه خوار تصریح کرد: جمعیت نسل بهاره یعنی همان‌هایی که به خوشه‌های گل آسیب می‌رسانند معمولا زیاد نبوده و خسارت وارده در حدی نیست که نیازی به مبارزه داشته باشد و زمانی که غوره‌ها به اندازه عدس و یا حداکثر به اندازه نخود شده اند جمعیت آفت به حدی است که می‌تواند زیان قابل توجه و کاهش چشمگیر محصول را به دنبال داشته باشد و در این مواقع لازم است که با یکی از سموم فسفره مثل آزینوفوس متیل یا زولون به نسبت دو در هزار و یا دیازنیون ۶۰ درصد به نسبت ۱.۵ در هزار مبارزه انجام گیرد.

به گفته پورحسینی انتخاب رقم مناسب، کشت به صورت ردیفی روی داربست، هرس هرساله مو برای جلوگیری از تجمع شاخه‌های اضافی، سوزاندن علف‌های هرز و برگ‌های خشک در پاییز و شخم عمیق و استفاده از یخ آب زمستانه برای از بین بردن شفیره‌های زمستان گذران و کنترل زراعی آفت کرم خوشه خوار و دیگر آفات موثر است.

با توجه به وقوع خشکسالی و تنش آبی موجود در خوزستان، با همت و تلاش کشاورزان عزیز این خطه همانند سال‌های گذشته، برداشت انگور در زمان خود انجام و محصول ناب تاکستان‌های استان روانه بازار می‌شود.

سرویس خبری : کشاورزی و باغبانی