توسعه باغات بویژه انار، پسته، زیتون، گونه‌های سیاه ریشه (انواع آلو، هلو و زردآلو) و گل‌محمدی که سازگار با شرایط اقلیمی گنبدکاووس و میانگین بارش سالانه ۲۰۰ تا ۴۰۰ میلیمتر آن است، می‌تواند جایگزین زراعت تک محصولی گندم و جو در اراضی دیم باشد.
علاوه بر مزایای اشاره شده در درآمد و اشتغال، توسعه باغات و کشت درختان مثمر و سازگار با شرایط اقلیمی گنبدکاووس اثرات زیست محیطی قابل توجهی از جمله تلطیف آب و هوا، تقویت منابع خاکی و آبی منطقه و مهمتر از همه جلوگیری از پدیده ریزگردها خواهد داشت.
آب، مهمترین نیاز توسعه کشت درختان به شمار می رود که در شرایط آب و هوایی خشک و نیمه خشک گنبدکاووس، با استفاده از بارش‌های سالانه و احداث آب بندان برای ذخیره نزولات آسمانی و یا هدایت آب‌های سطحی و رودخانه‌ها به آبندان‌ها، می توان حداقل ۲ نوبت آب مورد نیاز درختان میوه را بویژه هنگام باردهی تامین کرد.
هم اکنون در گنبدکاووس افزون بر چهار هزار هکتار باغ درختان مثمر وجود دارد که به اعتقاد کارشناسان حوزه باغبانی جهادکشاورزی، قابلیت افزایش تا حداقل ۲۰ هزار هکتار را دارد که درصورت تحقق آن، گام بلندی برای جهش تولید و ایجاد درآمد و اشتغال پایدار مردمان این منطقه برداشته خواهد شد.
کارشناس مسوول زراعت و باغبانی مدیریت جهادکشاورزی گنبدکاووس دراین باره گفت: این شهرستان استعداد خوبی برای توسعه باغات مثمر دارد اما هنوز فرهنگ و باور توسعه باغات در بین بهره‌برداران بخش کشاورزی ایجاد نشده است.
عزیز جاوید افزود: اگر کشاورزان گنبدکاووس با درآمدهای حداقل پنج تا ۱۰ برابری ایجاد باغات نسبت به کشت تک محصولی گندم یا جو و نیز اشتغال پایدار حداقل ۲ نفر به صورت مستقیم در هر هکتار باغ آشنا شوند، بدون تردید توسعه باغات مثمر در این شهرستان محقق خواهد شد.
وی حمایت از کشت درختان مثمر در گنبدکاووس توسط نهادهای متولی از جمله جهادکشاورزی و پرداخت تسهیلات با کارمزد پایین را در توسعه باغات موثر دانست و اضافه کرد: درحال حاضر ایجاد هر هکتار باغ ۱۵۰ میلیون ریال هزینه دارد.
جاوید ادامه داد: کشت باغات از جمله زیتون، انار، پسته، انجیر، درختان سیاه ریشه و گل محمدی که سابقه زیادی در گنبدکاووس دارد می‌تواند در شرایط حاضر نیز مورد توجه و توسعه قرار گیرد.
کارشناس مسوول زراعت و باغبانی جهادکشاورزی گنبدکاووس ادامه داد: به‌عنوان نمونه درخت پسته از گذشته‌های دور در مناطق مرزی این شهرستان و مراوه‌تپه که آب و هوایی خشک با رطوبت پایین دارند، به صورت خودرو (وحشی) رشد کرده و هم اکنون در مناطقی چون نارلی‌داغ، اوچ‌قویی، آق‌بند و آی‌تمر در ۲۵ هکتار کشت شده است.
وی گفت: پایه یا بنه درختان پسته وحشی در مناطق مرزی گنبدکاووس با ترکمنستان معروف به چاتلان‌قوش با گونه‌هایی از پسته دامغان مانند “احمد آقایی و کله قوچی” پیوند زده شده که موفقیت آمیز بوده و پس از سه سال به ثمر رسیده است.
جاوید افزود: مناطق مرزی گنبدکاووس از جمله حاشیه رودخانه اترک مستعد کشت درختان پسته تا سطح هزار هکتار است که کشاورزان منطقه می‌توانند برای تامین آب مورد نیاز باغات پسته خود از رودخانه اترک و یا از آب سطحی با احداث آب بندان استفاده کنند.
وی اضافه کرد: حداقل برداشت پسته خشک از هر هکتار ۲۰۰ کیلوگرم است که درآمد بالایی را نصیب کشاورزان می‌کند مضاف براینکه هر هکتار باغ پسته برای یک تا ۲ نفر به صورت مستقیم و پنج تا ۱۰ نفر در زمان برداشت به صورت غیرمستقیم اشتغال ایجاد می‌کند.
کارشناس زراعت و باغبانی جهادکشاورزی گنبدکاووس، کاشت انار را از دیگر درختان مثمر و مناسب با شرایط اقلیمی این شهرستان دانست و گفت: این درخت نیز از گذشته در منطقه به صورت خودرو (وحشی) وجود داشته و اکنون نیز افزون بر ۳۰۰ هکتار باغ انار در شهرستان ایجاد شده است.
وی، باغ‌های انار موجود در گنبدکاووس را بیشتر از گونه ملس ممتاز ساوه و ۲ رقم شیشه گپ و یوسف خانی دانست و اضافه کرد: میانگین برداشت انار از هر هکتار بین ۱۵ تا ۲۰ تن است که علاوه بر درآمد بالا، با راه‌اندازی صنایع تبدیلی می‌توان از آب میوه، پوست و روغن دانه آن نیز استفاده کرد.
این کارشناس زراعت و باغبانی جهادکشاوروزی گنبدکاووس، کشت زیتون و توسعه باغات فعلی آن را از دیگر درختان مثمر برای توسعه باغداری در این شهرستان ذکر کرد و گفت: مناطق شمالی (حاشیه رودخانه اترک) و میانی (دهستان آق آباد و سلطانعلی) برای کاشت درختان زیتون مناسب است.
جاوید، وسعت فعلی باغات زیتون گنبدکاووس را ۲ هزار هکتار اعلام کرد و افزود: ایجاد این مقدار باغ زیتون بیشتر در قالب یک باغ هزار هکتاری در کرند و ۷۰۰ هکتاری شرکت کشت و توسعه متعلق به کمیته امداد است که در راستای طرح ملی کشت این درخت از سال ۷۲ به بعد صورت گرفت.
جاوید، توسعه انواع باغات درختان سیاه ریشه مانند انواع هلو، آلو و زردآلو را از دیگر ظرفیت‌های بخش کشاورزی گنبدکاووس و اراضی دیم آن دانست و گفت: تبدیل اراضی زراعی دیم به باغ، حداقل پنج برابر بیشتر از زراعت گندم و جو برای کشاورزان درآمد دارد که باید از این ظرفیت استفاده کرد.
به گفته وی، استعداد اراضی کم بازده و دیم گنبدکاووس برای تبدیل به باغ بسیار بالاست و حداقل می‌توان وسعت چهار هزار هکتاری فعلی باغات این شهرستان مرزی را به ۲۰ هزار هکتار افزایش داد.
این کارشناس جهادکشاورزی گنبدکاووس لازمه توسعه باغات در این شهرستان را تغییر نگاه و باور کشاورزان به ایجاد باغ و مزایای آن دانست و افزود: برای تامین آب مورد نیاز باغ علاوه بر بارش‌های سالانه، می‌توان در قالب شرکت تعاونی و احداث آب بندان، آب‌های سطحی و منابع آبی رودخانه‌ها را برای حداقل یک تا دو نوبت آبیاری، ذخیره و تامین کرد.
در همین پیوند مدیر جهادکشاورزی گنبدکاووس نیز با تایید مزایای توسعه باغات مثمر در اراضی دیم و کم بازده این شهرستان، گفت: مهمترین نیاز توسعه باغات، تامین آب است.
غلامعلی نورا افزود: درحال حاضر کارشناسان حوزه باغبانی جهادکشاورزی گنبدکاووس آماده ارائه مشاوره فنی به علاقمندان برای ایجاد انواع باغ میوه هستند مضاف براینکه اختصاص تسهیلات حمایتی برای توسعه باغات و راه‌اندازی صنایع تبدیلی آن در این شهرستان مرزی مورد توجه است.
سرویس خبری : کشاورزی و باغبانی
