چند روز قبل بود که خبر کمبود شدید روغن در بازار بین رسانه ها پیچید. خبری که از بین قفسه های خالی فروشگاه ها بیرون آمده بود و می‌توانست اخطار ای از جنس کمبود یکی از اقلام اساسی و ضروری مردم باشد.
از هر جای بازار که صدای کمبود بلند شود می توان دلال ها را آنجا پیدا کرد. اعلام خبر کمبود روغن دلیل کافی برای محتکران بود تا روغن‌ها را به چندین برابر قیمت به مصرف‌کنندگان بفروشند.
چند روز قبل حسنی دبیر کل اتحادیه بنکداران مواد غذایی از فروش روغن تا چند برابر قیمت در بازار خبر داد. این یعنی بازاری آشفته که نیاز به تنظیم دارد.
پس پای مسئولان ستاد تنظیم بازار به موضوع روغن باز شد و در نهایت دوشنبه هفته قبل دبیر ستاد تنظیم بازار وعده حل مشکل تا پایان هفته را ما داد.
وعده حل شدن کمبود روغن با تولید بیشتر
عباس قبادی دبیر ستاد تنظیم بازار گفت: با تلاش‌های انجام شده و پیگیری‌های وزیر صمت وقفه‌ای که در تولید روغن به وجود آمده بود با افزایش تولید و افزایش عرضه به بازار در حال حل شدن است.
این مقام مسئول گفت: در زمینه روغن خوراکی خانگی با اقداماتی که در حال انجام است تا پایان هفته مشکلی را نخواهیم داشت و این کالا به وفور در همه فروشگاه‌ها خواهد بود.
قبادی با اشاره به اختلالی که در تامین مواد اولیه و انتقال روغن خام به کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی وجود داشت، گفت: مشکل روغن خام هم حل شده است و تولید در این بخش به سرعت در حال انجام است.
حالا حدود ۵ روز از تاریخ اعلامی دبیر ستاد تنظیم بازار گذشته و بررسی‌های ما نشان می‌دهد که مشکل بازار روغن کماکان پابرجاست. انبارهای فروش عمده روغن هنوز خالی مانده و خبری از تنظیم بازار نیست. حضور ما در مراکز پخش عمده روغن و مغازه‌های سطح شهر نشان می‌دهد که این محصول اساسی یا به دست فروشنده نمی‌رسد یا کارخانجات آن‌ها را برای چند جعبه روغن، مجبور به خریدن سایر محصولات می‌کنند.
مشکل کارخانجات روغن تامین مواد اولیه بود؛ مواد اولیه‌‌ای که سالهاست از طریق واردات تامین می‌شود و ریشه در زیرساخت‌های ضعیف کشورمان در این حوزه دارد.
روغن خام سالهاست وارد کشور شده و بعد از فراوری و بسته بندی به فروش می‌رسد. فرمول آشفته شدن بازار روغن بسیار ساده بود، حدود ۳۰۰ هزار تن روغن خام در گمرک گیر کرد و کاهش حجم تولید بازار را به هم ریخت.
اشباع بازار روغن نباتی با واردات
ماجرا که بالا گرفت دولتی‌ها با واردات به داد بازار رسیدند و وزیر صمت از امکان ترخیص کالاها با ارز متقاصی خبر داد.
رزم حسینی گفت: کالاهای وارداتی ۲ گروه هستند؛ گروه اول ارز ۴۲۰۰ تومانی دریافت می‌کنند که این کالاها در گمرک باقی می‌ماند تا ارز ۴۲۰۰ تومانی را از بانک مرکزی دریافت کنند و بعد از گمرک ترخیص می‌شوند و گروه دوم نیز متقاضیانی هستند که ارز نیمایی دریافت می‌کنند. براساس سیاست جدید، متقاضی که اعلام کند نیاز به ارز نیمایی ندارد اجازه ترخیص داده می‌شود و افرادی که نیاز به ارز دارند باید در سامانه نیمایی ارز خریداری کنند تا ترخیص کالا صورت گیرد. مصوبه به دست گمرک رسید و فرایند ترخیص آغاز شد.
۱۲۱ هزار تن دانه روغنی ترخیص شد
روح الله لطیفی، سخنگوی گمرک جمهوری اسلامی ایران اظهار کرد: پس از سفر معاون اول رئیس جمهور به استان هرمزگان برای سرعت بخشی به کالاهای موجود در گمرک‌های جمهوری اسلامی، از ۱۱ مهر که حدود ۴۰ روز از آن می‌گذر حدود ۳۱۱ هزار و ۴۷ تن دانه روغنی به ارزش ۱۶۴ میلیون و ۵۸۱ هزار دلار و ۱۲۱ هزار و ۶۹۷ تن مواد اولیه روغن خوراکی به ارزش ۱۰۴ میلیون ۹۷۶ هزار دلار از گمرکات کشور ترخیص شده است. روزانه بیش از ۴ هزار تن روغن از گمرکات کشور ترخیص می‌شود.
فرآیند ترخیص آغاز شده اما پیگیری‌های ما از واحدهای تولیدی نشان می دهد روغن خام هنوز به آن میزان که باید به دست واحدهای تولید روغن نرسیده است.
بازار آشفته روغن بیش از هر زمانی به افزایش تولید نیاز دارند و مواد اولیه تولید این محصول بیش از گذشته درگیر کارشکنی و وقت کشی‌ها شده است.
موضوع بازار روغن را مجدداً از دبیر ستاد تنظیم بازار پیگیری کردیم و این بار با مشکل جدیدی شدیم.
دبیر ستاد تنظیم بازار مجدد گفت: فرآیند توزیع روغن خام و تامین مواد اولیه آغاز شده و حجم روغن حام باقی مانده در گمرکات کشور هم در حال ترخیص است.
او ادامه داد: بخشی از این مواد اولیه به شرکت‌های تولیدی رسیده و مابقی هم به زودی توزیع خواهد شد. فرآیند انتقال و حمل روغن خام از استان‌های جنوبی کشور و رسیدن به کارخانجات تولیدی فرایندی زمان‌بر است و به مرور بیش روغن مورد نیاز بازار تولید و تامین خواهد شد.
به نظر می رسد معاون وزیر صمت در محاسبات خود برای اعلام تاریخ حل مشکل روغن در بازار به مشکل برخورده است. حدود یک هفته از تاریخ اعلامی دبیر ستاد تنظیم بازار گذشته و مشکلات بازار روغن کماکان پابرجاست.
مشخص نیست بهانه‌ها و مشکلات مختلف تا چه زمانی قرار است فرآیند ترخیص را زیر سوال برده و منجر به ادانه روند کمبود بدون دلیل در بازارها شود!
