کاهش ورود کارگران غیربومی به کمتر از یک سوم سال های گذشته و همزمانی فصل نشاء با ماه رمضان سبب شده است تا قدرت چانه زنی شالیکاران نیز امسال از بین برود در حالی که بر خلاف سال های پیش ، این بار کارگران هم روی نرخ اعلامی ایستادگی می کنند و با یکدیگر اتحاد دارند.
اگر چه از حدود ۱۰ سال پیش تا کنون با آغاز مکانیزه شدن کشت برنج هر ساله نیاز به کارگر برای نشاء کاهش می یابد ، ولی همچنان بیش از نیمی از ۲۱۵ هزار هکتار زمین های شالیزاری مازندران به صورت سنتی و با دست نشاء می شود.
در حال حاضر بیشترین هزینه در کشت برنج مربوط به دستمزد کارگران است. به عبارتی شالیکاران امسال علاوه بر تحمل افزایش قیمت چهار تا پنج برابری بیشتر نهاده های کشاورزی نظیر کود و سموم ، با افزایش حدود سه برابری دستمزد نشاکاران نسبت به سال گذشته مواجه هستند.
هر چند بالا رفتن نرخ تورم و کاهش شدید قدرت خرید سبب می شود تا مبلغ مزد کارگران کشاورزی بویژه نشاکاران قابل توجیه باشد ، اما این موضوع برای کشاورزان که اکنون هیچ چاره ای جز کنار آمدن با مبلغ درخواستی و پرداخت روزمره آن به صورت نقدی ندارند ، مشکل ساز و نگران کننده است.
بررسی های میدانی از محل های تجمع کارگران داوطلب کار در زمین های کشاورزی در میادین شهرهای بابل و آمل که این روزها پیک نشا کاری را پشت سر می گذارند ، حاکی است که کارگران به هیچ وجه حاضر به قیمت شکنی نرخ دستمزدشان نیستند و هر شالیکاری که با این قیمت های کنار نیاید ، باید دست خالی به روستا برگردد.
کارگرانی که حاضر به نشاء در زمین شالیزاری هستند دستمزد کمتر از ۵۰۰ هزار تومان را به صرفه نمی دانند و جواب رد می دهند در حالی که کارگرانی که برای کار در خزانه جهت خارج کردن بوته نشاء درخواست دریافت می کنند ، قیمت ۶۰۰ هزار تومان را پیشنهاد می دهند.
کار کردن در خزانه برنج به خاطر سختی شرایط کار، گران ترین نرخ دستمزد را دارد و نشاء نیز پس از آن قرار می گیرد.برای نشای هر هکتار شالیزار به حدود ۱۵ کارگر مرد نیاز است.
کشاورزانی که مجبورند برای کار در شالیزارهای خود از کارگران روزمزد استفاده کنند ، در شرایط عادی باید علاوه بر دستمزد ، صبحانه، ناهار و عصرانه آنها را هم تامین کنند.
دستمزد پایین غیربومیان
افزایش سه برابر دستمزد کارگری در شالیزارهای مازندران در حالی است که مشاهدات و بررسی ها نشان می دهد که کارگران غیر بومی نیز که از شیراز ، گرگان و بجنورد وارد روستاهای بخش مرکزی استان شدند ، به دلیل تعداد کم آنان با افزایش تقاضا از سوی صاحبان زمین برای نشا کاری مواجهند و دستمزد روزانه این کارگران که دوسوم آنان زن هستند تا ۳۰۰هزار تومان است .
کارگران زن و مرد این استان ها با در اختیار گرفتن مکانی برای استراحت در شهرهای بابل، آمل، بابلسر و فریدونکنار هر صبح با سرکارگران محلی برای کار به مزارع اعزام می شوند.
در حال حاضر تقاضا برای به کارگیری کارگران نشاکار غیر مازندرانی بسیار زیاد است چراکه نرخ آنان به نسبت نرخ نشاکاران بومی تا ۵۰ درصد کمتر است.
مرتضی جعفری یکی از نمایندگان کارگران نشاکار منطقه ” کام فیروز” استان فارس گفت که امسال به دلیل محدودیت کرونایی فقط حدود ۳۰ نفر از نشاکاران غیر بومی به روستایشان آمدند در حالی که سال های قبل از کرونا ۱۷۰ نفر در قالب ۶ گروه برای کارگری به این روستا می آمدند.
کام فیروز در ۱۳۰ کیلومتری شیراز قرار دارد و منطقه ای از استان فارس است که در آن کشت برنج وجود دارد.
وی افزود : امسال نرح نشاکاران غیر بومی ۲۸۰ تا ۳۰۰ هزار تومان است که این قیمت حدود ۴۵درصد کمتر از نرخ نشاکاران محلی است.
سید حسن هاشمی یکی از شالیکاران بخش لاله آباد بابل هم گفت : درخواست ۵۰۰ هزار تومانی برای کار در شالیزار رقم بالایی برای کشت برنج محسوب می شود و نیاز به نقدینگی را دوچندان کرده است.
وی با بیان اینکه دستمزد نشاکاران باید همان روز پرداخت شود، توضیح داد: زمانی که بوته نشاء برنج آماده انتقال به زمین اصلی می شود ، باید در هر شرائط آب و هوایی و وضعیت دستمزدها به زمین انتقال یافته و نشاء شود و این مساله باعث می شود تا شالیکاران مجبور به تن دادن به هر نرخی از دستمزد کارگری شوند.
این شالیکار بابلی گفت که امسال گرانی نهاده های کشاورزی نیز بسیاری از کشاورزان را بدهکار و نقدینگی آنان را به صفر رساند.
نخستین نشاء مکانیره برنج مازندران از نوع گونه طارم محلی ۲۲فروردین ، حدود ۱۰ روز زودتر از فصل زراعی گذشته ، در شهرستان محمودآباد انجام شد.
طبق اعلام رسمی سازمان جهاد کشاورزی ، امسال بیش از ۱۳۰ هزار هکتار نشا کاری به صورت مکانیزه انجام شود که ۳۰ هزار هکتار بیشتر از سال گذشته است.
در کشت مکانیزه صفر تا صد انجام کار طی قرارداد با صاحبان بانک نشاء است ، یعنی کشاورز فقط اقدام به شخم و شیار و آماده سازی زمین خود می کند و فرایند خرانه گیری ، عمل آوری بوته نشاء و کاشت آن بر عهده بانک نشاء است.
در نشا کاری سنتی کشاورزان مناطق مختلف مازندران معمولا از اواخر اسفند تا اواخر فروردین سال بعد عملیات خزانه گیری برای عمل آوری بوته نشاء را انجام می دهند و پس از ۴۰ تا ۴۵ روز مراقبت، بوته را برای کشت به زمین اصلی منتقل می کنند. در این روش هر کشاورز برای کاشتن نشاء در هر هکتار شالیزار باید دستکم ۱۵ کارگر ماهر به کار بگیرد ، اما در کشت مکانیزه این فرایند به صورت یکجا در بازه زمانی کمتر از ۲۲ تا ۲۵ روز توسط یک نفر به عنوان طرف قرارداد بانک نشاء صورت می گیرد.
کشت مکانیزه برنج نیازمند در اختیار داشتن نشاء یکدست از لحاظ ارتفاع ریشه و ساقه است تا ماشین نشاکار بتواند آن را در شالیزار بکارد. عمل آوری اینگونه نشاء عمدتا در بانک های نشاء امکان پذیر است و نشایی که در خزانه گیری سنتی به دست می آید نمی تواند برای کشت مکانیزه مناسب باشد.
طبق آمار رسمی سازمان جهاد کشاورزی مازندران در حال حاضر ۱۹۶ واحد بانک نشاء در استان فعال است که۹۰ درص این واحد ها در دولت تدبیر و امید راه ندازی شد.
ایجاد بانک نشا و به کارگیری دستگاه نشاکار در زمین های یکپارچه شالیزاری از مهم ترین راهکارها برای بهبود روند تولید برنج و کاهش هزینه است تا زنجیره مکانیزاسیون کشت و کار برنج شتاب بگیرد، موضوعی که می توان با آمار و ارقام اعلام کرد که همزمان با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید توجه ویژه ای در این بخش ها شده است.
سرویس خبری : کشاورزی و باغبانی
