به گفته تحلیلگران و بازیگران صنعت کشاورزی، تحریم‌های ثانویه احتمالی علیه خریداران محصولات صادراتی روسیه از جمله کودشیمیایی ضروری برای محصولات کشاورزی پرسود، از آووکادوی مکزیک گرفته تا سویا و ذرت برزیل، همه و همه را در معرض خطر قرار خواهد داد.
در صورت توقف جریان صادراتی روسیه به برزیل، این کشور واقع در آمریکای لاتین که به عنوان یکی از قطب‌های کشاورزی جهان، پارسال حدود یک‌سوم کود شیمیایی مورد نیاز خود را به ارزش ۳.۷ میلیارد دلار از روسیه وارد کرد، عملا هیچ جایگزینی برای پر کردن این خلاء نخواهد داشت.
شروع جنگ روسیه و اوکراین در فوریه ۲۰۲۲ میلادی به ذخیره‌سازی کود شیمیایی مسکو در منطقه آمریکای لاتین دامن زد. قیمت‌ها اندکی افزایش یافت اما تجارت هم‌اکنون عادی شده است. با توجه به واردات نسبتاً ارزان از روسیه، طرح‌های افزایش تولید کود شیمیایی در مکزیک و برزیل به آهستگی پیش رفته است.
انجمن تولیدکنندگان کود شیمیایی روسیه اعلام کرده است که صادرات به برزیل به عنوان بزرگترین تولیدکننده سویا، شکر و قهوه جهان، در نیمه نخست امسال حدود ۳۰ درصد افزایش یافت.
مارک روته، دبیرکل ناتو از برزیل به عنوان یکی از کشورهایی نام برده است که در صورت تداوم تجارت با روسیه «ضربه سختی» را متحمل خواهد شد؛ تحریم‌های ثانویه علیه شرکای تجاری مسکو بخشی از به اصطلاح تلاش‌های دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا برای پایان بخشیدن به جنگ اوکراین است.
لوکاس بِبِر، معاون گروه کشاورزی برزیلی «آپروسویا» که در حوزه کشت ذرت فعالیت می‌کند، می‌گوید: تحریم‌های جدید که واردات کود شیمیایی روسیه را هدف گرفته است، می‌توانند تولید سویا و ذرت را ناپایدار کند.
براساس داده‌های دولتی، مکزیک نیز پارسال بیش از ۵۸۰ میلیون دلار کود شیمیایی از روسیه وارد کرد. مسکو بزرگترین تامین‌کننده کود مکزیک محسوب می‌شود. تحریم‌های احتمالی آمریکا برای کشاورزان این کشور نیز مشکلی بزرگ ایجاد خواهد کرد.
رائول اورتگا، مدیر اسبق امور بین‌الملل در وزارت کشاورزی مکزیک گفته است که «این تحریم‌ها خرید انواع کود شیمیایی تولید روسیه به ویژه کود «اوره» که به طور گسترده در پروزش ذرت، گندم و حتی آووکادو استفاده می‌شود را تحت‌الشعاع قرار خواهد داد.»
اورتگا هشدار داد که در صورت توقف واردات روسیه و حذف آن از بازار، کیفیت کودهای شیمیایی موجود افت خواهد کرد؛ موضوعی که به کاهش تولید آووکادو و افزایش قیمت‌ها برای مصرف‌کنندگان آمریکایی منجر خواهد شد. براساس داده‌های دولتی آمریکا، این کشور بیش از ۸۰ درصد مجموع صادرات آووکادوی مکزیک را خریداری می‌کند؛ بازاری که ارزش پارسال آن بیش از سه میلیارد دلار برآورد شده است.
روسیه همچنین اصلی‌ترین تامین‌کننده کود شیمیایی کلمبیاست؛ کشوری که یکی دیگر از تولیدکنندگان برجسته میوه، گل و قهوه برای آمریکا محسوب می‌شود. روسیه حدود یک‌چهارم کود وارداتی کلمبیا را تامین می‌کند.
بانک جهانی هزینه‌های کود شیمیایی را یکی از محرک‌های تورم مواد غذایی در آمریکای مرکزی شناسایی کرده؛ مسئله‌ای که به بحران هزینه زندگی و مهاجرت به آمریکای شمالی دامن زده است.
به نوشته رویترز، حتی شرکت‌های کود شیمیایی که پیش از این روابط خود با تولیدکنندگان روس را قطع کرده‌اند همچون شرکت آمریکایی «موزائیک»، درباره ایجاد اختلال بیشتر در تجارت با یکی از سه تولیدکننده اصلی کود شیمیایی جهان، ابزار هراس کرده و گفته‌اند که چنین اتفاقی می‌تواند به هرج‌ومرج دامن بزند.
به گفته ادواردو مونتیرو، مدیر شعبه برزیل شرکت موزائیک که ۴۰ درصد درآمد جهانی این شرکت آمریکایی را تشکیل می‌دهد، «گفت‌وگوی احتمالی درباره اقدام تلافی‌جویانه علیه کشورهایی که با روسیه دادوستد دارند، تنها به تشدید شرایط از حیث افزایش قیمت‌ها منجر خواهد شد.»
وی اضافه کرد که تنش‌های ژئوپلیتیکی فروش محصولات به کشاورزان برزیلی را برای چرخه زراعی بعدی به تاخیر انداخته که می‌تواند تحویل به موقع کود شیمیایی مورد نیاز برای پرورش غلات حیاتی همچون سویا را به خطر بیندازد.
برزیل از طرح‌های خود برای کاهش حدود ۵۰ درصدی وابستگی به کودهای شیمیایی خارجی رونمایی کرده است. مکزیک نیز قصد دارد تا تولید بومی را از ۳۳ به ۸۰ درصد تقاضای داخلی افزایش دهد. لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا، رئیس جمهوری برزیل و کلودیا شینباوم، همتای مکزیکی وی هر دو شرکت‌های دولتی نفت خود یعنی «پتروبراس» و «پیمکس» را بر آن داشته‌اند تا تولید کود شیمیایی را افزایش دهند. با این حال، تلاش آنها پیشرفت محسوسی نداشته است.
با این حال، تولیدکنندگان روس بی‌واهمه از رقابت داخلی، تحریم‌های آمریکا یا ممنوعیت‌های اروپایی، گفته‌اند که انتظار دارند تا سهم خود در بازار جهانی را تا سال ۲۰۳۰ به ۲۵ درصد برسانند و برای این مقصود، تا حد زیادی به صادرات محصولات به کشورهای در حال توسعه عضو بریکس از جمله برزیل، هند و چین تکیه کرده‌اند.
منبع:ایرنا
