محسن دادار در گفت‌وگو اظهار کرد: محققین ما در بخش‌های علوم زراعی، علوم باغی، علوم دامی، منابع طبیعی، خاک و آب، گیاه‌پزشکی، علوم آبخیزداری، بخش صنایع مهندسی، بخش اقتصادی اجتماعی و بخش ثبت و گواهی بذر و نهال فعالیت می‌کنند. با وجود تعدد و تنوع حوزه‌های کشاورزی در استان اصفهان، ما در همهٔ این حوزه‌ها فعالیت داشته و مرکز ما یکی از رتبه‌های برتر کشوری در زمینهٔ فعالیت‌های کاری است.
او رسالت مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان را ارائهٔ آخرین دستاوردهای فعالیت‌های پژوهشی و تحقیقاتی در حوزه‌های مختلف کشاورزی به ویژه چالش‌های درون استانی مثل مقابله با کم‌آبی و خشکسالی دانست و افزود: یکی دیگر از برنامه‌های ما، حضور و مشارکت محققین معین در هر شهرستان برای احصاء موانع و مشکلات واقعی بخش کشاورزی در هر منطقه است. پس از جمع‌آوری این مسائل از میان خود کشاورزان، طرح‌های تحقیقاتی متناسب آنها اجرا می‌شوند.
رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان ادامه داد: یکی دیگر از برنامه‌های آموزشی ما، ترویج و انتقال یافته‌های تحقیقاتی است که توسط محققین انجام شده و باید در مرحلهٔ عملی توسط کشاورزان مورد استفاده قرار گیرد. یکی از کارهای اصلی ما توسعه و حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و تأسیس پردیس فناوری و نوآوری کشاورزی است.
دادار با اشاره به اینکه ۲۴۱ طرح تحقیاتی توسط محققین مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان در سال ۱۴۰۲ اجرا شده است، تصریح کرد: ۵۴ درصد از این پروژه‌های تحقیقاتی به حوزهٔ امنیت غذایی، ۱۸ مورد از این پروژه‌ها به حوزهٔ منابع طبیعی و خاک و آب، ۱۷ درصد از پروژه‌ها به حوزهٔ تنوع زیستی و حفظ ذخایر ژنتیکی، ۸ درصد از پروژه‌ها به بخش مدیریت اقتصاد اجتماعی و ۳ درصد از آنها به بحث تغییر اقلیم اختصاص یافته و دورنمایی از فعالیت‌های ما را نشان می‌دهد.
او با اشاره به فرمایشات رهبری در خصوص اولویت داشتن مسئلهٔ امنیت غذایی، اضافه کرد: با توجه به نیاز کشور در سال ۱۴۳۰ به ۱۷۵ میلیون تن غذا، لازم است که امنیت غذایی در اولویت مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی باشد و این مسئله فعالیت محوری ماست. ۹۱ درصد از طرح‌های تحقیقاتی ما کاربردی هستند و ۹ درصد را طرح‌های بنیادی تشکیل داده‌اند.۵۶ درصد طرح‌های تحقیقاتی ما ملی بوده و از تهران به ما ابلاغ می‌شوند و ۲۰ درصد از آنها سفارشی بوده است. ۲۰ درصد از این طرح‌های پژوهشی مستقل بوده و ۳ درصد از آنها ترویجی و ۱ درصد نیز مشترک است.
این استادیار دانشگاه، با تأکید بر اینکه هم‌اکنون ۳۵۰ مورد از مسائل کشاورزی به تفکیک هر شهرستان در استان احضا شده است، اظهار کرد: محققان معین ما با اتحادیه‌ها تشکل‌ها و جهاد کشاورزی تشکیل جلسه می‌دهند و مسائل اساسی را کشف و به ما منتقل می‌کنند. متأسفانه بودجه ما کم است و برای حل تمام این مسائل کفاف نمی‌دهد، به همین دلیل تلاش می‌کنیم با اتحادیه‌ها و تشکل‌های بزرگی همچون اتحادیه گلخانه‌داران و اتحادیه دامداران ارتباط برقرار کنیم و از اعتبارات آنها برای حل مشکل استفاده کنیم. البته این مهم وقتی اتفاق می‌افتد که این نهادها نسبت به نفع طرح‌های تحقیقاتی آگاهی داشته باشند و با ما همکاری کنند.
بهره‌وری آب؛ مشکل اصلی کشاورزان اصفهانی
دادار یکی از مشکلات کشاورزی استان را بهره‌وری آب دانست و گفت: با توجه به محدودیت منابع آبی کشور و خشکسالی کشور لازم است که به کشاورزان کمک کنیم تا کشاورز با وجود این محدودیت، سوددهی نیز داشته باشد.
او ادامه داد: تأمین نهاده‌های خوراک دام و طیور، افزایش بهره‌وری در تولیدات محصولات گلخانه‌ای، شناسایی گونه‌های گیاهان دارویی در منابع طبیعی استان که تحمل کم‌آبی و شوری آب را دارند، پاره‌ای از فعالیت‌های ما در مرکز تحقیقات هستند.
رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی با اشاره به اینکه یکی از وظایف مرکز ما در حوزهٔ بهره‌وری آب، معرفی گیاهانی به کشاورزان است که متحمل شوری و کم آبی باشند، خاطرنشان کرد: ما در استان اصفهان، بالاترین رتبهٔ تولید شیر را داریم. گاوداری‌های ما توسعه یافته‌اند و تامین علوفه برای آنان یک ضرورت است. یکی از علوفه‌های رایج این صنعت، ذرت علوفه‌ای است. ما در شرایط معمولی به ۸ میلیون تن ذرت برای تأمین آذوقه دام‌ها نیاز داریم. راهکار ما این است که علوفه‌ای معرفی کنیم که با همین حداقل آب، عملکرد بهتری داشته باشد.
وی افزود: برای کشت این ذرت علوفه‌ای در هر هکتار ۱۰ هزار متر مکعب آب مصرف می‌شود. محققین ما در سال‌های گذشته قصیل جو را به‌عنوان جایگزین ذرت علوفه‌ای معرفی کردند. این جو ۳ هزار متر مکعب در هر هکتار مصرف می‌کند. عملکرد ذرت علوفه‌ای ۶۰ تن در هکتار و عملکرد قصیل جو ۴۵ تا ۵۰ تن در هکتار است، اما قصیل جو درصد پروتئین بالاتری دارد. اگر روش آبیاری تیپ جایگزین روش آبیاری غرق‌آبی شود، قصیل جو ۲ هزار و ۵۰۰ متر مکعب در هکتار و ذرت ۷ هزار و ۵۰۰ متر مکعب در هکتار آب مصرف می‌کند. از نظر ماده خشک، قصیل جو به ازای ماده خشک ۲/۶ دهم بهره‌وری آب دارد و ذرت علوفه‌ای، ۱/۴ دهم بهره‌وری آب دارد و این یعنی ذرت آبکی‌تر از جو است. جو قصیل ۱/۲ دهم پروتئین دارد و ذرت ۰/۵ دهم پروتئین دارد. هم‌اکنون ۱۵ هزار هکتار از اراضی استان اصفهان به کشت قصیل جو اختصاص یافته است. معرفی قصیل جو یکی از مهم‌ترین دستاوردهای ما بوده است.
دادار یکی از رسالت‌های مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی را تولید هسته‌های اولیهٔ غلات دانست و تأکید کرد: محققان لازم است بر اساس اقلیم و شرایط آب و هوایی، انواع خاصی از بذرهای کشاورزی را به کشاورزان معرفی کنند. به‌عنوان مثال در استان اصفهان بالغ بر یک هزار و ۵۰۰ نوع گندم و جو کشت کردیم و از این تعداد، ۸ رقم گندم متناسب با این شرایط اقلیمی معرفی خواهد شد. جو طبس با شرایط اقلیمی ما در استان هم‌خوانی دارد. این بذرها در ۳ مرحله تولید می‌شوند و به دست کشاورز می‌رسند. جو گلشن تحمل شوری را دارد و نسبت به ریزش دانه و خوابیدگی و شکستگی مقاوم است. اگر در ۱۰ درصد از اراضی کشاورزی استان اصفهان این نوع جو کشت شود، تا ۲۶ میلیون متر مکعب در مصرف آب صرفه‌جویی خواهد شد. سازمان جهاد کشاورزی اعلام کرده که ضریب نفوذ ما ۶۵ تا ۷۰ درصد است و یعنی ۶۵ تا ۷۰ درصد از کشاورزان از بذرهای معرفی شده توسط ما استفاده می‌کنند.
او ادامه داد: کشاورزان در ابتدا برای پذیرش بذرهای جدیدی که ما توصیه می‌کنیم مقاومت می‌کنند، اما ما با برخی از کشاورزان در شهرستان‌ها صحبت می‌کنیم و متعهد می‌شویم که درصورتی که بذر ما را کاشت و خسارت دید، ما خسارت آن را پرداخت می‌کنیم و به این صورت وقتی کشاورزان مرغوبیت محصول را دیدند به آن روی می‌آورند. متأسفانه کشاورزان پس از کشت اولیه به کاشت بذرهایی که خود کشت کردند، مبادرت می‌ورزند و همین مسئله منحر به از بین رفتن بذرهای اصلاح شدهٔ ما می‌شود.
رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان با بیان اینکه در خصوص باغات، به معرفی ارقام باغی به باغداران می‌پردازند که عملکرد و تناژ بالا دارند، افزود: ما سال گذشته یک نوع میوه بِه معرفی کردیم که دو برابر درخت به معمولی عملکرد داشت. ما زالزالک را پایه قرار می‌دهیم و بِه را به آن پیوند می‌زنیم، زیرا در این صورت، ریشهٔ مقاوم‌تر و جذب آب بالاتری خواهد داشت. محققین ما کدو می‌کارند و بر روی آن خیار را پیوند می‌زنند، زیرا جذب آب بهتری دارد و در برابر آفات و بیماری‌ها مقاوم‌تر است.
دادار ادامه داد: باغداران ترجیح می‌دهند که به علت کمبود آب، باغ خود را به زمین زراعی تبدیل و نهایتاً سالی یک بار بر آن کشت کنند. ما در این شرایط به آنان ارقامی را معرفی می‌کنیم که بهره‌وری بهتری داشته باشند.
او در پایان خاطرنشان کرد: یکی دیگر از رسالت‌های ما حفظ تنوع زیستی است. هم‌اکنون گلابی نطنز و خمینی‌شهر در حال انقراض است. ما در ایستگاه‌های خود این گیاهان را حفظ می‌کنیم. در ایستگاه دستگرد، حدود ۱۲۰ رقم انار داریم و در ایستگاه مبارکه ۱۰۰ قلم گلابی به‌عنوان منبع ژنتیکی نگهداری می‌شود.
