در روزهایی که با رشد یکباره قیمت کالاهای اساسی در کشور مواجه هستیم ، برخی مسئولان دلیل این افزایش قیمت‌ها را حذف ارز ترجیحی و راهکار مقابله با قاچاق کالا عنوان می‌کنند. به اعتقاد این صاحب نظران این ابتکار دولت باعث میشود تا با کاهش و جلوگیری از قاچاق کالاهایی که از ارز ترجیحی بهره می‌بردند، یارانه به صورت مستقیم به دست مردم و سفره آنها برسد. سوالی که در اینجا مطرح شود این است که در شرایطی که مردم با بالارفتن یکباره قیمت کالاهای اساسی در کشور برای تامین آن دغدغه‌هایی دارند، چرا باید قاچاق کالا به راحتی در کشور وجود داشته باشد و یکی از دلایل برداشتن یارانه از کالاهای اساسی از سوی برخی از مسئولان عنوان شود؟ و چرا با هزینه قاچاق کالا را اقشاتر فرودست جامعه باید بپردازد؟
یحیی آل‌اسحاق درباره قاچاق برخی کالاهای اساسی از ایران به کشورهای همسایه و عراق به خبرنگار ایلنا گفت: این حادثه به دلیل اختلاف قیمتی است که کالاهای اساسی در ایران که به صورت یارانه‌ای هستند، با دیگر کشورها دارند.
رئیس اتاق مشترک ایران و عراق در ادامه تاکید کرد: در همه کشورهای اطراف ما کالاهای اساسی به قیمت بازار جهانی است که این اختلاف قیمت با ایران خیلی بالاست. نه فقط عراق بلکه مجموعه 15 کشوری که اطراف ما هستند به دلیل کمبود مواد کالای اساسی و موادغذایی که در دنیا هست و اساسا نبود این کالاها، اتوماتیک‌وار این فضا در آنها وجود دارد.
رئیس اتاق مشترک ایران و عراق تاکید کرد: یعنی اگر از خروج کالاهای اساسی به کشورهای اطراف درست مراقبت نشود ما در حوزه مواد غذایی یک جمعیت 400 میلیونی را باید مدیریت کنیم نه 80 میلیونی. لذا این خطر به صورت عادی برای ما وجود دارد و این خروج کالاهای اساسی به صورت صادرات نیست بلکه به صورت قاچاق است.
آل‌اسحاق با اشاره به برخی از این کالاها خاطرنشان کرد: این کالاها شامل آرد، ماکارونی، شکر و روغن و همه کالاهای مایحتاج عمومی مواد غذایی مثل مرغ و تخم مرغ میشود. چون همه اینها در کشور ما قیمتش نسبت به این کشورها خیلی پایین است. این کالاها به جز عراق به پاکستان، افغانستان و حتی ترکیه هم قاچاق می‌شوند.
وی تاکید کرد: به عنوان یک کار جدی باید از قاچاق این کالاها مراقبت کرد تا آثار سوء آن در کشور نباشد. تفاوت قیمت کالاهای اساسی ما در این کشورها چندین برابر ایران است. در فروشگاه‌های پاکستان حتی بعضی کالاهای تاریخ تولید روز ما را دارند، برای مثال روغنی که هفته قبل در ایران تولید شده در بعضی فروشگاه‌های آنها یافت میشود.
آل اسحاق درباره راهکار مبارزه با خروج غیرقانونی این کالاها از کشور تصریح کرد: راهکار مبارزه با قاچاق این کالاها به کشورهای همسایه تقویت نظام نظارتی ما است که در مرزها و سازمان‌های مربوطه باید دقت لازم داشته‌باشند. چنین حادثه‌ای اکنون در کشوروجود دارد و راهکار مبارزه با آن را نهادهای نظارتی بهتر می‌دانند. آنها باید قدرت تصمیم‌گیری و اختیارات و امکاناتشان را طوری تنظیم کنند که بتوانند از این اتفاق در کشور جلوگیری کنند.
اگر قاچاقی وجود دارد باید با آن برخورد شود
در ادامه عضوهیئت مدیره اتاق بازرگانی مشترک ایران و پاکستان درباره خروج غیرقانونی کالاهای اساسی کشور به پاکستان گفت: برخی از کالاهای اساسی ما همچون سوخت، آرد، روغن، شکر و غیره به پاکستان به صورت غیرقانونی می‌روند اما اینها دلیل گرانی این کالاها در کشور نمی‌تواند باشد. این کالاها معمولا به صورت مرزی و به میزان کم خارج می‌شوند.
محمود تهی‌دست در پاسخ به اینکه چرا کالاهای دیگربه کشورهای اطراف نمی‌رود و فقط این چهارکالا قاچاق می‌شوند، بیان کرد: وقتی کالای اساسی این طرف ارزان باشد و آن طرف گران، خانواده‌های لب مرز یا افرادی که در مرزها تردد می‌کنند، ممکن است به میزان کم با خود کالاهایی را ببرند اما این موضوع تاثیر چندانی در گرانی کالاهای اساسی در کشور نمی‌تواند داشته باشد.
تهی‌دست در ادامه تاکید کرد: باید از مسئولان کنترل مرزها پرسید که اگر روی این موضوع نظارت دارند چرا قاچاق انجام میشود و اگر نظارت ندارند، چرا افرادی برای این کار در نظر گرفته شده است؟ به طور دقیق نمی‌دانم چه اتفاقی افتاده است که این همه برای نظارت مرزها هزینه میشود اما بازهم ادعا برای قاچاق از کشور وجود دارد که باید پرسید چرا این قاچاق انجام میشود؟ باید دید علت آن چیست، آیا از سرمنشاء یا توزیع یا از مسیر که می‌رود، یا در موارد دیگری ایراد وجود دارد؟ همه این موارد یک زنجیره به هم متصل هستند که باید مورد بررسی قرار گیرند.
وی افزود: در کل این موضوع نمی‌تواند ملاک گرانی قیمت‌ها در کشور باشد چون در همه دنیا این اتفاق‌ها می‌افتد و همه‌چیز در این خصوص مشخص است. دلیل قاچاق کالا باید به صورت ریشه‌ای بررسی شود که چه افرادی و از کجا این کار را انجام می‌دهند؟ چه مسیری طی میشود که این اتفاقات در کشور می‌افتد؟ همه این موارد از مسائلی است که در این‌باره حتما باید مورد بررسی قرار گیرند.
وی افزود: برفرض اینکه 10 درصد از کالاهای یارانه‌ای کشوراعم ازسوخت و کالاهای اساسی هم قاچاق شوند،این 10 یا 15 درصد تاثیری بر این موضوع ندارد که بخواهد این حجم از گرانی‌ها و به این میزان قیمت کالاهای اساسی در کشور بالا رود. این مساله با قاچاق کالا قابل توجیه نیست. اگر قاچاقی وجود دارد باید با آنها برخورد شود ولی اصل قضیه این نیست.
عضوهیئت مدیره اتاق بازرگانی مشترک ایران و پاکستان با بیان اینکه حذف یارانه کالاهای اساسی برای مردم ایرادی ندارد، تاکید کرد: اما به همان نسبت، باید درآمدهای مردم را حداقل به حدی برسانند که بتوانند زندگی کنند یا کاری کنند که تورم قابل کنترل باشد. پخش کردن پول و این مسائل به صورت مقطعی مشکلی را حل نخواهد کرد. ما 6 ماه دیگر هم دوباره به مشکل خواهیم خورد، چون بازهم ممکن است، گران شود و اتفاقات دیگری رخ دهد. بلکه باید این موضوع ریشه‌ای بررسی و زیرساخت‌های آن درست شود و سطح درآمدی و رفاه مردم را بالا ببرند، در این صورت اشکالی ندارد نرخ کالاهای اساسی هم بالا برود.
تهی‌دست با اشاره به نرخ دلار در کشور گفت: یک کار دیگر برای حل این مشکلات این است که تعیین نرخ دلار را در کل به عهده بازار بگذارند. دولت و بانک مرکزی کاری به نرخ دلار نداشته باشد و فقط ناظر باشند و بگذارند نرخ دلار را کف بازار تعیین کند. باید اجازه دهند نحوه واردات به کشور درست و اصولی شود نه اینکه تعرفه به آن ببندند. دولت می‌تواند در بودجه‌اش دلار را نیاورد و آن را به عنوان درآمد در نظرنگیرد و بگذارد بازار نرخ آن را تعیین کند. مطمئن باشید که در این صورت نیازی به این تعرفه‌ها و غیره نخواهد بود. وقتی وضعیت ارز در کشور درست شود،همه چیزخود به خود درست خواهد شد.
