طغیان آفات با خشکسالی نمود پیدا میکند و تهدید جدی برای پوشش گیاهی و عرصههای منابع طبیعی از جمله جنگلها است. امروز بخشی از گونههای درختی جنگلهای زاگرس از بین رفته و به گفته کارشناسان منابع طبیعی فقر ژنتیکی معضلی است که حیات این جنگل را با خطر جدی مواجه کرده است.
همیشه با شروع سرما در نیمه دوم سال آفات گیاهی محصولات زراعی و باغی را بیشتر تهدید میکند و عموماً برای کشت دوم، کشاورزان برای محصولات آفت کش و سموم بیشتری مصرف میکنند. اما نمیتوان برای کنترل آفات در عرصههای طبیعی و جنگلها از آفت کش استفاده کرد زیرا آسیب جدی به پوشش گیاهی منطقه وارد میکند.
مهرداد اکبریان، مدیر کل دفتر حفاظت و حمایت سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور درباره مسئله خشکسالی و طغیان آفات در عرصههای طبیعی و جنگلها گفت: ما با آفات در عرصههای منابع طبیعی همیشه مواجه بودهایم؛ زمانی این برای ما مشکل ایجاد میکند که به طغیان برسد. در واقع وجود این حشرات و فون در عرصهها، طبیعی است و ما دنبال صفر کردن آنها نیستیم.
وی ادامه داد: زمانی این آفات برای ما حساس میشود که تبدیل به طغیان شده و از سطح زیان اقتصادی عبور میکند.
وی اظهار کرد: میتوان گفت تغییر اقلیم یکی از مهمترین اثرات را بر طغیان آفتها دارد. در این خصوص ما دخالتی نداشته و هیچ برنامهای هم حداقل در دفتر حفاظت و حمایت سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور برای آن مترتب نیست.
این مسئول دولتی به طرح کاشت یک میلیارد درخت در کشور اشاره کرد و ادامه داد: در سازمان منابع طبیعی بحث کاشت یک میلیارد نهال در حال انجام است، مدیریت منابع جنگلی، پروژههای مدیریت حوزههای آبخیز در جایگاه خودش در حوزه تغییرات اقلیم از جمله اقدامات در دست اجرا این سازمان است.
وی یادآور شد: البته هنگامی که حقابه جنگل پرداخت نمیشود، وقتی از بالا دست آبراهها را تخریب میکنیم و میرسیم تا پایین دست، آب زیرزمینی را هم در سطح عرصه خارج میکنیم، طبیعی است در نتیجه آن تابآوری عرصه کاهش مییابد.
وی اضافه کرد: در چنین شرایطی عرصه برای طغیان آماده میشود و برای جولان آفتهای که تا دیروز تعادل داشتند و در عرصه زندگی میکردند و تغذیه عادی خودشان را انجام میدادند.
این مسئول دولتی با بیان اینکه ما در دفتر حفاظت و حمایت سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور مسئولیت مدیریت آفات را داریم، ادامه داد: این مدیریت آفات از دیدگاه گیاهپزشکان زراعی مبارزه شیمیایی است ولی ما در عرصههای منابع طبیعی چنین امکانی را نداریم.
اکبریان تصریح کرد: امکان ورود سموم حتی سموم زیستی هم به این عرصهها وجود ندارد؛ چون دایره کنترل آن بالا است و حشرات مفید را نیز از بین میبرد.
زراعت زیراشکوب و چالش عرصههای منابع طبیعی
مدیرکل دفتر حفاظت و حمایت سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور با اشاره به سایر چالشها در کنترل آفات در عرصه، گفت: مشکل دیگر در این عرصهها، زراعتهای زیراشکوب است و سموم مورد استفاده آنها پرداتورها را از بین میبرند. این پرداتورها شکارگرهای همان فونی هستند که امروز از تعادل خارج و تبدیل به طغیان در عرصهها شدهاند.
ما در بخش حفاظت و حمایت و گیاه پزشکان کشور معتقد به کنترلهای مکانیکی و بیولوژیکی هستیم. در حال حاضر مهمترین و اثربخشترین کنترل بیولوژیک ما بی تی است؛ یک باکتری گوارشی که ضرری برای طبیعت ندارد اما لارو را از بین میبرد.
وی در توضیح بیشتر گفت: البته این باکتری هم مشکلات خاص خودش را دارد زیرا کنترل بیولوژیک و اثرگذاری آن نسبت به آفتکشهای شیمیایی، خیلی پایینتر است. آفت کشهای زیستی حتماً باید خورده شده و در معده لارو قرار گیرد تا کشندگی داشته باشد.
این مسئول دولتی افزود: در کنار کنترل بیولوژیک، کنترل مکانیکی هم انجام میشود. بعضی انگلیها و نیمه انگلیها، در برخی از فصول روی بعضی از آفات به شکل مکانیکی کار میکنند تا با کمترین آسیب آنها از بین بروند.
اکبریان گفت: ما در مدیر کل دفتر حفاظت و حمایت سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور، به این نقطه رسیدهایم که کنترل بیماری و آفات را به صورت تلفیقی انجام دهیم. این تفکر از سال ۱۴۰۴ ایجاد و پایلوت تعریف شده و در آینده این نوع مبارزه را قرار است گسترش دهیم.
وی درباره کنترل تلفیقی توضیح داد: ما به صورت تک بعدی نمیتوانیم فقط از تله نوری استفاده کنیم ولی میتوانیم تله نوری را در کنار تله فرومونی، تله پردهای، بی تی پاشی و قارچ باواریا به عنوان یک پکیج برای کنترل آفات به کار بگیریم.
مدیر کل دفتر حفاظت و حمایت سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور در پایان تاکید کرد: به طور قطع اثربخشی این طیف از کنترل در عرصه منابع طبیعی از جمله جنگلها بیشتر خواهد بود.
منبع: مهر
