کشاورزی قراردادی، یک نوع روش تولید در کشاورزی است که مطابق توافقی بین خریدار و کشاورز انجام شده و در قرارداد شرایط تولید و بازاریابی محصول ذکر می‌شود.
هدف از کشت قراردادی، تأمین نهاده‌های تولید، آموزش کشاورزان و بازاریابی محصول است تا کشاورزان فارغ از دغدغه آن‌ها تنها بر تولید تمرکز کرده و محصول بیشتر با بالاترین کیفیت پرورش دهند.
اما آنچه در کشور ما با عنوان کشت قراردادی در حال اجرا است عبور از مراحل سخت و طولانی بوده که برای بسیاری از کشاورزان سخت است و توجیه ندارد.
علی اکبر نودهی یکی از کشاورزان گلستانی گفت: من امسال تصمیم گرفتم از کشت قراردادی گندم استفاده کنم، ولی در همان ابتدای کار که متوجه شدم نیاز به ضامن و سفته است از این کار منصرف شدم، چون ضامن کارمند نداشتم از طرفی مبلغ حمایتی به ازای هر هکتار هم کفایت کارم را نمی‌کرد و ترجیح دادم بی خیال شوم.
رجب جافر کشاورز سالخورده روستای جعفرآباد ملک هم گفت: من هم برای کشت قراردادی مراجعه کردم، ولی چون گوشی اندروید با سیم کارت به نام خودم نداشتم نتوانستم از آن استفاده کنم.
دبیر خانه کشاورز گلستان در خصوص کشت قراردادی گندم گفت: برنامه ابلاغ کشت قراردادی گندم را اول آذرماه اعلام کردند یعنی زمانی که بیش از ۸۰ درصد کشت گندم در استان انجام شده بود؛ هنگامی که کشاورز بذر و کود مورد نیاز خود را دریافت و محصول خود را کشت کند دیگر برای عقد قرارداد مراجعه نمی‌کند.
علی قلی ایمانی افزود: بهترین زمان برای اعلام کشت قراردادی گندم پایان شهریور است تا کشاورزان زمانی که برای دریافت نهاده مراجعه می‌کنند بتوانند از مزایای کشت قراردادی بهره‌مند شوند.
هدف از کشت قراردادی تأمین کود پایه در زمان کشت گندم است و اگر به موقع انجام نشود هیچ ثمری ندارد. وی ادامه داد: هنگام اعلام ثبت نام، نرم افزار اشکالاتی داشت و حتی کارگزاری که باید کار ثبت نام کشت قراردادی را انجام دهد و کود مورد نیاز کشاورزان را تحویل دهد آمادگی ندارد و روند کشت قراردادی دچار بهم ریختگی است.
ایمانی تصریح کرد: چندین گروه در کشت قراردادی گندم اعم از بازرگانی دولتی، کارگزار و نرم افزار ثبت نام، بانک دخیل هستند و هرکدام قوانین خاص خود را دارند؛ به طوری که کشاورز از طی کردن مراحل مختلف اداری خسته شده و عطای کشت قراردادی را به لقایش بخشیده و از کشت قراردادی انصراف می‌دهد.
دبیر خانه کشاورز گلستان بیان کرد: برنامه کشت قراردادی باید قبل از شروع کشت گندم و سال جدید زراعی نهایی و اطلاع رسانی شود تا کشاورزان از این طرح استقبال کنند.
وی گفت: اصل کشت قراردادی یک حرکت خوبی است و به این وسیله کشاورزان می‌توانند بخشی از هزینه‌های خود را تأمین کنند، اما هدف اصلی این طرح تأمین کود پایه کشاورزان در زمان کشت گندم است و اگر به موقع انجام نشود فایده‌ای ندارد، زیرا زمان کوددهی مناسب را از دست داده‌ایم.
ایمانی افزود: شروع دیرهنگام کشت قراردادی گندم تنها مختص گلستان نیست و در کل کشور این طرح با تأخیر آغاز شده به طوری برخی استان‌ها توانستند این طرح را عملیاتی کنند.
دبیر خانه کشاورز گلستان ادامه داد: برخی کشاورزان سطح سواد پایین دارند و یا تلفن همراه اندروید ندارند ما باید در سامانه پایش کود، کود کشاورز را ثبت کنیم بعد کشاورز در قسمت کارگزاری قرارداد مورد نیاز را امضا کرده و کود مورد نیاز خود را تحویل بگیرد، باید استفاده از نرم افزار را حذف کرده تا کار برای کشاورزان راحت‌تر شوند و از کشت قراردادی استقبال کنند.
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی گلستان هم گفت: سال گذشته ۲۷ هزار هکتار کشت قراردادی گندم در گلستان انجام شد و طی آن کود‌های پایه ازته، فسفاته و پتاسه در اختیار کشاورزان قرار گرفت.
محمدرضا عباسی افزود: در مزارعی که سال گذشته کشت قراردادی گندم انجام شد و کشاورزان به موقع کود‌ها را دریافت کردند، ۲۵ تا ۳۰ درصد افزایش عملکرد در واحد سطح داشتیم.
وی بیان کرد: در زمان کاشت اکثر کشاورزان مشکل نقدینگی دارند به همین دلیل استفاده از کود را به تأخیر می‌اندازند لذا عملکرد تولید گندم در مزارع آن‌ها کاهش می‌یابد.
عباسی با تاکید اینکه کود فسفر و پتاسه باید همزمان به بذر در زمین استفاده شود، گفت: کود فسفر و پتاسه گیاه را در مقابل تنش‌های سرما، خشکی، آفات و بیمار‌ها مقاوم می‌کند.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی گلستان گفت: از اول آذرماه کشت قراردادی گندم در گلستان ابلاغ شده، ولی سامانه بارگذاری کشاورزان برای کشت قرار دادی دچار مشکل شده است.
وی ادامه داد: سامانه ثبت نام کشاورزان برای کشت قراردادی با سطح سواد اغلب کشاورزان فاصله دارد و کار را برای آن‌ها سخت کرده است.
عباسی ادامه داد: کشاورزان پس از ثبت نام در سامانه باید به بانک عامل مراجعه کنند و در زمان مراجعه به بانک باید هم خود آن‌ها و هم ضامن بدهی معوقه نداشته باشد.
وی ادامه داد: مراجعه به بانک سال‌های گذشته وجود نداشت و امسال اضافه شده که با توجه به پرمشغله بودن کشاورزان، شرایط را برای آن‌ها سخت کرده است.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی گلستان گفت: سطح ابلاغی کشت قراردادی گندم امسال در گلستان ۱۴۰ هزار هکتار است، اما با توجه به سامانه جدید تعریف شده و سختی ثبت نام پیش بینی ما آن است که تنها ۳۰ تا ۴۰ درصد سطح ابلاغی زیر کشت گندم برود، زیرا فقط برای کشاورزان با سطح سواد بالاتر می‌توانند به راحتی از آن استفاده کنند.
عباسی گفت: کشاورزان باید دارای گوشی‌های اندروید بوده و سیم کارت به نام باشند و پس از واردشدن به سامانه و تأیید ثبت نام با رمز ارسالی به اداره غله مراجعه کنند و بعد از انجام مراحل کار در اداره غله به نزدیک‌ترین شعبه مراجعه کرده و در مرحله آخر ضامن واجد الشرایط را معرفی کند.
وی عنوان کرد: در کشت قراردادی ۵۰ درصد هزینه بیمه و ۵۰ درصد هزینه کود‌های فسفر و پتاسه به کشاورزان پرداخت و در زمان برداشت محصول از آن‌ها پس گرفته می‌شود که این مبلغ به ازای هر هکتار تا سقف سه میلیون و ۳۰۰ هزار تومان است.
کشت قراردادی در بسیاری از کشور‌های پیشرفته دنیا انجام می‌شود که علاوه بر حمایت از کشاورزان باعث می‌شود کشور در مسیر خودکفایی گام بردارد و برنامه ریزی اصولی در کشت فراهم شود.
کشت قراردادی موضوع بسیار مهمی که با امنیت غذایی کشور گره خورده، ولی تا به امروز به طور جدی به آن پرداخته نشده و لازم است با بازنگری در قوانین مراحل کار برای کشاورزان را تسهیل شود
