افزایش جمعیت و صنعتی شدن کشاورزی منجر به استفاده بی رویه از سموم شیمیایی به منظور افزایش بهرهوری و محافظت از محصولات زراعی شده است.
از عواقب استفاده از سموم شیمیایی می توان به آلودگی و مرگ حیوانات اهلی، از دست دادن آنتاگونیست های طبیعی برای آفات، مقاومت به آفت کش ها به مرور زمان، کاهش زنبور عسل و گرده افشانی، آلودگی آبهای زیرزمینی، انتقال سمیت به محصولات کشاورزی مجاور، تلفات ماهیگیری و پرندگان اشاره کرد.
سموم شیمیایی باعث آسیب و یا مرگ میکروارگانیسم های مفید موجود در خاک خواهد شد که این امر حاصلخیزی خاک را از بین خواهد برد.
علاوه بر این، برخی از آفت کش ها باعث ایجاد مسمومیت ایمنی در انسان می شوند که ممکن است منجر به سرکوب سیستم ایمنی، حساسیت مفرط (آلرژی)، بیماری های خود ایمنی و التهاب شود.
افرادی که به طور منظم با آفت کش ها سروکار دارند، مانند کشاورزان، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان هستند. سالانه هزاران مورد مسمومیت غیر کشنده و سرطان ناشی از آفت کش ها گزارش می شود.
از برخی سموم شیمیایی می توان به سم دلتامترین Deltamethrin اشاره کرد که یک حشره کش از گروه پایروترئیدهاست که با مکانیسم تماسی و گوارشی عمل می کند.
این سم برروی لارو پروانه ها، سوسک ها و مگس هاوسن موثر است. سم آمیتراز Amitraz یک سم حشره کش-کنه کش غیر سیستماتیک با تاثیر تماسی- تنفسی است.
سم پرمترین permethrin یک حشره کش غیر سیستماتیک تماسی – گوارشی است که باید با دیدن آفات از آن استفاده کرد زیرا خاصیت دورکنندگی دارد. این سم برای بسیاری از حشرات مثل لارو پروانه ها و حشرات خانگی استفاده می شود.
استفاده از آفتکشهای بیولوژیک در مقایسه با روشهای مرسوم، دارای مزایای مختلفی از جمله مزیتهای زیستمحیطی و سلامت محور و همچنین به صرفه بودن آن است.
هزینههای مناسب آفتکشهای بیولوژیکی در مقایسه با آفتکشهای شیمیایی فاکتورهای بسیار مهمی هستند که نقش حائز اهمیتی برای کنترل آفات بوجود میآورند به گونهای که سهم قابل توجهی از بازار آفتکشها در آینده در اختیار آفتکشهای بیولوژیک قرار خواهد گرفت.
دکتر فاطمه صابری دانش آموخته مهندسی شیمی بیوتکنولوژی و مدرس دانشگاه که سالیان متمادی در حوزه کنترل بیولوژیک و تولید آفتکشهای بیولوژیکی تحقیق و بررسی کرده است، دستاوردهای فوقالعادهای که در حوزه کنترل بیولوژیک داشته است.
وی طی چند سال گذشته با تمرکز روی گونههای بومی باسیلوس تورنجینیس در مرکز کنترل بیولوژیک کشور واقع در موسسه ملی گیاه پزشکی جهاد کشاورزی ضمن انجام آزمایشات متعدد در هر دو سطح آزمایشگاهی و کاربرد میدانی (روی لاروها و آفتهای واقعی) موفق به دستیابی با راندمان بسیار بالا در کشندگی آفات شده است.
نتایج تحقیقات این پژوهشگر که تاییدیههای لازم را از موسسه ملی گیاه پزشکی جهاد کشاورزی دریافت کرده با توجه به پتانسیل بسیار بالای گونههای بومی بکار رفته در مقایسه با سایر گونههای تجاری وارداتی و موجود در بازار، در حال حاضر در مرحله تجاری سازی نهایی است.
اختراع ملی “فرایند جداسازی اسپور و کریستال از محلول فرمانتاسیون باکتری باسیلوس تورینجینسیس به کمک غشا متخلخل” ثبت شده در سازمان ثبت اسناد و املاک کشور به شماره ۸۵۱۵۴ و همچنین مقالات ISI متعددی که در ژورنالهای معتبر به چاپ رسیده است، در کنار سایر فعالیتهای این پژوهشگر به عنوان بازرس ایمنی زیستی در پروژههای متعدد امنیت غذایی بخشی از دستاوردهای خانم دکتر صابری در حوزه تولید علم و فناوری است.
این مهم ضرورت ورود حداکثری کشاورزی کشور به حوزه کنترل بیولوژیک و مدیریت یکپارچه و پایدار کنترل آفات را جهت جلوگیری در استفاده از سموم شیمیایی سرطانزا و مخاطره انگیز اجتناب ناپذیر می کند.