«کاظم یوسفی» روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی در خصوص مرغ سایز افزود: به ازای تلف شدن هر پرنده پس از ۳۵ روزگی، حداقل سه و نیم کیلو دان با قیمت واقعی کیلویی حداقل پنج هزار تومان به کشور تحمیل می شود.
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان اضافه کرد: با محاسبه حداقل ۵ درصد تلفات بعد از ۳۵ روزگی و بیش از یک میلیارد جوجه ریزی در سال بیش از ۸۰۰ میلیارد تومان (معادل ۱۷۵ هزار تن دان) صرفه جویی صورت می گیرد که رقم قابل توجهی است و همچنین به ازای حداقل هشت روز نگهداری بیشتر گله ۶۰۰ گرم دان بیشتر برای تولید هر کیلوگرم گوشت مرغ مصرف می شود، بنابراین بیش از ۸۰۰ میلیارد تومان دیگر معادل ۱۷۵ هزار تن دیگر دان هدر رفت داریم.
وی افزود: ۴۰۰ میلیارد تومان نیز بابت دیگر هزینه های تولید همچون واکسن، دارو، مکمل ها، ریزمغذی ها، هزینه کارگری، حمل و نقل و بیمه صرف می شود، به طور مثال برای یک مزرعه ۱۷ هزار قطعه ای مرغ گوشتی بابت یک دوره واکسن بیش از ۱۰ میلیون تومان هزینه می شود، درحالی که در تولید مرغ سایز حداقل یک دوره از واکسیناسیون کاهش می‌یابد.
یوسفی مشکل اصلی در پرورش جوجه گوشتی آرین را حساسیت به آسیت عنوان کرد و اظهار داشت: آسیت علت عمده تلفات و حذف کشتارگاهی، وزن بدن کمتر در سن کشتار و بالا رفتن ضریب تبدیل غذایی جوجه های گوشتی و در نهایت عدم بازارپسندی به این سویه است. البته بیشتر ابتلا به آسیت بعد از ۳۵ روزگی اتفاق می افتد. با کاهش سن کشتار و تبلیغ برای مصرف مرغ سایز تا حد زیادی جلوی آن گرفته می شود.
وی تصریح کرد: تحقیقات در این سویه باید روی مقاومت به «آسیت»، افزایش درصد استحصال لاشه و بهبود ضریب تبدیل غذایی صورت گیرد.
استادیار پژوهشی سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی از مزایای سویه آرین را مقاومت به شرایط گرمایی، مقاومت به بیماری ها، عملکرد خوب با جیره های با تراکم کمتر مواد مغذی در جیره (جیره ارزان)، تردی و لذیذ بودن گوشت (با این مزیت قابلیت برند شدن دارد)، برشمرد.
یوسفی عقب ماندگی در صفات عملکردی این سویه را عدم همت مدیران بالا دستی برای جلوگیری از خروج نیروهای متخصص و بی توجهی این مدیران به خواست های حداقلی آنها، عدم توجه به بخش تحقیق و توسعه، فراهم نکردن امکانات لازم برای اصلاح نژاد علیه حساسیت به آسیت، عدم تلاش برای بهبود ضریب تبدیل غذایی، عدم جذب نیروهای متخصص و متعهد، عدم نوسازی و بهسازی تاسیسات مجتمع لاین بابل کنار و خرید تجهیزات مدرن برای اندازه گیری صفات کلیدی در امر اصلاح نژاد دانست.
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان با اشاره به اینکه کشور ما از لحاظ واردات نهاده های خوراک عمدتا به خارج وابسته است گفت: دانه ذرت و کنجاله سویا بیش از ۹۰ درصد جیره‌های غذایی طیور را تشکیل می‌دهد و عمده آن وارداتی است و اگر تصمیم بر این باشد که به این نهاده‌ها ارز چهار هزار و ۲۰۰ تومان اختصاص داده شود تلاش برای مصرف بهینه آن باید مورد توجه باشد.
وی اضافه کرد: اگر نهاده ارزان در اختیار مرغدار قرار گیرد مسلما تلاش کمتری برای مصرف درست و بهینه آن صورت می گیرد، چون تاثیر قابل توجهی در کاهش هزینه تولید ندارد (در مقایسه با زمانی که بر اساس قیمت تمام شده بدون اختصاص ارز یارانه ای عمل شود)، همچنین تلاش و رقابت پذیری برای تولید این نهاده ها و نهاده های جایگزین در داخل کشور با توجه به هزینه های تولید که ارز یارانه‌ای برای تولید آنها اختصاص نمی یابد از بین می رود.
یوسفی افزود: در حقیقت این یارانه چهار هزارو ۲۰۰ تومانی به جای اینکه به کشاورز یا مصرف کننده ایرانی پرداخت شود، مستقیما به جیب کشاورز برزیلی، آرژانتینی و هندی واریز می شود که جای تاسف دارد زیرا به جایی اینکه کشاورز به کشت سویا و محصولات جایگزین بپردازد به دنبال کشت هندوانه و برنج می رود که خطر زیادی برای ذخایر آب زیرزمینی دارد که در سال های آینده نشست زمین و تبدیل اراضی کشاورزی به بیابان و تغییرات اقلیمی و سکونی برای کشور را به دنبال خواهد داشت.
مضرات سن بالای مرغ
به گفته وی، پس از دوره ۳۵ روزگی، کاهش تردی و کیفیت گوشت مرغ، افزایش تجمع چربی دور ریز در محوطه شکمی، افزایش مصرف خوراک، افزایش میزان تلفات حداقل ۳ تا ۴ برابر بیشتر از روز اول تا این سن، افزایش هزینه دارو و مصرف آنتی بیوتیک می شود.
استادیار پژوهشی سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی افزود: کشورهای همسایه به مصرف مرغ سایز تمایل دارند، بنابراین صادرات آن، صرفه اقتصادی دارد.
یوسفی با بیان اینکه ماندگاری لاشه مرغ سایز در سردخانه بیشتر است، گفت: با پرورش مرغ سایز دفعات و تراکم جوجه ریزی افزایش می یابد که از لحاظ اقتصادی در درامدزایی تولیدکنندگان موثر است.
تلاش‌ها برای حفظ نژاد مراغ آرین
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان درباره پیشینه مرغ آرین گفت: طرح احداث مجتمع پرورش و اصلاح نژاد مرغ لاین آرین با هدف تکمیل چرخه تولید گوشت مرغ در کشور و فراهم کردن شرایط لازم برای دستیابی به خود اتکایی در این صنعت در سال ۱۳۶۲ تدوین و مراحل اجرایی آن در یک هزارو ۱۳۷ هکتار از اراضی جنگلی و ایزوله منطقه بابلکنار در استان مازندران آغاز شد.
وی تصریح کرد: در سال ۱۳۶۹ با اتمام عملیات عمرانی همزمان با ورود یک گله اجداد نژاد هایبرو از کشور هلند به طور آزمایشی شروع به کار کرد و پس از طی این دوره و همزمان با بازگشت افرادی که برای ادامه تحصیل به خارج از کشور اعزام شده بودند، اولین گله لاین کشور در سال ۱۳۷۱ از کشور هلند وارد و در مزارع مجتمع بابلکنار مستقر شد، اما متاسفانه در ادامه کار و به دلایل گوناگون از جمله عدم تمایل کمپانی فروشنده، گله دوم لاین که به عنوان مکمل و پشتیبان گله اول پیش بینی شده بود به کشور وارد نشد.
یوسفی خاطرنشان کرد: این مجموعه طی یک دهه فعالیت ضمن تامین بخش عمده‌ای از جوجه اجداد مورد نیاز که تا قبل از آن از خارج از کشور وارد می شد و انتقال تکنولوژی مربوط به پرورش ونگهداری لاین که در اختیار چند کشور معدود در دنیا قرار داشت، موفق شد شرایط لازم برای کاهش و قطع وابستگی به واردات جوجه اجداد به عنوان مهمترین نهاده تولید در صنعت پرورش طیور را فراهم سازد، به نحوی که تا اواخر دهه ۸۰ افزون بر ۸۵ درصد از جوجه مصرفی در کشور توسط مرکز پروش لاین بابلکنار و از نژاد آرین تولید و تامین می شد.
وی گفت: در سال ۱۳۸۲ و در راستای واگذاری امور تصدیگری به بخش خصوصی و بدون توجه به شرایط خاص مجتمع لاین و اهداف بلندی که در زمان طراحی برای آن ترسیم شده بود، همه واحدهای مرکز پشتیبانی طیور به جز لاین بابلکنار به بخش خصوصی واگذار و با رهاسازی مجتمع لاین، این مجموعه استراتژیک در معرض نابودی قرار گرفت و با تشدید مباحث مربوط به خصوصی‌سازی و شمول آن به شرکت پشتیبانی، متاسفانه این فرایند دامنگیر مجموعه لاین شد به نحوی که در مدت زمان کوتاهی در گام نخست بخش عمده ای از نیروهای کیفی شاغل در مجموعه و خصوصا” نیروهای متخصصی که با صرف هزینه های گزاف در داخل و خارج از کشور تربیت شده بودند از مجموعه خارج شدند و در ادامه و با فعالیت مضاعف شرکت‌های رقیب خارجی و بعضا با بکارگیری ابزارها و روش‌های گوناگون نظیر کاهش شدید قیمت جوجه های اجداد ارسالی به ایران، ظرف مدت کمتر از سه سال، زمینه حذف نژاد آرین از بازار و جایگزینی رقبای خارجی فراهم شد.
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان گفت: با تغییر نگرش و سیاست‌های اجرایی در وزارت جهاد کشاورزی و به تبع آن تغییر ساختار و اهداف شرکت پشتیبانی امور دام، مجتمع لاین بابلکنار به طور مجدد در کانون توجهات قرار گرفت و با مجموعه تمهیدات پیش بینی شده و ایجاد تغییر در سیستم های تولیدی و احیاء مرکز پشتیبانی طیوراز اواسط سال ۱۳۸۵ نژاد آرین مجدد وارد بازار و عرصه تولید شد به نحوی که پس از نزدیک دو سال دوری از بازار و از دست دادن ابزارهای تولید نظیر مزارع اقماری که در طی فرایند خصوصی‌سازی واگذار شده بودند سری جدید محصولات آرین وارد بازار شد تا بتواند نقطه اتکایی باشد برای صنعت طیور کشور در جهت نیل به خودکفایی و مواجهه با شرایط بحرانی نظیر وقوع تحریم و یا هر شرایطی که موجب اختلال در واردات جوجه اجداد شود.
یوسفی اضافه کرد: در سال ۱۳۹۰ پس از واگذاری شرکت پشتیبانی امور دام به وزارت صنایع و معادن، این مجتمع به معاونت امور دام واگذار شد و ادامه روند حضور در بازار قطع شد. در معاونت امور دام به دلیل مشکلات مربوط به مقررات دست و پا گیر سیستم اداری دولتی، از سال ۱۳۹۱ مجتمع به شرکت نهاده‌های دامی جاهد به صورت پیمان مشارکتی واگذار شد. این شرکت علیرغم اینکه در خرید و فروش راحت‌تر می‌توانست فعالیت کند ولی متاسفانه تغییری در وضعیت کمی و کیفی لاین ایجاد نکرد و عدم وجود برنامه منسجم و اختلاف مالی و کاری شرکت با معاونت امور دام و مدیریت سلیقه ای، وضعیت را بدتر کرد.
به گفته وی، شرکت جاهد در سال ۹۴ با فعال سازی همه مزارع مجتمع، قصد ایجاد زنجیره تولید را داشت که با تغییر مدیریت مجتمع همه برنامه ریزی ها متوقف شد و هزینه های بیشتری بدون نتیجه بر مجتمع تحمیل شد، خوشبختانه با فرمان رهبر معظم انقلاب در جهت احیای مرغ ایرانی، مجتمع مرغ لاین آرین بابلکنار به طور جدی مورد توجه قرار گرفت و حتی تحریم ها شامل واردات جوجه اجداد هم شد در حالی که تاکنون سابقه نداشته بود.
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان اضافه کرد: این بار به همه جوانب از جمله نوسازی تاسیسات و تجهیزات، خدمات و تسهیلات فروش جوجه اجداد، مادر و گوشتی و به خصوص بخش تحقیق و توسعه توجه شده است. امیدواریم این روند پایدار باشد.
یوسفی گفت: در بررسی علل کاهش سهم و نهایت حذف نژاد آرین از بازار جوجه کشور، تاثیر عواملی نظیر عدم برنامه‌ریزی مناسب برای مدیریت بازار توسط مسئولان در زمان مناسب و در جهت مطابقت تولیدات با خواست و انتظار بازار، بهره گیری رقبای خارجی از ابزارهای گوناگون نظیر کاهش قیمت محصول، کاهش حمایت‌های مالی و ادامه فشار ناشی از مقررات دست و پا گیر سیستم اداری دولتی، خروج پرسنل کیفی به‌دلیل نبود جذابیت کافی در این بخش و پیوستن آنها به جبهه رقیب، نبود ارتباط منطقی با مراکز تحقیقاتی و نیز عدم تامین به موقع گله دوم لاین که می توانست راه میان‌بری در جهت پاسخ به مشتریان باشد، کاملا مشهود است.
