خشک کردن یکی از روش های نگهداری مواد غذایی میباشد که با استفاده از دستگاه هایی به نام دستگاه خشک کن صورت می پذیرد. کاهش و حذف میکروارگانیسم های بیماریزا و افزایش طول عمر مواد غذایی، از عمده دلایل خشک کردن محصولات غذایی است، چراکه محیط های آبی و مرطوب زمینه ی مناسب را برای رشد و گسترش انواع الودگی ها فراهم می کنند.
انواع روش های خشک کردن مواد غذایی:
خشک کردن طبیعی : این نوع از روش خشک کردن مواد غذایی با استفاده از عوامل طبیعی موجود در طبیعت، مانند انرژی خورشیدی انجام می شود.
خشک کردن مصنوعی : در این روش، از ماشین آلات خشک کن برای جذب و حذف آب اضافی موجود در مواد غذایی استفاده شده و در نتیجه مدت زمان نگهداری مواد غذایی را افزایش می یابد.
انواع دستگاه خشک کن میوه و سبزی صنعتی
1-خشک کن های صنعتی به روش انجماد ) تصعیدی)
در اغلب موارد محصولات غذایی را که نسبت به حرارت حساس می باشند از طریق تصعید رطوبت خشک می کنند. در خشک کردن تصعیدی، ابتدا محصول مورد نظر منجمد می شود، سپس حلال (که معمولاً آب می باشد) منجمد شده و از طریق تصعید تحت خلاء از ماده غذایی خارج می شود. از این روش خشک کردن تصعیدی برای افزایش ماندگاری و آسان کردن حمل و نقل آنها استفاده می شود.
هزینه طراحی، ساخت، اجرا، نگهداری و استفاده از این دستگاه ها بسیار بالا بوده و با توجه به سرعت بسیار پایین تولید در این روش، قیمت تمام شده محصولات نهایی بسیار بالاست.
انواع خشک کن تصعیدی:
خشک کن های تصعیدی سینی دار:
معمول ترین نوع خشک کن تصعیدی که امروزه در صنعت استفاده می شود، خشک کن تصعیدی سینی دار است. کندانسور، مانند گرم کننده های سینی ها یا در همان اتاقک قرار داده می شود و یا اینکه در اتاقک جداگانه ای که از طریق یک لوله با قطر بزرگ به اتاقک اصلی پیوسته است، سوار می شود، سپس محصول بر روی سینی های داخل اتاقک خشک کن گسترده می شود.
خشک کن تصعیدی تونلی:
این فرایند شامل سینی هایی است که از یک طرف به داخل خشک کن وارد و از طرف دیگر بیرون می روند. کندانسور آن توسط یک سیستم سرد کننده ی جذبی آمونیاکی سرد می شود. کنترل بارگیری در این نوع خشک کن تصعیدی با سهولت بیشتری انجام می شود و چنانچه ظرفیت بالا رود می توان دبی جریان را بالا برد.
خشک کن های خورشیدی میوه و سبزی:
یکی از بهترین و مقرون به صرفه‌ترین روش‌ها برای خشک کردن مواد غذایی استفاده ازانرژی پاک و تجدید پذیر خورشیدی است. خشک‌کن‌های خورشیدی به طور کلی دو نوع می‌باشند. اکتیو و پسیو
خشک کن های خورشیدی پسیو :
خشک کننده‌های خورشیدی پسیو، سیستم‌های گردش طبیعی یا همرفت طبیعی نیز نامیده می‌شوند. آنها معمولاً در سایزی ساخته می‌شوند که بتوانند برای یک مزرعه مورد استفاده قرار گیرند. در این سیستم‌ها هوای گرم شده توسط خورشید در بین محصولات از طریق نیروهای رانشی یا فشار هوا جریان پیدا می‌کند.
خشک کن های خورشیدی اکتیو:
خشک کننده های خورشیدی اکتیو نیز مانند پسیو با استفاده از نور خورشید عمل کرده و محصولات را خشک می کنند.
خشک کن های صنعتی به روش هوای داغ:
یکی از پرکاربردترین و بهترین روش های تولید میوه و سبزی جات خشک، استفاده از دستگاه هایی است که با روش هوای داغ کار می کنند. در خشک کن های میوه هوای داغ، یک منبع تولید گرما وجود دارد که با تولید گرمای کنترل شده عامل اصلی خروج رطوبت از میوه و سبزی را فراهم می کند.
سیستم گردش هوای دستگاه، پیچیده ترین قسمت این دستگاه است که با وجود تولید گرما در یک نقطه از دستگاه، باید این گرما را بصورت کاملا یکدست و یکنواخت، بصورت طولی، عرضی و عمودی منتقل کرده و سپس دوباره به قسمت کوره بازگرداند. این خشک کن ها در دو نوع خشک کن های کابینتی و خشک کن های تونلی وجود دارند.
خشک کن های کابینتی یا کابینی:
یکی از کاربردی ترین انواع خشک کن ها برای خشک کردن انواع چیپس میوه و سبزی، خشکن کن های کابینی یا کابینتی هستند. این حشکن کن ها به علت قیمت مناسب، کاربری آسان و فضایی که اشغال میکنند، عموما برای مصارف صنعتی، کارگاهی و خانگی پرطرفدار هستند.
امروزه باتوجه به رشد بحث کارآفرینی و تمایل خانواده ها به اشتغال زایی، خشک کردن میوه با توجه به میزان کارایی این محصول قابل توجه قرار گرفته و در همین راستا در مقیاس خانگی خشک کن های تک کابین مینی، مورد توجه بسیاری قرار گرفته است.
خشک کن های صنعتی به سه دسته تک کابین، دو کابین و سه کابین تفسیم می شوند که بسته به حجم تولید میتوان گزینه مناسب را از میان آنها انتخاب نمود. در خشک کن های کابینتی پس از نفوذ هوای گرم غیر مستفیم فرآیند خشک کردن انجام می شود و دما و رطوبت به راحتی قابل کنترل است.
خشک کن های تونلی (کانتینیوس) :
دستگاه خشکن تونلی به صورت نواری و کانتینیوس یا کانتینیوز می باشد. خشک کن کانتینیوس شامل طبقاتی است که به صورت ریلی در دستگاه قرار میگیرد.
این خشک کن صنعتی نسبت به خشک کن های دیگر دارای قیمت پایین تری می باشد و هزینه نگهداری و تعمیرات این خشک کن ارزان تر است و برای انواع میوه، سبزی و صیفی جات مناسب است.
سوخت دستگاه خشک کن تونلی براساس سفارش مشتری می تواند گاز، برق و یا گازوئیل باشد.
این دستگاه خشک کن تونلی معمولا برای مصارف صنعتی بالای 600 کیلو گرم میوه در ساعت استفاده می شود.
