آبخیزداری به معنای مدیریت منابع زیستی و بهره برداری از آن به صورت پایدار از مسائل مهم و اساسی برای کشور است که در قوانین و اسناد بالادستی بدان تاکید شده است. تبدیل این قوانین و اسناد بالادستی به قوانین موضوعه و نظارت بر حسن اجرای آن از اهم مسائلی است که لازم است مدنظر مجلس شورای اسلامی واقع شود. در این باره مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی نیزدر گزارشی با اولویت دانستن آبخیزداری، بر تدوین قانون جامع آبخیزداری و آبخوانداری برای مقابله سیل، فرسایش خاک و غیره تاکید کرده است. در این گزارش به اظهارات نمایندگان مجلس شورای اسلامی درباره ضرورت تدوین قانون آبخیزداری و همچنین آثار، کارکردها و دستاوردهای آبخیزداری و آبخوانداری می پردازیم:
1. سیدجواد ساداتی نژاد «نماینده مردم کاشان و رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی»
** بزودی قانون آبخیزداری در دستور کار کمیسیون کشاورزی قرار می گیرد
با توجه به مشکلات عدیده محیط زیست و منابع طبیعی کشور و مشکلاتی مثل سیل و کمبود آب در کشور، باید آآبخیزداری در کشور جدی گرفته شود. بزودی قانون آبخیزداری در دستور کار کمیسیون آب، کشاورزی، منابع طبیعی و محیط زیست خواهد گرفت و باید این قانون را ساماندهی کنیم تا پروژه‌های آبخیزداری به صورت قانونمند پیگیری شوند و بودجه مشخص سالیانه بدان اختصاص یابد. واقعیت این است که برای اینکه بتوانیم حوزه آبخیز خود را حفظ کنیم نیازمند ارتقاء و توسعه فعالیتهای آبخیزداری در کل حوزه های آبخیز کشور هستیم.
** مقام معظم رهبری؛ بزرگترین مدافع آبخیزداری درکشور
بزرگترین مدافع آبخیزداری درکشور مقام معظم رهبری است. مهمترین فایده آبخیزداری جلوگیری از فرسایش خاک است. به تعبیر مقام معظم رهبری قضیه خاک از آب هم مهمتر است، یک دنیا حرف دارد. خاک این قدر اهمیت دارد که برای هر سانتیمتر خاک معمولی 200 سال زمان لازم است و 700 سال طول می کشد تا یک سانتیمتر خاک زراعی تولید شود.
2. احمدحسین فلاحی «نماینده مردم همدان در مجلس شورای اسلامی»
** باید به جای سدسازی به آبخیزداری توجه شود
بیش از 2 سال است که مقام معظم رهبری بر ضرورت توجه به آبخیزداری تاکید دارند که باید به حوزه آبخیزداری به جای سدسازی توجه بیشتری شود؛ زیرا کشورهایی که به سمت آبخیزداری رفتند تبعات سدسازی را نداشته اند. متاسفانه سد سازی های غیرکارشناسانه باعث تخریب محیط زیست و خشکی تالاب ها شده و بهتر است به سمت آبخیزداری برویم.باید گفت بارندگی طی 2 سال اخیر زیاد بوده اما متاسفانه در ذخیره سازی کم کاری صورت گرفت و برکات الهی هدر رفت. (باوجود بارندگی فراوان) متاسفانه بسیاری از روستاها آب آشامیدنی سالم ندارند و در اطراف شهر همدان با وجود صرف هزینه های بالا همچنان مشکل آب دارند.
4. محمد خدابخشی «نماینده مردم الیگودرز در مجلس شورای اسلامی»
** برنامه کامل و جامعی درباره آبخیزداری نداریم
موضوع آبخیزداری در کشور مهمتر از سدسازی است که در این زمینه هیچ کاری صورت نگرفته است و منابع بیشتر به سمت سدسازی رفته است، در صورتی که آبخیزداری برای کشور مهم تر است. هر سدی که ساخته شده، متاسفانه تبدیل به دریاچه تبخیر شده است و زمین های کشاورزی تبدیل به مخازن سدها شده اند، و عملا اکوسیستم مراکز مختلف در اجرای سدها تغییر یافته است. رویکرد ما باید توجه به آبخیزداری باشد و آبخیزداری باید جدی گرفته شود، ولی برنامه کامل و جامعی برای آبخیزداری در کشور نداریم.
**عملکرد ضعیف جهاد کشاورزی در بحث آبخیزداری
وزارت جهاد کشاورزی در بحث آبخیزداری در کل استان ها ضعیف عمل می کند. عدم توجه به آبخیزداری باعث شده تا سیل به مردم به ویژه در استان های شمالی آسیب بزند. بزودی قانون آبخیزداری در دستور کار کمیسیون آب، کشاورزی، منابع طبیعی و محیط زیست خواهد گرفت و باید این قانون را ساماندهی کنیم تا پروژه‌های آبخیزداری به صورت قانونمند پیگیری شوند و بودجه مشخص سالیانه بدان اختصاص یابد. 60 درصد ایران در مناطق شیبدار قرار گرفته است و این مساله می تواند موجب سیل و فرسایش خاک شود، پژوهش و تحقیقات منابع طبیعی و آبخیزداری خیلی مهم است و باید اعتبارات آن تقویت شود و برای کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت پروژه های تحقیقاتی تعریف شود. متاسفانه تاکنون مدیریت منابع آب ایران سازه ای بوده است و مدیریت منابع آب، منطبق با مسائل زیست محیطی نبوده است. البته نمی گوییم سازه ای نباشد، ولی باید رویکردهای سازگار با محیط زیست برجسته باشد و آبخیزداری از همین نوع رویکرد و نگاه است.
5. معین الدین سعیدی «نماینده مردم چابهار در مجلس شورای اسلامی»
** آبخیزداری معجزه می کند
یکی از مشکلاتی که برای مردم استان سیستان وبلوچستان وجود دارد فرسایش خاک است که با آبخیزداری باید این معضل را تعدیل کرد. آبخیزداری معجره می‌کند ودر هر جای استان اجرا شده است رضایت مردم محلی را به همراه داشته است. آبخیزداری توانست با سالخوردگان وپیرمردان محلی یک ارتباط وهمفکری صمیانه وارگانیک برقرار کند واین از مزایای آبخیزداری وابخوانداری است.
فرسایش خندقی وگرگروها همانند اژدها عمل می‌کند وزمین را می‌بلعد. این پدیده اینقدر عجیب است که یک عرصه کشاورزی را در یک مدت زمان بسیار کوتاه با فرو نشست زمین تبدیل به یک دره 15 متری می‌کند.
6. ذبیح الله اعظمی «نماینده جیرفت در مجلس شورای اسلامی»
** آبخیزداری باعث احیای قنات ها شده است
در زمینه آبخیزداری حرکت خوبی در کشور صورت گرفته واعتبارات باید از سایر بخش‌ها تامین شود تا حرکت آبخیزداری کند نشود. آبخیزداری وآبخوانداری قنات‌ها را احیا وپر آب کرده است وباید ادامه داشته باشد تا امید به زندگی در روستاها را افزایش دهد.
7. پرویز اوسطی «نماینده قروه در مجلس شورای اسلامی»
**اعتبارات آبخیزداری باید تامین شود تا حرکت آبخیزداری کند نشود
منابع‌طبیعی میراث گرانبهایی است که باید برای آیندگان حفظ شود.در زمینه آبخیزداری حرکت خوبی در کشور صورت گرفته واعتبارات باید از سایر بخش‌ها تامین شود تا حرکت آبخیزداری کند نشود.از سال های گذشته، بحث مدیریت جامع حوزه آبخیز مطرح بوده است و متاسفانه از آن زمان تا امروز این مساله به جایی نرسیده است.
متاسفانه تاکنون مدیریت منابع آب ایران سازه ای بوده است و مدیریت منابع آب، منطبق با مسائل زیست محیطی نبوده است. البته نمی گوییم سازه ای نباشد، ولی باید رویکردهای سازگار با محیط زیست برجسته باشد و آبخیزداری از همین نوع رویکرد و نگاه است. طرح های آبخیزداری در صورتی که زیست محیطی و اقتصادی باشد و جنبههای گردشگری در آن لحاظ شود، توجیه پذیر خواهد بود.
8. جعفر قادری «نماینده شیراز در مجلس شورای اسلامی»
** آبخیزداری باعث مقابله با بیابانزایی شده است
در شرایطی که کشور با مشکل فرسایش خاک شدید قرار دارد و آب باران به راحتی از دسترس خارج می شود، باید با اجرای عملیات آبخیزداری و آبخوانداری آب را در عمق زمین ذخیره سازی کنیم تا در ایام مناسب بتوانیم از این آب ها استفاده کنیم. دولت و مجلس به خصوص کمیسیون آب، کشاورزی و منابع طبیعی باید تمام تلاش خود را به کار گیرند تا بودجه و منابع مالی کافی برای آبخیزداری و آبخوانداری در کشور تأمین شود تا بتوان هم خاک را تثبیت کرد و هم تعادل بین عرضه و تقاضای آب به وجود آید. آبخیزداری و آبخوانداری توانسته است مناطق بیابانی را کاملا آباد کند و در تأمین آب شرب و کشاورزی نیز نقش موثری ایفا نماید از این رو قطعا لازم است مجلس شورای اسلامی با جدیت بیشتری این موضوع را پیگیری کند. دولت محترم نیز لازم است لایحه آبخیزداری به مجلس بیاورد تا مورد بررسی قرار گیرد.
