سلامت محصولات غذایی در کنار افزایش تولید از اهمیت بسیاری برخوردار است. کیفیت نباید فدای کمیت شود؛ زیرا جامعه‌ای که از انواع بیماری رنج می‌برد هزینه‌های مضاعفی را به بخش بهداشت تحمیل کرده ضمن اینکه افراد بیمار نمی‌توانند رفاه مناسب و راندمان کاری مطلوبی داشته باشند.
صنایع غذایی به طور مستقیم با سلامت جامعه در ارتباط هستند. برخی کارشناسان عنوان می‌کنند، بعضی از واحدهای تولیدی مثلاً در حوزه دامپروری ممکن است به جای معدوم کردن شیر درمانی که مربوط به دام بیمار است آن را در اختیار تولیدکنندگان لبنی سنتی با قیمت پایین‌تر قرار دهد. یا مرغ بیماری که دارو آنتی‌بیوتیک مصرف می‌کند بدون طی کردن زمان مناسب برای از بین رفتن اثرات داروها، ذبح شده و وارد چرخه مصرف شود.
یکی از موضوع‌های مورد بحث در صنایع کنسروی کیفیت این محصولات و مواد افزودنی برای ماندگار کردن آنها است.
سید محمد میررضوی، دبیر سندیکای صنایع کنسرو ایران درباره کیفیت صنایع کنسروی گفت: نخست اینکه به لحاظ کمیت وزن تمام محصولات کنسروی روی قوطی درج شده است؛ به عنوان مثال روی قوطی رب گوجه فرنگی نوشته شده وزن ۸۰۰ گرم منها و به اضافه ۱۰. البته این ۱۰ گرم در بین ۸۰۰ گرم خیلی عدد بزرگی نیست. از این رو سازمان ملی استاندارد اعلام کرده منهای ۱۰ برداشته شود و فقط ۸۰۰ گرم به اضافه ۱۰ بیاید.
وی افزود: در بخش کیفیت هم تمام واحدهای تولیدی مجهز به آزمایشگاه شیمیایی و میکروبی بوده و شرط نخست هر کارخانه‌ای هنگام راه اندازی داشتن آزمایشگاه است.
وی ادامه داد: آزمایشگاه‌ها مسئول فنی دارند و تمام محصولات پیش از تولید کنترل و سپس وارد خط تولید می‌شوند. بنابراین تمام مواد اولیه پیش از تولید ابتدا آزمایش می‌شوند.
تأثیر مواد نگهدارنده بر صنایع غذایی
دبیر سندیکای صنایع کنسرو ایران درباره مواد نگهدارنده و تأثیر آن روی سلامت مواد غذایی اظهار کرد: صنایع کنسروی هیچ‌گونه مواد نگهدارنده‌ای ندارند چون همه تحت کنترل هستند؛ این را قاطعانه در مقام دبیر انجمن اعلام می‌کنم.
میررضوی یادآور شد: تمام محصولات کنسروی مثل تن ماهی در شرایط استریلیزاسیون قرار دارند و با حرارت ۱۲۰ درجه و فشار معین تولید می‌شوند و هیچ موجود ذره بینی در آن وجود نخواهد داشت.
این مسئول صنفی در پاسخ به این پرسش که آیا این حرارت به مواد مغذی محصولات، آسیب نمی‌رساند، اظهار کرد: خیر. تمام کنسروها تحت همین شرایط استریلیزاسیون می‌شوند.
وی ادامه داد: انجمن حتی به وزارت بهداشت پیشنهاد کرد اینکه روی کنسرو ماهی نوشته می‌شود ۲۰ دقیقه پیش مصرف جوشانده شود، حذف گردد. چون با این روند تولید، سلامت محصول برای مصرف بدون جوشانده شدن، تضمین شده است. نباید با درج این نوشته روی قوطی تن ماهی برای مصرف کننده شبهه‌ای ایجاد شود.
وی با تاکید بر اینکه قبلاً هم نیاز به این امر نبوده است، تصریح کرد: تمام محصولات کنسروی اتوکلاو شده یعنی تحت فشار و حرارت، تولید می‌شوند.
گفتنی است، اتوکلاو در کاربرد صنعتی یعنی فرایندی تمام‌اتوماتیک در صنعت کنسروسازی که مجهز به PLC جهت انجام فرآیندهای استریلزاسیون و پخت اولیه در خطوط تولید کنسرو ماهی و کنسرو حبوبات است.
میررضوی در ادامه سخنان خود عنوان کرد: کنسروها پس از تولید دوباره به آزمایشگاه رفته و به طور تصادفی بررسی و کنترل دوباره می‌شوند.
ضرورت تکمیل صنایع تبدیلی و جلوگیری از ضایعات
بخشی از محصولات کشاورزی در کشور به دلیل خلأ زیرساخت‌های صنایع تبدیلی و تکمیلی ضایع شده و به عنوان دورریز از چرخه مصرف خارج می‌شوند. در این خصوص آیا تولیدکنندگان صنایع کنسروسازی سرمایه گذاری دارند؟ کارشناسان کشاورزی می‌گویند، اگر فقط ۱۰ درصد آمار ضایعات کاهش پیدا کند ایران در برخی محصولات می‌تواند صادرکننده باشد.
دبیر سندیکای صنایع کنسرو ایران در این خصوص گفت: یکی از چالش‌های بخش کشاورزی، ضایعات هنگام برداشت است. این دورریز شدن هنگام تولید رخ نمی‌دهد. کارخانجات به دستگاه‌هایی مجهز هستند که دورریز ندارند. اگر هنگام برداشت هم این تجهیزات وجود داشته باشد، بخش زیادی از محصولات وارد چرخه مصرف می‌شود.
این مسئول صنفی تاکید کرد: مسئله جدی است زیرا غذای چند میلیون نفر است.
میررضوی درباره سرمایه گذاری در حوزه صنایع تبدیلی و تکمیلی گفت: یکی از برنامه‌های وزارت جهاد کشاورزی تکمیل زیرساخت‌های صنایع تبدیلی است تا حجم ضایعات کاهش یابد. این ضایعات به ویژه هنگام حمل و نقل کالاهای فسادپذیر مانند گوجه فرنگی و ارسال محموله‌ها از یک استان به استان دیگر برای تبدیل به فرآورده‌های غذایی هم رخ می‌دهد.
وی افزود: برنامه نهادهای بالادستی در حوزه تأمین امنیت غذایی باید این باشد که کارخانجات صنایع تبدیلی نزدیک به خود مزارع باشند یعنی فاصله حمل و نقل حداقلی باشد.
میررضوی در توضیح بیشتر یادآور شد: اختلاف شرایط اقلیمی باعث شده مثلاً گوجه فرنگی در شیراز برداشت شود در حالی که در شمال هنوز نارس است راه اندازی کارخانه در یک منطقه در این خصوص پاسخگو نیست.
وی اضافه کرد: ضمن اینکه راه اندازی واحد تولیدی در نزدیکی مزرعه منجر به کاهش هزینه حمل و نقل و بهای تمام شده محصول فرآوری شده می‌شود. امروز هزینه حمل و نقل یکی از آیتم‌های مهم برای نرخ تمام شده تولیدات محصولات غذایی است.
دبیر سندیکای صنایع کنسرو ایران در پایان با بیان اینکه کارخانجات با تمام ظرفیت فعالیت دارند و میزان تولیدات نسبت به سال گذشته تفاوتی نکرده است، گفت: در حوزه صادرات هم بستگی به وضعیت نرخ دلار، اگر قیمت بالا باشد صادرات هم به تبع آن افزایش می‌یابد.
