یک مطالعه جالب و جدید روی حیوانات به سرپرستی محققان دانشگاه ساوترن کالیفرنیا حاکی از آن است که هورمون تنظیم کننده گرسنگی ترشح شده از معده نیز ممکن است بر حافظه و عملکرد شناختی ما تأثیر بگذارد. این مطالعه بر اساس یک رشته تحقیق در حال ادامه روی ارتباط روده و مغز از طریق “عصب واگ” انجام شده است.
عصب “واگ” یا واگوس(پنوموگاستریک به معنی ریوی-هضمی) طولانی‌ترین عصب مغزی و دهمین زوج اعصاب مغزی از ۱۲ جفت عصب مغز است که در بلعیدن غذا، صحبت کردن، فعالیت‌های پاراسمپاتیک و هاضمه نقش دارد. این عصب مانند بیشتر اعصاب مغزی از ساقه مغز آغاز می‌شود و به شاخه‌های متعددی تقسیم می‌شود که عصب دهی اغلب عضلات حلق و حنجره، مری، معده و پاراسمپاتیک قلب، ریه، کبد، طحال و غیره را انجام می‌دهد.
در سال ۲۰۱۸ تیمی از محققان دانشگاه USC مطالعه قانع کننده ای را برای بررسی عکس العملهای اختلالات شناختی ارتباط روده و مغز منتشر کردند. این تحقیق بر روی عصب واگ متمرکز بود که عصبی طولانی و واسط ارتباطی بین دستگاه گوارش و مغز است.
اختلال عصب واگ به طور غیرمنتظره ای توانایی حیوانات را در تنظیم رفتارهای غذایی خود مختل می کند، اما این مطالعه به اختلالات شناختی غیر منتظره نیز پی برد. مطالعه قبلی نشان داد حیواناتی که این مسیر ارتباطی روده و مغز در آنها قطع شده، دارای اختلالات حافظه مربوط به درک فضا هستند. این ارتباط روده و مغز از طریق عصب واگ نوعی نقش پیش بینی نشده در عملکرد حافظه ایفا می کند.
پس از پیگیری این مطالعه، آخرین تحقیق تیم USC بر روی یک هورمون کلیدی به نام “گرلین”(ghrelin) متمرکز شد. هورمون “گرلین” که توسط سلول های دستگاه گوارش ترشح می شود، به دلیل عملکرد تنظیم کننده رفتارهای غذایی به عنوان “هورمون گرسنگی” شناخته می شود.
فرضیه زیربنایی این تحقیق جدید این است که “گرلین” ممکن است بر عملکردهای شناختی وسیع تری فراتر از رفتارهای تغذیه ای تأثیر بگذارد.
محققان در موشها فعالیت گیرنده های “گرلین” را روی نورون های روده مسدود کردند. این گیرنده ها گیرنده هایی هستند که از طریق “عصب واگ” در واکنش به ترشحات “گرلین” در روده با مغز ارتباط برقرار می کنند. بنابراین برخلاف مطالعه قبلی که به طور گسترده ای ارتباط “عصب واگ” را مختل می کرد، این مطالعه به طور خاص بر ارتباط “گرلین” با مغز از طریق “عصب واگ” متمرکز شد.
“اسکات کانوسکی” نویسنده ارشد این مطالعه جدید می گوید: این آزمایشات برای اولین بار، حیواناتی را مشاهده کرد که به طور غیرمنتظره ای بیشتر غذا می خوردند. موشها وزن بیشتری پیدا کردند و اختلالاتی در تنظیم گلوکز نشان دادند. با این حال، این انسداد مغزی-روده ای “گرلین” به طور عجیبی به خوردن غذای زیاد در مجموع منجر نمی شود.
“کانوسکی” می گوید: به نظر نمی رسد که این کار تاثیری در میزان غذا خوردن آنها داشته باشد. در عوض، آنها دفعات غذا خوردن خود را افزایش دادند، به طوری که وعده های غذایی بیشتری مصرف می کردند، اما اندازه وعده های غذایی آنها کاهش یافته بود.
وی افزود: ما فکر می کنیم که افزایش دفعات غذا خوردن به اختلال حافظه آنها مربوط می شود. در خاطر داشتن آخرین باری که غذا خورده اید بر روی زمان غذا خوردن مجدد شما تأثیر می گذارد. کار ما باعث شد موش های مطالعه ما زودتر و در فواصل زمانی کوتاه تری غذا بخورند.
این اختلال حافظه که با مسدود کردن سیگنالینگ “گرلین” ایجاد می شود، توانایی حیوانات را در به یاد آوردن غذای آنها تغییر نمی دهد، اما به نظر می رسد موجب می شود که حیوانات به سرعت فراموش کنند که چه زمانی آخرین وعده غذایی خود را خورده اند.
“الیزابت دیویس” محقق این مطالعه توضیح می دهد: حیوانات در نوع خاصی از حافظه به نام “حافظه اپیزودیک” دچار اختلال شدند. این نوع حافظه، حافظه ای است که به شما کمک می کند روز اول مدرسه یا آنچه دیروز برای صبحانه خوردید را به خاطر بسپارید.
“دیویس” تأکید می کند که قبل از استفاده از این مسیر خاص روده و مغز به عنوان یک درمان بالینی برای انسان نیاز به تحقیقات بیشتری است. با این حال، یک مطالعه جدید به شواهدی مبنی بر نقش احتمالی روده و مغز در آینده در درمان زوال عقل و زوال شناختی اضافه می کند.
این مطالعه در مجله Current Biology منتشر شده است.
سرویس خبری :علمی-تغذیه و سلامت
