، چند روزی بیشتر به شب یلدا یا شب چله این آیین سنتی ایرانیان که به واسطه طولانی‌تر بودن آن به نسبت دیگر ایام سال به محفلی برای دورهمی خانوار‌های ایرانی و جمع شدن‌های خودمانی با دوست، فامیل و آشنایان معروف است باقی نمانده، اما امسال هم طعم شب یلدای ایرانی طعم گرانی است و شاید همچنان شاهد تکرار یک تجربه تلخ از کاهش قدرت خرید مردم هستیم.
در سال‌های گذشته در چنین زمانی از سال شاهد تب و تاب شهروندان برای خرید آجیل شب یلدا بوده‌ایم، اما اکنون اگر چند ساعتی نزدیک یکی از فروشگاه‌های خشکبار در شهر اصفهان منتظر شویم خبری از خرید‌های همیشگی نیست چرا که شیوع ویروس کرونا از اسفندماه سال گذشته بر سراسر کشور سایه افکنده و برای اینکه بتوانیم به کاهش آمار مرگ و میر که بسیار تلخ و دردناک است نزدیک شویم تمام مهمانی‌ها، دورهمی‌های چند ساعته و سفر‌ها نیز کاملا محدود شده است.
براساس این گزارش در آستانه عید نوروز امسال با وجود اینکه تمام مسئولان و کارشناسان حوزه بهداشت تاکید دارند که مردم از خرید کالای غیر بسته‌بندی اجتناب کنند، قیمت آجیل و خشکبار تحت‌تاثیر عوامل متعدد و رشد کاذب دلار با افزایش چشمگیری در بازار روبه‌رو شد که بسیاری از خانوار‌ها به سبب رشد سرسام‌آور قیمت‌ها نسبت به مدت مشابه سال قبل چاره‌ای جز حذف آن از سبد مصرفی خود نداشتند.
با شیوع کرونا ویروس در جهان؛ کاهش صادرات انواع آجیل و خشکبار از ایران، ابلاغیه اتاق اصناف اصفهان مبنی بر اینکه تمام واحد‌های صنفی فروشنده آجیل و خشکبار از ۸ تا ۱۵ فروردین ماه موظف به تعطیلی مغازه‌های خود بودند، کاهش ۴۰ تا ۵۰ درصدی قدرت خرید مردم، نبود مشتری داخلی و خارجی، اعمال محدویت‌ها و تعطیلی‌های اخیر، انواع خشکبار با کاهش قیمت و فراوانی محصولات در بازار نصف جهان به چشم می‌خورد، اما اکنون که چند روزی بیشتر به شب یلدا باقی نمانده با وجود عدم برپایی دورهمی خانوار‌های ایرانی، فامیل و آشنایان، قیمت انواع خشکبار در بازار اصفهان با سیر صعودی ۵۰ درصدی در مقایسه با شب چله سال گذشته در ویترین مغازه‌ها چشم‌اندازی می‌کند.
بر این اساس در روزهای پایانی پاییز و آغاز شب یلدا یکی از کهن‌ترین جشن‌های ایرانی با وجود فراوانی انواع خشکبار در بازار اصفهان، فعالان این بخش از کسادی بازار آجیل گلایه‌مند هستند و طبیعتا در شرایط رکود اقتصادی و کاهش قابل توجه قدرت خرید مردم، انتظار خرید خشکبار و در اولویت قرار گرفتن این محصول در سبد خرید خانوار‌های ایرانی در شب چله به لقای خودش بخشیده خواهد شد.
افزایش ۵۰ درصدی قیمت آجیل شب یلدا در بازار اصفهان
دبیر هیئت مدیره اتحادیه آجیل و خشکبار اصفهان گفت: در آستانه شب یلدا قیمت انواع خشکبار در بازار اصفهان به نسبت مدت مشابه سال گذشته ۵۰ درصد افزایش یافته است.
علیرضا حمصیان با اشاره به اینکه امسال قیمت محصولات صادراتی به ویژه پسته، بادام و کشمش به نسبت سال گذشته با سیر صعودی ۵۰ درصدی در بازار اصفهان روبه‌رو شده است اظهار داشت: در حال حاضر برخی از اجناس به دلیل تورم در بازار داخلی و به دنبال گرانی‌های اخیر با افزایش ۳۰ تا ۴۰ درصدی قیمت‌گذاری شده است.
او پیرامون این که در سال‌های گذشته قدرت خرید مردم کاهش داشته، اما امسال با تاثیرپذیری از شیوع کرونا ویروس، توان شهروندان برای خریداری آجیل و خشکبار ۴۰ تا ۵۰ درصد تنزل یافته است افزود: حدود روزهای گذشته بر بازار خشکبار اصفهان رکود حاکم بود البته برخی افراد براساس توان مالی خودشان خرید‌های ۲۵۰ تا ۵۰۰ گرمی داشته‌اند، اما اکنون با نزدیکی به شب یلدا با گرانی اجناس، مردم توانایی خرید ندارند.
دبیر هیئت مدیره اتحادیه آجیل و خشکبار اصفهان نوسانات ارزی و صادرات پسته و بادام را مهمترین عامل افزایش نرخ آجیل در بازار داخلی برشمرد و بیان کرد: در سال گذشته و ابتدای امسال قیمت پسته با تاثیرپذیری از نرخ رشد روزانه دلار و حجم بالای صادرات افزایش چشمگیری داشته است.
او با اشاره به اینکه افزایش ۳۰ تا ۴۰ درصدی برخی اجناس داخلی متاثر از گرانی‌ها و تورم داخلی است، گفت: برای نمونه امسال قیمت نخودچی در بازار خشکبار با تاثیرپذیری از سیر صعودی و ناگهانی بهای نخود، افزایش قیمت داشته است و مابقی اجناس هم با اثرگذاری کالاهای داخل تغییر نرخ داشته‌اند.
حمصیان نبود واردات مستقیم با مجوز و غیرمستقیم خشکبار به داخل کشور را یکی دیگر از دلایل گرانی آجیل در بازار دانست و اظهار داشت: در سال‌های گذشته چنانچه محصول داخلی در بازار با رشد قیمت مواجه بود با واردات محصولات روند افزایش قیمت‌ها در بازار کنترل می‌شد، اما اکنون چنین محدودیت‌هایی وجود ندارد.
او درباره اینکه با شیوع کرونا ویروس کاهش قدرت خرید مردم و رکود در بازار، فروشندگان آجیل و خشکبار بسیار متضرر شدهاند، افزود: در تعطیلی ایام نوروز و همچنین اعمال محدودیت‌های ۱۵ روز اخیر فروشندگان خشکبار در بازار اصفهان با وجود اجاره‌های بالای مغازه‌ها و فروش صفر محصولات با مشکلات زیادی روبه‌رو شدهاند.
دبیر هیئت مدیره اتحادیه آجیل و خشکبار اصفهان در پاسخ به اینکه آیا گرانی و افزایش ۵۰ درصدی نرخ خشکبار در آستانه شب یلدا می‌تواند به دلیل رکود در بازار و فروش صفر فروشندگان آجیل در ماه‌های گذشته باشد بیان کرد: خیر، زیرا قیمت‌ها با وجود تاثیرپذیری از نوسانات ارزی، صادرات برخی کالاها، شیوع بیماری کرونا ویروس، تورم داخلی، گرانی‌ها اخیر و فروش صفر مغازه‌داران خشکبار کاملا کنترل می‌شود و اعتقادی نداریم با تضرر بیش از حد فروشندگان باید اجناس گران فروخته شود.
او درباره فراوانی انواع اقلام خشکبار در بازار اصفهان در آستانه شب یلدا اظهار داشت: در سال‌های گذشته در این ایام هر خانواده‌ای بر اساس توان خود خرید‌های گرمی داشتند، اما امسال با عدم برپایی دورهمی‌های فامیلی به دلیل جلوگیری از گسترش کرونا ویروس، رکود در بازار خشکبار و آجیل حاکم شده و حضور مردم بسیار انگشت شمار است.
در آستانه شب یلدا و اوج خرید برای مهمانی‌های این شب خاطره‌انگیز سری به مغازه آجیل فروشی زدیم تا از شرایط بازار انواع خشکبار در این شب مطلع شویم.
تبدیل آجیل به کالای لوکس ویترین مغازه‌ها
با صاحب یکی از مغازه‌ها در خیابان چهارباغ اصفهان صحبت کردیم، این فروشنده آجیل مدعی شد برای شب یلدا فروش نداشته است و نارضایتی خود را به‌دلیل قیمت بالای این اقلام دانست که آجیل به کالای لوکس ویترین مغازه‌ها تبدیل شده و دیگر جایی در سفره‌های مردم ندارد.
او با بیان اینکه در گذشته‌های نه چندان دور اکثر اقشار جامعه توان خرید آجیل برای دورهمی شب چله را داشتند، اما اکنون برخی از افراد آن هم شاید گرمی خریدی داشته باشند گفت: به‌دلیل کاهش توان خرید مردم برخی از مغازه‌داران برای افزایش فروش و پاسخگویی به قشر متوسط از محصولات وارداتی استفاده می‌کنند.
صاحب مغازه آجیل فروشی با اشاره به شیوع کرونا ویروس و اعمال محدودیت‌ها در برپایی دورهمی‌های فامیلی، دوست و آشنا اظهار داشت: می‌توان یک سال سفره شب یلدا را بدون آجیل پهن کرد، اما متاسفانه مشکل اینجا است که گرانی‌ها و رکود سال‌ها بر بازار خشکبار حاکم شده و رونقی در آن دیده نمی‌شود.
شرمندگی پدران در شب یلدا با گرانی‌ها
مرد موی سپید کرده‌ای که از رسومات این زمانه راضی نبود گفت: در سال‌های گذشته با افزایش تشریفات و گرانی‌های سرسام‌آور اقلام، برگزاری رسوم قدیم همانند شب یلدا جز شرمندگی پدارن ارمغانی به همراه نداشته است.
او با اشاره به اینکه از سال گذشته تاکنون با شیوع کرونا ویروس دورهمی‌های فامیلی و خانواده‌ای کنسل و محدود شده است اظهار داشت: با شیوع این بیماری تمام کالاهای اساسی و غیر آن دستخوش گرانی‌های کاذب و کمیابی در بازار داخلی شدهاند و اکنون در آستانه شب یلدا با وجود نبود مشتری و عدم برگزاری دورهمی‌ها قیمت انواع خشکبار تا ۵۰ درصد سیر صعودی داشته است.
این شهروند اصفهانی افزود: افزایش حقوق اقشار مختلف به‌قدری نبوده که با افزایش قیمت‌های بازار از ناحیه عرضه کالا و خدمات ناشی از تورم برابری کند و نبود توازن میان تورم و افزایش حقوق دلیل رکود در بازار شب یلدا است.
او بیان کرد: در همین شهر افراد بسیاری را می‌شناسم که همانند من و خانواده‌ام حقوق معوق چند ماهه دارند و البته پس از دریافت آن نیز پولی برای خرید این گونه اقلام باقی نمی‌ماند، به طور خلاصه یلدا زمانی معنای عید می‌دهد که پول هم درون سفره خانواده باشد.
این شهروند میانسال اصفهانی افزود: دولت باید تدابیری اندیشه کند و از شرمنده شدن سرپرست خانواده‌های کم‌درآمد در مقابل فرزندان و همسر آن‌ها بکاهد، چرا که ما کشور فقیری نیستیم و حق ما این نیست که شرمنده خانواده‌های خود شویم.
در سال‌های اخیر رکود موجود بر بازار سبب شده مردم برای خرید، پایین‌ترین قیمت‌های موجود در بازار را برای اقلام مورد نیاز انتخاب کنند و یا از بسیاری خواسته و دلخوشی‌های چند ساعته برای دورهمی‌های خانوادگی خود بگذرند و در خرید خود نگاه اقتصادی‌تری داشته باشند.
فقط درصدی اندک از قیمت کالاها با تاثیرپذیری شرایطی خاص اعم از کاهش نرخ دلار یا نبود صادرات و امسال برخلاف سال‌های گذشته اعمال محدودیت‌ها در برپایی دورهمی‌های فامیلی و دوستان به دلیل کاهش درصد مرگ و میر از شیوع کرونا ویروس، در کوتاه مدت هیچ‌گاه نه تنها کمک حال مصرف‌کنندگان نیست بلکه حمایتی در راستای رونق تولیدات تولیدکنندگان هم نخواهد بود؛ توسعه و پایداری اقتصاد کشورمان نیازمند تدابیر و مدیریت یکپارچه است.
